2 – laboratoriya jumíSÍ. RobottíŃ programmalí islew rejimleri hám programma boyínsha oníŃ jumíSÍn sazlaw

Serial.available()
- bul jiberilgen izbe-iz baytler (simvollar) sanın buferge 
saqlap qoyadi. Bul buferdiń yadı 64 bayt.
Endi programmanı jazıp maǵlıwmat jiberip kóreyik: 
2-súwret. Serial.available() funksiyası. 
Serial.available() – 
jiberilgen belgiler (simvollar) sanın buferge saqlap 
turadı.
Serial.println(Serial.available()) - 
jiberilgen simvollar sanın monitor portqa 
shıǵaradı. 
Serial.read() - 
sol wazıypanı orınlawǵa xizmet etedi, yaǵnıy jiberilgen 
maǵlıwmattı oqıydı.
6-súwret. Programmanı júklew. 
Serial.available()>0 
– usı shárt orınlansa, yaǵnıy qandayda bir maǵlıwmat 
kiritilse, 
Serial.read() - 
sol kiritilgen maǵlıwmattı oqıydı, 

---

Serial.println(Serial.read()) – 
usı oqıǵan maǵlıwmattı monitor portqa 
shıǵaradı. 
Endi sol programmanı (6-súwret) júklep, maǵlıwmat jibersek, monitor 
portqa biz jazǵanımızday shıǵarmaydı. Buǵan sebep ne? 
Belgiler yadta ASCII belgiler kodlaw kestesindegi óziniń kodına sáykes 
keletuǵın nomer retinde saqlanadı. Sebebi belgi yadta nomer retinde saqlanǵan 
bolsa, onıń ústinde arifmetik ámeller orınlaw múmkin. Mısalı, A hám B háripler 
ústinde qandayda bir arifmetik ámel atqarıp bolmaydı (olardı qosıw yamasa ayırıw 
arqalı qandayda bir nátiyje alalmaymız), eger olardı málim bir nomerlerden 
dúzilgen sanlar menen kodlasaq, olar ústinde biymálel arifmetik ámeller 
orınlawımız múmkin boladı. Kompyuterde bolsa bul kodlaw ASCII kodlaw 
sisteması arqalı ámelge asırıladı. 
ASCII – American Standard Code for Information. 
Klaviatura arqalı kiritiletuǵın hár bir belginiń ASCII kodı bar: 
Klaviatura arqalı kiritilgen hár bir belgini kompyuter sol kod dep túsinedi. 
Mısalı, biz 0 di jibersek 48, 1 di jibersek 49, 2 di jibersek 50 hám t.b.
Sonday eken, hár bir jibergen nomerimiz 48 ge kóp bolıp monitor portqa shıǵadı. 
Qalay etip jiberilgen nomerlerdi tuwrı shıǵarıwımız múmkin? Buǵan 
tómendegishe sheshim tabamız:
Serial.println(Serial.read()-48); 
7-súwret. 

---