16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14
Download 2.67 Mb. Pdf ko'rish
|
3.Tarix saxifalaridagi izlanishlar
3
Июнь 17 Олима.косагарон.мавзесидаги.эронийлар.ҳунармандчиликнинг.кулолчилик.соҳаси.би- лан,. сарахсиён. мавзесидаги. эронийлар. савдо-сотиқ. билан,. Мирдўстим. мавзесидаги. эро- нийлар.эса.тўқувчилик.билан.шуғулланганлиги,.уларнинг.тожикзабонлиги,.ҳар.бир.мавзеда. алоҳида-алоҳида.мактаб,.масжид,.мадраса,.таҳоратхона.бўлганлиги.ҳақида.маълумотларни. келтиради:.“сарахсиён.енг.кичик.гузарлардан.бири.бўлиб,.1928-йилги.тадқиқотлар.натижа- сида.бу.ерда.48.та.уй.мавжудлиги.аниқланган..Аҳолиси.тожик.тилли,.аммо.ўзларини.узбек. деб.ҳисоблашади..2та.уй.эронлик.катта.савдогарга.тегишли..Гузар.аҳолисининг.кўпчилик. қисми.савдо-сотиқ.билан.шуғулланади..кожали.ковуш,.чой.ва.бошқа.маҳсулотлар.билан. савдо.қилишган,.чунки.шу.катта.кўча-.чор.харроссдан.то.сўфиёнгача.усти.берк.дўконлар. ва.савдо.расталари.жойлашганди..бу.гузарда.мулла.ва.1та.ҳарбий.оила.ҳам.бўлган..Гузар- да.катта.тошдан.қурилган.масжит,.унинг.қаршисида.ҳовуз.жойлашган..сарахсиёнда.унча. катта.бўлмаган.дўппи.сотиладиган.бозорча.мавжуд.эди”. 1927-йилги. аҳоли. рўйхатида. биринчи. марта. бухоро. эронийларининг. умумий. сони. қуйидаги.тартибда.қайд.этилган:.“бухоро.шаҳрида.1917.та.“форс”,.94та.“эронийлар”,.бун- дан.ташқари.шаҳарга.яқин.ҳудудларда.1210.хўжаликни.бирлаштирган.4000.кишига.яқин. “перс”,.“форс”.ёки.“эроний”.. бухоро. форсларининг. келиб. чиқиши. бир. эмас,. лекин. уларнинг. ҳаммаси. Хуросоннинг. турли.қисмларидан,.айниқса,.Марвдан.бухорога.турли.вақтларда.келиб.қолган.кўчманчилар. наслидан. ҳисобланади.. уларнинг. келиб. чиқиши. кўпгина. тарихий. қўлёзмаларда. келти- рилган..Масалан,.Ҳофиз.Таниш.бухорийнинг.«Абдулланома».асарида.Марв.аҳолисининг. бир.қисми.16-асрнинг.бошларида.бухорога.келганлиги.айтилган..Марв.ва.Эрондан.кўчиб. келувчилар. сони. 18-асрда. ,айниқса,. кўпайган.. Шу. юз. йилликнинг. ўрталарида. бухорога. кўчиб. келган. форсларнинг. бирқанчаси. Нодиршоҳ. билан. биргаликда. келган.. бу. ҳақида. «Гулшан.ул-мулк»да.:.«Нодиршоҳ.бухорони.эгаллагани.келганида(1745).«эроний»ларнинг. кўпчилиги.қўшиндан.ажралиб.бухорода.қолишди.ва.ҳозиргача.яшаб.келишмоқда».деган. фикрлар.учрайди. Оммавий.кўчиш.фақат.амир.Шоҳмурод.давридагина.эмас,.унинг.ўғли.ва.вориси.Ҳайдар. даврида.ҳам.бўлган..уларнинг.таркибида.Эрон.ва.Ҳиротдан.ўз.хоҳиши.билан.келиб.қолган. форсларнинг. авлодлари. мавжуд.. Тўпхона. ва. Дўст-чўроғоси. маҳалласидаги. форсларнинг. орасида. уларнинг. авлод-. аждодлари. мажбурий. кўчириб. келтирилгани. ҳақида. маълумот. йуқ..Оилавий.ривоятларда.уларнинг.ўзлари.ихтиёрий.равишда.келиб.қолганлари.айтилади.. Дўст-чўроғоси. маҳалласида. 28. та. сунний. форслар. мавжуд.. уларнинг. аждоди-. усто. Иброҳимнинг.касби.ип.йигирувчи.бўлиб,.иш.излаб.Эрондан.бухорога.келган.ва.бухоро- лик.қизга.уйланган..уларнинг.шажараси.ўша.давр.ёши.улуғларининг.хотирасида.сақланиб. қолган:.усто.Иброҳимнинг.4та.ўғли.бўлган-.усто.Шариф,.усто.раҳмат,.усто.Ҳаким.ва.усто. барот,.унинг.ўғли.усто.Турсун.шу.маълумотларни.бераётган.сўфи.Нарзиқулнинг.отаси.. Тўпхона. маҳалласидаги. 90. та. оиладан. 60. тасини. форслар. ташкил. этиб,. улар. шиа. оқимини.сақлаб.қолишган..ушбу.маҳалладаги.шиа.оқими.диний.раҳбарининг.уйида.эрка- клар.ва.аёллар.бўлимидан.иборат.Ҳусайнияхона.деб.аталадиган.ибодатхона.мавжуд.бўлган.. Шаҳарнинг. қадимги,. алоҳи. зич. жойлашган. қисмидаги. Тўпхона. маҳалласида. форслар. гуруҳининг.жойлашиши.бу.ерда.форслар.қадимдан.пайдо.бўлганлигидан.далолат.беради.. Одатда,.кейинчалик.келган.барча.гуруҳлар.шаҳарнинг.четки.қисмларида.жойлашадилар. Мазкур.мақолада.биргина.олиманинг.эронийлар.тўғрисидаги.асарларини.таҳлил.қилдик.. Манбалар. кўп,. этнографлар. олдидаги. мақсад. этнографик. манабаларни. урганиб. бугунги. кун. бухоро. воҳасида. истиқомат. қилаётган. эронийларнинг. ижтимоий. ҳаёти,. хўжалиги,. уларнинг.маҳаллий.аҳоли.билан.аралашуви.устида.тадқиқотлар.олиб.боришдир. Фойдаланилган.адабиётлар.рўйхати: 1.. сухарева.О.А..квартальная.община.позднефеодального.города.бухары.-М.,1976. 2.. сухарева.О.А..бухара.XIX-начало.XX.века.-М.,.1966. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling