16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
sarf-xarajat.talab.etmaydigan.yengil.sanoatga.qaratildi..1970-yildan.so‘ng.metallurgiya,.neft-gaz,.
kimyo,. kemasozlik,. qurilish. kabi. sohalar,. keyinroq. esa. avtomobilsozlik. va. elektronika. sohalari.
rivojlandi..1960-yilda.Janubiy.Koreya.YaMM.darajasi.kishi.boshiga.80.dollarni.tashkil.etuvchi.
nochor. mamlakatlar. qatoridan,. 1980-yilda.YaMM. ko‘rsatkichi. kishi. jon. boshiga. 1503. dollarga.
ko‘tarilgan. dinamik. rivojlanuvchi. industrial. mamlakatga. aylandi.. YaMM. ning. o‘rtacha. yillik.
o‘sishi.9,2.foiz,.ba’zan.11foizgacha.ko‘tarilgan..Iqtisodiyotni.qayta.yo‘naltirish.va.muvaffaqiyatga.
erishishda.ta’lim.tizimidagi.islohotlar.muhim.rol.o‘ynadi..1965-yilda.Yaponiya.bilan.munosabatlar.
qayta.tiklandi,.bu.esa.Janubiy.Koreya.iqtisodiga.ko‘plab.yapon.investitsiyalarini.va.texnologiyasini.
jalb.etdi..Janbiy.Koreyaning.hozirgi.imijining.eng.muhim.qismi.“koreys.to‘lqini”.yoki.“xallyu”.deb.
nomlanuvchi.koreys.madaniyatining.butun.dunyoga.yoyilishi.hisoblanadi..Koreys.rejissorlari.(Kim.
Ki.Duk,.Pon.Chjun.Xo,.Li.Chjon.Xyan,.Son.Xe.Son).yetakchi.xalqaro.kinofestivallarda.nufuzli.
mukofotlarni.qo‘lga.kiritishdi..KXDR.ning.urushdan.keyingi.rivojlanishi.SSSR,.Xitoy.va.Sharqiy.
Yevropa.sotsialistik.mamlakatlarining.katta.iqtisodiy.yordamlari.ostida.amalga.oshdi..Ushbu.yordam.
evaziga.faqat.1953-1956-yillarning.o‘zida.mamlakatda.240.ta.sanoat.korxonalari.qayta.tiklanib,.
80.ta.yangisi.qurilgan..90.foiz.sanoat.korxonalari.milliylashtirilgan..Birinchi.besh.yillikda.(1957-
1961).mamlakatdagi.sanoat.ishlab.chiqarish.3,5.barobar.oshdi,.sanoat.mahsulotlarining.o‘rtacha.
yillik. sur’ati. 36. foizga. ko‘tarildi.. Sotsialistik. sanoatlashtirish. jarayonida. ko‘p. tarmoqli. sanoat.
yaratildi..Jumladan,.mashinasozlik,.elektro.energetika,.qora.va.rangli.metallurgiya,.kon.sanoati..
KXDR. -. harbiy. qurilish. masalasiga. birlamchi. e’tibor. qaratuvchimamlakat,. u. songun. -. “armiya.
ustunligi”. nomli. mafkura. va. siyosatda. o‘z. ifodasini. topgan.. 90-yillar. oxirlaridan. mamlakatda.
o‘rta.masofaga.uchuvchi.raketa.sinovlari.o‘tkazildi..2003-yilda.Shimoliy.Koreya.yadro.qurolini.
tarqatmaslik.to‘g‘risidagi.shartnomadan.chiqdi..Shu.yili.KXDR.yadro.dasturi.bo‘yicha.har.ikkala.
Koreya,XXR,. AQSh,. Rossiya. va. Yaponiya. ishtirokida. olti. tomonlama. kelishuv. boshlandi,. bir.
necha.yil.davom.etishiga.qaramay,.u.biror-bir.sezilarli.natijaga.olib.kelmadi..2005-yilda.KXDRda.
yadro.qurolini.yaratish.haqida.e’lon.qildi..2006,.2009.va.2013-yillarda.esa.yerosti.yadro.sinovi.
o‘tkazildi.. 2012-yil. dekabrda. KXDR. fazoga. sun’iy. yo‘ldosh. uchirdi. va. kosmik. mamlakatlar.
klubiga.kirdi.Qurollanish.poygasi,.katta.armiyaga.egalik,.avvalgi.tashqi.yordamning.yo‘qligi.va.
foydasiz.iqtisod.o‘tkir.iqtisodiy.inqirozga.olib.keldi..90-yillarning.ikkinchi.yarmidan.mamlakatda.
ommaviy. oqimga. olib. kelgan. ocharchilik. boshlandi.. Xalqaro. gumanitar. tashkilotlar. KXDRga.
oziq-ovqat. yetkazib. bera. boshladi.. Iqtisodiy. inqiroz. 90-yillarning. ikkinchi. yarmidan. yarim.
ocharchilik,.xususiy.korxonalar.egaligi.va.Xitoy.bilan.savdoning.rivojlanishiga.olib.keldi..Bozor.
iqtisodiyotining. ilk. belgilari. xususiy. oilaviy. korxonalar. -. kaneban. ko‘rinishida. mavjud. bo‘lgan.
-. tikuvchilik. atelyesi,. oshxona,fotostudiyalar. va. h.k.. 2002. -yildan. mamlakatda. ba’zi. iqtisodiy.
islohotlar.amalga.oshirila.boshlanadi:.davlat.chakana.narxlarining,.maosh.va.valyuta.kurslarining.
ortishi,.kartochka.tizimi.qisman.o‘zgarishi,.qishloqda.jamoaviy.xo‘jalikdan.oilaviy.tartibda.qurilgan.
xo.‘jalikka.o‘tilishi.va.h.k..Shu.tariqa.1950-1953.yillardagi.urush.talofatlari.Koreyaning.ikkiga.
bo‘lib.qolishiga,.Shimol.va.Janub.o‘rtasida.ziddiyatlar.saqlanib.qolishig,.ichki.va.tashqi.siyosatni.
alohida.alohida.yuritishga.olib.kelgan.bo‘lsada,80-yillarda.Shimol.va.Janub.o‘rtasidagi.munosabat.
tiklandi.. 90-yillardaikki. davlat. o‘rtasidagi. bostiribkirmaslik,. almashuv. va. hamkorlik. to‘g‘risida.
bitim.imzolandi,.Shimol.va.Janub.birinchi.marta.bir-birini.rasman.tan.oldi..Bunga.qadar.ular.bir-
biriga.nisbatan.o‘z.mamlakatining.bosib.olingan.ajralmas.qismi.sifatida.qarab.kelgan..Shuningdek,.
Koreys.yarim.orolining.denuklearizatsiyasi.to‘g‘risida.qo‘shma.shartnoma.imzolandi..90-yillarda.
Shimoliy. Koreya. iqtisodiy. qiyinchiliklarni. boshidankechirdi,. Janubiy. Koreya. unga. oziq-ovqat,.
tibbiy.vositalar.va.o‘g‘ittomonidan.yordam.ko‘rsatdi.2000-yilning.iyunida.Pxenyan.shahrida.oliy.
darajadagi. uchrashuv. o‘tkazildi.. Kim. Chen. Ir. va. Kim.Te. Jun. Qo‘shma. shartnoma. imzoladilar..
Unda.tomonlaming.umumiy.qarashlari,.gumanitarmasalalarni.tezkor.hal.etish.to‘g‘risida.kelishuv.
va.turli.sohalardaishonchni.mustahkamlashga.intilish.kabilar.qayd.etildi.Ikki.mamlakat.o‘rtasidagi.
oxirgi.aloqalar.doimiy.xarakter.kasbetdi,.turizm,.savdo,.gumanitar.almashinuvlar.boshqa.sohalarda.
ham.aks.etdi.
Foydalanilgan.adabiyotlar:
1.. Valeriy.Xan.“Koreya.tarixi”,.“.Baktria.press”.Toshkent.-2013.
2.. The.Origins.of.Korean.War-in.Seul.Journal.of.Corean.Studies-.June.2011
3.. What.caused.the.Korean.War-Korean.Civil.War

---

27