2 – Amaliy mashg‘ulot Raqamli signalni shakllantirish va raqamli E1oqim tamoyillarini o‘rganish

HISOBOTNING TARKIBI 
1. ARO‘ va RAO‘ funksiyalari – diskretlashtirish, kvantlash va kodlashni qisqacha 
tavsiflash. 
2. Hisoblashlar natijalari bo‘yicha xulosalar keltirilishili dastlabki berilganlar bo‘yicha 
topshiriqni yechilishini keltirish. 
3. RKTda sinxronlashtirishning vazifasi, IKM 30 trakti sinxronlashtirish usullari va 
tarmoq bo‘yicha sinxronlashtirishni qisqacha tavsiflash. 
4. Yechish natijalari bo‘yicha xulosalarni keltirishli topshiriqni yechilishini keltirish  
 

---

 
NAZARIY MA’LUMOTLAR 
2.1. Raqamli signalni taqdim etilishi 
Raqamli uzatish tizimlarida (RUT) va raqamli kommutatsiyalash tizimlarida 
(RKT) kanalning kirishiga beriladigan analog birlamchi signal uchta vaqt bo‘yicha 
diskretlashtirish, amplituda bo‘yicha (yoki sath bo‘yicha) kvantlash va kodlash 
operatsiyalari yordamida o‘zgartiriladi (2.1-rasm) bu operatsiyalar uzatish tomonida 
ARO‘ (analog-raqamli o‘zgartirgich) deyiladigan qurilmada va qabul qilish 
tomonida RAO‘ (raqamli-analog o‘zgartirgich) deyiladigan qurilmada amalga 
oshiriladi. 
RKTda ARO‘, RAO‘ funksiyalari analog abonentlar liniyasi ulanadigan 
abonentlar interfeysida yoki analog bog‘lanish liniyalarini ulashda bog‘lanish 
liniyalari modulida bajariladi.
ARO‘ qurilmasi D diskretizator, kvantlagich va kodlash qurimasiga ega 
bo‘lishi kerak. Odatda birlashtirilgan va ARO‘-RAO‘ funksiyalarining bajarilishi 
kodekda (koder – dekoder) amalga oshiriladi. 
2.1-rasm. Analog-raqamli o‘zgartirgich 
Diskretlashtirish deb dastlabki signalni diskret sanoqlari ko‘rinishida uzluksiz 
shaklda taqdim etilishi jarayoniga aytiladi. 
Chiziqli kvantlash usullarining kamchiliklaridan nochiziqli kvantlash usullar 
xoli. 
Nochiziqli kvantlashda kvantlash qadami bir kvantlash qadamidan boshqasiga 
o‘zgaradi. Bu o‘zgarish saqlanishi, masalan, logarifmik qonun bo‘yicha saqlanishi 
kerak. 
Nochiziqli kvantlash ikkita asosiy usullarga bo‘linadi: 
- A-qonun bo‘yicha, SERT standartlashtirgan va AQSh va Yaponiyada 
ishlatiladi (2.2,b-rasm); 
- 
µ
-qonun bo‘yicha Shimoliy Amerika tizimi va XEAI standartlashtirgan, 
AQSh va Yaponiyada ishlatiladi (2.2,v-rasm). 
Kvantlangan AIM-signallarni kodlash jarayonida keng qo‘llaniladigan IKM 
(impulsli-kodli modulyatsiya) ishlatilishi mumkin. 
0110101
0 
Кириш 
Чиқиш 
Аналог 
сигнал 
Рақамли 
сигнал 
АИМ