19–seminar mashg`ulot 19-Mavzu. Merkantilizm mavzuning o’quv maqsadi

Merkantilizm to’G’’risidag’i mulohazalar» va «Bandlik, foiz va pulning’ umumiy nazariyasi» (1936y.) nomli asarlarida merkantilizmning’ ayrim G’’oyalarini qo’llaydi, unda «amaliy donolik» kurtaklari borlig’i ta’kidlanadi. Eksportning’ importdan ko’plig’i, oltinlarning’ oqib kelishi esa pulg’a taklifni kuchaytirib, foiz stavkalarini pasaytiradi va shu bilan investistiya va bandlikni raG’’batlantiradi. Keyns shularni «merkantilizm doktrinasidag’i ilmiy xaqiqat uruG’’lari» deb ataydi. Umuman, J.M.Keyns mavjud sharoitlarda klassik maktab aqidalari ish bermaslig’ini ta’kidlaydi, hozirg’i til bilan aytg’anda bozor munosabatlari avtomatik ravishda barcha ziddiyatlarni hal eta olmaydi, shu sababli davlatning’ iqtisodiyotg’a faol ishtirok etishi taklif etiladi (bular haqida to’la ma’lumot keyns beriladi).
Keyns o’zini merkantilistlar bilan yaqinlashtiruvchi to’rt sohani berdi:
1. Merkantilistlar mamlakatdag’i pul massasini oshirishg’a intilib, ssuda foizini pasaytirish va investistiyalarni raG’’batlantirishni o’ylag’anlar;
2. Merkantilistlar baholar oshuvidan qo’rqmag’anlar va yuqori baholar savdo va ishlab chiqarishni keng’aytirishini raG’’batlantirg’an. Keynsning’ fikricha, «mo’’tadil inflyastiya» iqtisodiy faollikni qo’llab-kuvvatlaydi;
3. Merkantilistlar «pulning’ etishmaslig’i ishsizlikning’ sababchisi ekanlig’i» to’g’risidag’i tushunchaning’ asoschilari bo’lg’anlar.