2 – Amaliy mashg‘ulot Raqamli signalni shakllantirish va raqamli E1oqim tamoyillarini o‘rganish
Download 272.2 Kb. Pdf ko'rish
|
1-MAT sirtqi
|
Д
К код К кв С i 2.2-rasm. 8 ga teng kvantlash sathi sonili signalni kvantlash (chiziqli) va kodlash IKM-o‘zgartirishni SERT tizimi misolida atroflicha ko‘rib chiqamiz. Telefon tizimlarida nutq signalini uzatilishining talab qilinadigan sifatini ta’minlash uchun kvantlash sathlarining maksimal soni signalning musbat va manfiy yarim to‘lqinlari uchun 4096 sathlar qabul qilingan. Segmentlar sonini 8, segmentdagi kvantlash qadamini ∆𝑖𝑖 = 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 va uning sonli qiymatini ∆𝑖𝑖 = 1 4096 = 0,00024 𝑉𝑉 ⁄ Kvantlash qadami turli segmentlarda turli bo‘ladi (2.3-jadval). dastlabki signalni kodlash jarayoni quyidagicha amalga oshiriladi: 1. Bu signal qiymati uchun kvantlash sathi formula bo‘yicha aniqlanadi. 2. Olingan 𝑁𝑁 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠ℎ kvantlash sathi qiymati bo‘yicha bu segmentdagi kvantlash segmenti (S) va kvantlash qadami (K) aniqlanadi. 3. Segment va kvantlash qadamining kodli qiymati aniqlanadi. 4. ning ishorasi bo‘yicha ishora razryadining qiymati aniqlanadi. 5. Liniyaga uzatiladigan kodli so‘z tuziladi. Dekodlash jarayonini quyidagi formulallardan foydalanish bilan teskari o‘zgartirish yordamida bajarish mumkin: , agar S>0 bo‘lsa , agar S=0 bo‘lsa Сатҳнинг кодланган қиймати С i сатҳ С i =4=[100] 2 С i =5=[101] 2 С i =0=[000] 2 Дискрет сигналнинг ҳақиқий қиймати Квантланган қиймат 2.3-jadval A-qonun bo‘yicha kvantlash va kodlash Kvantlash segmenti (kodli qiymat), C Kvantlash qadami (kodli qiymat), K 0 1 2 3 4 5 6 7 000 001 010 011 100 101 110 111 0 32 64 128 256 512 1024 2048 0 0000 2 34 68 136 272 544 1088 2176 1 0001 4 36 72 144 288 576 1152 2304 2 0010 6 38 76 152 304 608 1216 2432 3 0011 8 40 80 160 320 640 1280 2560 4 0100 10 42 84 168 336 672 1344 2688 5 0101 12 44 88 176 352 704 1408 2816 6 0110 14 46 92 184 368 736 1472 2944 7 0111 16 48 96 192 384 768 1536 3072 8 1000 18 50 100 200 400 800 1600 3200 9 1001 20 52 104 208 416 832 1664 3328 10 1010 22 54 108 216 432 864 1728 3456 11 1011 24 56 112 224 448 896 1792 3584 12 1100 26 58 116 232 464 928 1856 3712 13 1101 28 60 120 240 480 960 1320 3840 14 1110 30 62 124 248 496 992 1984 3968 15 1111 32 64 128 256 512 1024 2048 4096 RUT chiziqli trakti bo‘yicha uzatish uchun ishlatiladigan kod quyidagi asosiy talablar qoniqtirishi kerak: - chiziqli signalning spektri o‘zgarmas tashkil etuvchiga ega bo‘lmasligi kerak, bu simmetriyalovchi transformatorlarni ishlatilishiga imkon beradi va regeneratorlarni o‘zgarmas tok bilan masofadan ta’minotini ta’minlaydi; - signalning energetik spektri iloji boricha tor polosani egallashi kerak, binobarin, yaxshisi bu spektrning maksimumi nisbatan past chastotalar sohasida bo‘lsin, bu regeneratsiyalash oraliqlarining katta uzunliklarini olishga imkon beradi, chunki pastroq chastotalar sohasida kabeldagi so‘nish va o‘tish ta’sirlari kamayadi; - regeneratorlarning normal ishlashi uchun zaru bo‘ladigan takt chastotasi signalini ajratilishi imkoniyati ta’minlanishi kerak; - kodning tuzilmasi shunday bo‘lishi kerakki, regeneratsiyalash jarayonida xatoliklarni vujudga kelishi hisobiga uning buzilishi holatida ekspluatatsiya jarayonida xatoliklar koeffitsientini nazorat qilishni amalga oshirish mumkin bo‘lsin. Aloqa liniyasiga beriladigan signal spektrini optimallashtirish uchun chiziqli kodlash deyiladigan kodlash ishlatiladi. U quyidagilarni ta’minlashi kerak: - nolinchi chastotada minimal spektral zichlikni va uni past chastotalarda cheklanishini; - spektrning uzluksiz qismi fonida oson ajraladigan diskret tashkil etuvchi ko‘rinishidagi uzatiladigan signalning takt chastotasi haqidagi ma’lumotlarni; - aloqa kanali orqali signalni buzilishlarsiz uzatish uchun yetarli tor polosali uzluksiz signalni; - aloqa kanalidagi nisbiy uzatish tezligini kamaytirish uchunkam ortiqchalikni; - takrorlanadigan simvollar (“1” yoki “0”) bloklarining minimal mumkin bo‘lgan uzunliklarini va disparitetlikni (kodli kombinatsiyalardagi “1” va “0”sonlarining tengsizligi). Kodlarni ishlatilishida ularning simvollarini keyingi operatsiyalarning bajarilishi va aloqa liniyalari bo‘yicha uzatish uchun qulay u yoki bu shakldagi diskret signal elementlari ko‘rinishida taqdim etish zarur. Signallar shakllari kodning simvollari bilan qat’iy biriktirilishi shart emas. Kodning bir simvoli shakllarning almashishi, ikkinchi simvol esa oldingi elementning shakli bilan aks ettiriladigan nisbatan kodlash qoidalari keng tarqalgan. Signalning shaklini tanlash eng to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarzda energetik spektrni (egallanadigan chastotalar polosasini), sinxronlashtirish signallarini ajratilishi imkoniyatini, chastotalar polosasi birligiga hisoblanganda uzatish tezligini (solishtirma uzatish tezligini) aniqlaydi. Aloqa liniyalari bo‘yicha uzatishga mo‘ljallangan raqamli signallarning shakllari chiziqli kodlar (ChK) nomlarini oldi. ChK noldan boshlanadigan birlamchi chastotalar polosasida modulyatsiyalashsiz ma’lumotlarni uzatish uchun qo‘llaniladi. Boshqacha aytganda, raqamli uzatish tizimlarining shakllantirilgan va oddiy ikkilik ketma-ketliklaridan iborat bo‘lgan kadrlari liniyaga berilishidan oldin chiziqli koderda mos o‘zgartiriladi. Download 272.2 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|