16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
Fan.tarixi.va.rivojlanishi.bo‘yicha.ko‘pgina.asarlar.yaratgan.G..Sarton.buasarni.o‘rta.asrlar.
fanlari.va.madaniyatini.o‘rganishsda.asosiy.manbalardan.biri,.muallifning.o‘zini.esa.X.asrning.
ikkinchi.yarmidagi.mavsu‘iy.olimlardan.deb.hisoblaydi;
.Yu..Ruska.“Islom”.jurnalida.ushbu.asarni.X.asr.kimyosi.bo‘yicha.manba.deb.baholasa;
.F..Sezgin.esa.“Mafotih.al-ulum”ni.mavsu’iy.xarakterdagi.ma‘lumotlarga.ega.bo‘lgan.hamda.
15.fanni.o‘z.ichiga.qamrab.olgan.manba.sifatida.baholab,.ayniqsa.tib.bo‘liminialohida.yuksak.
o‘ringa.ega.ekanligini.yozgan.
.Bu.qomusiy.manba.o‘z.qimmati,.kamyobligi,.ahamiyati.jihatidan.ko‘pgina.olimlar.e‘tiborini.
jalb. qildi.Shu. kungacha. asar. H.. Xadyujam. tomonidan. faqat. fors. tiliga. to‘liq. tarjima. qilingan.
bo‘lib.boshqa.tillarga.esa.ba’zi.bir.bo‘limlar.yoki.boblarigina.tarjima.qilingan.
«Ilmlar.kalitlari».o‘ziga.xos.qomusiy.asar.bo‘lib,.o‘sha.davrdagi.deyarli.hamma.asosiy.fan.
sohalarini.qamrab.olgan..Muallif.o‘rta.asrlardagi.har.bir.fan.mazmunini.asosiy.atamalarini.shar-
hlash.yo‘li.bilan.tushuntirib.bergan..
Abu. Abdulloh. al-Xorazmiy. “Ilmlar. kalitlari”. asariga. kirish. qismida:. “...va. men. bu. asarni.
(“Mafotih.al-ulum”ni.—.R. B.) ikki.qismdan.iborat.qilib.tuzdim..Birinchi.qism.shariat.va.u.bilan.
bog‘liq.bo‘lgan.arab.ilmlariga,.ikkinchi.qism.esa.arab.bo‘lmagan,.ya’ni.greklarva.boshqa.xalqlar.
ilmlariga.bag‘ishlangan”,.—.deb.yozgan.edi.
Xulosa. qilib. shuni. aytishim. mumkinki,. Abu. Abdulloh. al-Xorazmiy. ilmlarni. ikkiga. bo‘lib,.
ularni.“arab”.va.“arab.bo‘lmagan”larga.ajratadi..Bu.esa.olim.o‘z.davrinimg.namoyandalarisingari.
ilmlar.tasnifida.fanlarni.ikki.qismgabo‘lish.an’anasiga.sodiq.ekanligini.ko‘rsatadi.
Foydalanilgan.adabiyotlar.ro‘yxati
1.. Ўзбекистон.миллий.энциклопедияси..Iжилд.–Т.:2002.
2.. баходиров. р.. Абу. Абдуллох. ал-Хоразмий. ва. илмлар. таснифи. тарихидан.. Т.:.
Ўзбекистон,.1995..
3.. Исломов.з..буюк.алломаларимиз..–Т.:Тошкент.ислом.университети,.2002..
4.. Маънавият.юлдузлари:.(Марказий.Осиёлик.машҳурсиймолар,.алломалар,.адиблар)..
–Т.:.А..Қодирийномидагихалқ.мероси.нашр.,.2001..

---

81