16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
AJDODLARIMIZ TARIXI – ULKAN SABOQ
Qurbandurdiyev Hayitbay Maram o‘g‘li
Xorazm viloyati Bog‘ot tumani 
2-IM o‘qituvchi Telefon:[phone],
Qurbandurdiyeva Muhayyo Maram qizi 
Xorazm viloyati Bog‘ot tumani 
3-son maktab o‘qituvchi Telefon:[phone]
Annotasiya.Ushbu.maqolada.buyuk.faylasuf.va.hakim.Abu.Ali.ibn.Sinonig.hayoti.va.faoli-
yati. butun. dunyo. ilmiy. jamoatchiligining. e‘tirofiga. sazovor. bo‘lganligi,. hamda. ulug‘. qomusiy.
alloma.Abu.Rayhon.Beruniyning.serqirra.merosi.vaasarlari.haqida.bayon.etilgan..............
Kalit so‘zlar:Xorazm,. olimlar,. tabiblar,. yirik. shaxslar,. Ma‘mun. akademiyasi,. geodeziya,.
qo‘lyozmalar,.geologiya,.geografiya,.gidrologiya,.minerologiya,tibbiyot
Dunyo.ilm-fan.taraqqiyotida.so‘nmas.iz.qoldirgan.buyuk.qomusiy.olim,yirik.tabib,.faylasuf.,.
astronom,.matematik,.musiqashunos,.huquqshunos.,.shoir.Abu.Ali.ibn.Sino.980-yil.16-avgustda.
Buxoro.yaqinidagi.Afshona.qishlog‘ida.tavallud.topgan..Uning.asli.ismi.Abu.Ali.al-Husayn.ibn.
Abdulloh.ibn.Hasan.ibn.Sino.bo‘lib,.yoshlik.davrida.ko‘plab.xorazmlik.mutafakkirlardan.saboq.
olgan.
Abu.Ali. ibn. Sinoning. ilk. ustozlaridan. Bag‘dodda. ta‘lim. olgan. ,. “Dioskorid”. nomli. asarni.
arab. tiliga. tarjima. qilgan.Abu.Abdulloh. an-Notiliy. bo‘ladi.. Ibn. Sino. o‘z. tarjimai. holida. otasi.
Notiliydan. ta‘lim. olishi. uchun. uni. uylariga. joylashtirgani. haqida. yozadi.Ibn. Sino. Notiliydan.
“Isog‘uchi”kitobini. o‘rgana. boshlaydi.”Notiliy. qaysi. masalalarni. mendan. so‘ramasin,. men. u.
masalani.undan.ko‘ra.durustroqtasavvur.qilardim.Nihoyat.,.undan.mantiqning.yuzaki.masalalarini.
o‘qidim,.lekin.uning.nozik.tomonlari.unga.noma‘lum.edi”,deb.yozadi..
Ibn. Sino. mustaqil. ravishda. Evklidning. matematika. va. geometriya,. Ptolemeyning. asarlarini.
o‘rganadi.Keyinchalik. tib. ilmi. bilan. shug‘ullanishni. istaydi. va. unga. doir. kitoblarni. o‘qiy.
boshlagan.
996-997-yillarda.tajribali.tabib.sifatida.tanila.boshlagan.bir.paytda.uni.amir.Nuh.ibn.Mansurni.
davolashga. taklif. etadilar.Unga. natijada. hukmdorning. vaziriNasrning. “Donolik. xazinasi”dagi.
kitoblar.bilan.tanishishga.ruxsat.beriladi..U.bu.yerdagi.noyob.asarlarni.kecha-kunduz.tinmasdan.
mutolaa.qilgan.
Ibn.Sinoning.o‘zi.Buxoro.kutubxonasida.ishlagan.davrini.ijodiy.rivojining.eng.muhim.bosqichi.
deb. hisoblaydi.Ibn. Sino. somoniylar. kutubxonasidan. bir. necha. yillar. davomida. foydalangan.
Ehtimol,o‘z.ichiga.barcha.alomatlari.ila.kasallik.nomlari.ko‘satilgan,.shuningdek,.kasallikning.
kelib.chiqish.sabablari.va.davosi.kabilarni.o‘zida.jamlagan.umumlashma.tibbiyot.asarini.yaratish.
g‘oyasi. unda. Buxoro. kutubxonasida. ishlagan. yillari. uyg‘ongan..Aynan. shu. maqsad. uchun. Ibn.
Sino.turli.kitob,.referatlardan.parchalar.ko‘chirib.olgan.Shunday.qilib,.Ibn.Sinoning.“.Tibbiyot.
fani.qonuni.“.uchun.materiallar.tayyorlangan.va.bu.ish.ustida.u.ko‘p.yillar.ishlagan.
999-yil.otasi.Abdulloh.ibn.Hasan.vafot.etadi.va.Ibn.Sinoning.yelkasiga.yaqinlariga.g‘amxo‘rlik.
qilish.vazifasi.tushadi.Uning.oilasi.qattiq.shubha.ostida.qoladi..Shu.sababli.u.Xorazmning.poytaxti.
Gurganjga.ko‘chib.ketishga.qaror.qiladi.Ibn.Sino.bilan.Gurganjda.yaqin.hamkorlik.qilgan,.ustoz.
sifatida.tan.olingan.olimlardan.biri.–Abu.Sahl.Iso.Masihiy.(970-1011).edi.Gurganjga.kelgach,.
Ibn. Sino,. dastlab,. somoniylar. saltanatiga. qaram. bo‘lgan. Xorazmning. mustaqilligini. tiklagan.
Ma‘mun.ibn.Muhammadning.vorisi.–.Amir.Ali.ibn.Ma‘mun.huzuriga.boradi.
Ibn.Sino.Xorazmda.tanishgan.va.do‘st.tutingan.olimlar.orasida.Abu.Rayhon.Beruniyalohida.
ajralib. turadi.. Bu. ikki. daho. olimlar. 998-999-yillar. oralig‘ida. dunyolarning. ko‘pligi,. bo‘shliq,.
og‘irlik. va. yengillik. masalalari,. jismlarning. issiqlikdan. kengayishi,. nurning. akslanishi. va.
sinishi. kabi. ko‘plagan. masalalar. yuzasidan. o‘zaro. yozishmalar. qilib. tursalarda,. bir-biri. bilan.
uchrashmagan.edilar.
Ibn. Sinoning. Xorazmdagi. faoliyati. 1011-yilda. tugaydi.Xorazmshoh. saroyidagi. olimlarni.

---

82