2- mavzu кimyoviy mubozahat. Lе-shатеl’е printsipi. Mаssаlаr та’siri qоnuni vа uning аmаliy qo’llаnilishi muvozanat dоimiysi


Muvоzаnаt dоimiysi, uni ifоdаlаsh usullаri


Download 202.5 Kb.
bet2/3
Sana29.03.2023
Hajmi202.5 Kb.
#1308311
1   2   3
Bog'liq
2- maruza

2. Muvоzаnаt dоimiysi, uni ifоdаlаsh usullаri
  • Muvozanat konstantasi siljima muvozanatni miqdoriy o’lchash uchun xizmat qiladi. Fizik - kimyo kursida u termodinamik miqdor sifatida ifodalanadi. Biroq, uni massalar ta’siri qonunidan ham keltirib chiqarish mumkin: "Кimyoviy reaktsiya tezligi ayni vaqtda reaktsiyaga kirishuvchi moddalar molyar kontsentratsiyalarning ko’paytmasiga proportsionaldir".
  • to’g’ri reaktsiya tezligi:
  • U1=K1[A]m[B]n→ (2) qaytarma reaktsiya tezligi:
  • U2=K2[D]R (3)
  • bunda, K1 va K2 - to’gri va teskari reaktsiyalar tezligi konstantalari, [A], [B], va [D]lar esa ayni vaqtda reaktsiyada ishtirok etadigan moddalarning molyar kontsentratsiyasidir.
    • Muvozanaт sharoitida U1=U2 yoki
    • K1[A*]m[B*]n=K2[D*]R; (4)
    • bundan
    • KR =
    • bunda D*, A*, B* - muvozanatli konsentratsiyalar.
    • Gazlar uchun "K" ni reaktsiyaga kirishuvchi "R" komponetlarning partsial bosimi orqali (masalan, atmosferada), komponetlarning kontsentratsiyasi (S) da (masalan, mol/m3) va nihoyat ularning mollar ulushida (N) ifodalash mumkin. Shunga muvofiq Kr, Ks va KN tarzida ifodalangan muvozanat konstantalari vujudga keladi, Ular tenglamalar bilan bog’langan:
    • Kr=Ks[RT]ΔN (5)
    • Kr=KN R ΔN (6)
    • bunda R - gaz aralashmasining umumiy bosimi;
    • ΔN - reaktsiya oqibatida gaz mollari sonining o’zgarishi.
    • Model reaktsiya uchun (mA+nB ↔ D+Q),
    • ΔN = R - (m + n)
    • Odatda muvozanatli kontsentratsiyalar noma’lum bo’lib, ma’lum ilk konsentratsiyalarda "К"ning mqdori bo’yicha belgilanadi - bular tajriba yo’sinda aniqlangan yoki harorat va bosimga bog’liq tarzda analitik hisoblab chiqilgan bo’lib, ma’lumotnomalarda (spravochniklarda) keltiriladi.
    • "K"ni tajriba ma’lumotlari bo’yicha aniqlash mahsulot chiqishi orqali ifodalanib amalga oshiriladi.
    • Muvozanatli mahsulot chiqishi Xr orqаli, "K"ning qimmatini hisoblash reaktsiya turiga qarab belgilanadi.
    • quyidagi reaksiya uchun formula chiqarishni ko’rib o’taylik:
    • A + B ↔ D (7)
    • bunda Xr, "D" - mahsulotning muvozanatli chiqishi.
    • Ra, Rv, Rd muvozanatli gaz aralashmasida A va B dastlabki moddalarning hamda D mahsulotining partsial bosimi. Dastlabki moddalarning stexiometirk nisbatini sof gaz aralashmasida shunday qayd etish mumkin:
    1   2   3




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling