2- ma’ruza Mavzu: Quduqlarda qum tiqinlarining hosil bo‘lishi
Download 186.32 Kb. Pdf ko'rish
|
2-maruza (124-124a)
|
2- ma’ruza Mavzu: Quduqlarda qum tiqinlarining hosil bo‘lishi Qum tiqinlariga qarshi kurash-neft sanoatidagi qadimiy muammolardan biri hisoblanadi. Qumning quduq tanasi odatda bo‘shliq bo‘sh sementlangan jinslarning buzilishi natijasida, ma’lum bir sizilish tezligi yoki bosim gradiyentida sizilish bosimi ta’siri ostida chiqishi kuzatiladi. Qatlamdan qumning chiqishi quduq tubi zonasi jinslarining mustahkamligini buzilishi, qatlam jinslarini yemirilishi va buning oqibatida ishlatish quvurlar birikmasining deformatsiyalanishiga sabab bo‘ladi, ba’zan quduqni ishdan chiqish holatlariga olib keladi. Qatlamdan quduq ichiga kelayotgan qum, quduq tubiga cho‘kib tiqin hosil qiladi, bu esa odatda quduqni joriy mahsulot miqdorini kamaytiradi. Quduq tubidagi tiqinni bartaraflash uchun sermexnat ta’mirlov ishlari talab etiladi va bu neft qazib olishda cheklab bo‘lmas yo‘qotishlar bilan bog‘liq. Qatlamdan chiqariladigan qum, ishlatish uskunasining qattiq yemirilishiga olib keladi. Quduqqa qum kelishini oldini olish Mahsulot miqdorini ma’lum bir ruxsat etilgan darajagacha pasaytirish bilan jinslarning buzilishini cheklash mumkin. Biroq tog‘ jinslari kuchsiz sementlangan sharoitdagi quduqlarni bunday rejimlarda ishlatish ko‘p hollarida iqtisodiy jihatdan samarasiz bo‘ladi. Shuning uchun har xil quduq tubi sizgichlari qo‘llaniladi yoki quduq tubi zonasida jinslarni qotirish amalga oshiriladi. Tayyorlanish konstruksiyasi va texnologiyasiga ko‘ra quvurli va shag‘alli sizgichlar mavjud. Quvurli sizgichlarni quduqqa mustahkamlovchi quvurda yoki nasos-kompressor quvurlari yordamida mustahkamlovchi quvurlar birikmasi ichiga tushiriladi. Ularni oddiy (quvurda teshiklar 1,5-20 mm yoki tarqishlar 0,4-0,5 mm li o‘lchamda), murakkab (simni o‘rashdan hosil qilingan), metallokeramik presslangan kukunni vodorodli muhitda 1200˚ S da qizdirib biriktirishdan hosil qilingan turlarga ajratish mumkin. Shag‘alli sizgichlar yer yuzasida (shag‘al fraksiyasining diametri 4-6 mm, ikkita perforatsiyalangan quvurlar orasidagi oraliq 20-25 mm) va quduq ichida (perforatsiyalangan quvur devori ortidagi zarralar qavati yuvilmasa) tayyorlanishi mumkin. Quduq tubi zonasining jinslarini mustahkamlash zarralarini o‘zaro har xil jismlar bilan bog‘lashdan iborat. Bunda sementli eritma, sement – qumli aralashmalarning eritmasi, fenolformaldegidli mum va hokazolar ishlatiladi. Usulning mazmuni, vazifasi jismlarni nasos-kompressor quvurlari orqali quduq tubi zonasiga haydashdan iborat. Qatlam qalinligi va quduqning yutilish qobiliyatidan iborat. Qatlam qalinligi va quduqning yutilish qobiliyatiga bog‘liq holda, haydash jarayoni bir yoki bir necha marta o‘tkaziladi. Eritma tog‘ jinsidagi bo‘shliqlarni to‘ldiradi va qotishib qum zarralarini mustahkam holda bog‘laydi biroq bunda o‘tkazuvchanlik kamayadi. Mumning qotiruvchi sifatida 15-20% xlorid kislota eritmasi qo‘llaniladi. Download 186.32 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|