2 (16)-амалий машғулот. Технология фанидан дарс мавзусигаоид тақдимот тайёрлаш

1. Меҳнат таълими вазифаларини асослаш, уларнинг тарбиявий ва таълимий ва ривожлантирувчи вазифаларининг ахамиятини очиб бериш.
Меҳнат таълими вазифаларини белгилашда Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгаши қабул қилган «Кадрлар тайёрлаш хақидаги миллий дастур» Вазирлар Махкамаси томонидан чиқарилган қарорлар асосий манба бўлиб хизмат қилади.
Меҳнат таълими ўқувчилар шахсини хар томонлама камол топишига, меҳнатнинг турмуш билан алоқасини мустахкамлашга ўқувчиларда онгли дунёқарашни шаклланишига, уларни халқ хўжалигида меҳнат қисмига ва асосий равишда касб танлашга тайёрлашда ёрдам беради.
Меҳнат таълими методикаси устахонада ўтказиладиган машғулотлар билан бошқа ўқув фанларини (ижтимоий-сиёсий, табиий математик) ўқитишнинг ўзаро дидактик боғлиқлигини очиб беради, шунингдек, қуйи, ўрта ва юқори синфлардаги меҳнат таълимининг изчиллигини таъминлаш ё`лларини кўрсатади.
Меҳнат таълими жараёнида ўқувчиларда меҳнатга мухаббат, жисмоний меҳнат кишиларига хурмат ва шахснинг бошқа ахлокий сифатлари шаклланишига имкон беради.
Бу сифатлар оғзаки тушунтириш билан эмас, балки ўқувчиларни унумли меҳнатга қатнаштириш йўли билан шакллантирилади.
Дарсга қўйилган мақсад 45 дақиқа давомида бажариладиган, аниқ ҳаётий ва дарс якунида баҳоланадиган бўлиши мақсадга мувофиқ.
Дарснинг таълимий вазифасидарс жараёнида ўқувчиларда шакллантириладиган билим, кўникма ва малакалар асосида белгиланади.
Дарснинг тарбиявий вазифасидарс жараёнида ўқувчиларда қайси ахлоқий сифатлар шакллантирилиши асосида белгиланади.
Дарснинг ривожлантирувчи вазифасидарс натижасида ўқувчиларда қайси билим, кўникма ва малакалар ҳамда ахлоқий фазилатлар ривожлантирилиши асосида белгиланади.
Дарс болаларга билим бериш ва берилган билимни уларнинг кўникмасига айлантиришда асосий роль ўйнайди. Шу сабабли ўқув машғулотларида ажратилган вақтнинг асосий қисми дарс ўтиш учун сарфланади.
2. Ўқув материалини мазмунини асослаш.
Педагогикадан маълумки, ўқув фанининг мазмунини ишлаб чиқиш учун, биринчидан, тегишли фан ёки техниканинг тармоғидаги мавжуд маълумотлардан ўқув материалини танлаб олиш,
иккинчидан,бу материални ўқувчиларни ёш хусусиятларини, уларни бошқа фанларга оид билимларини ва бошқа баъзи факторларни хисобга олган холда маълум тартибда системага солиш зарур.
Инсоният томонидан тўпланган билимлар хажми жуда катта. Улардан умумий таълим талабларига энг юқори даражада жавоб берадиган ва ўқувчиларда ўрганиладиган ишлаб чиқариш жараёнларининг назарий асослари ва амалда қўлланилиши хақида тўғри тасаввур хосил қиладиганларини ажратиб олишга тўғри келади.
Бунинг учун ўқув материали энг катта тарбиявий ва таълимий ахамиятга моликлигини хал қилиш учун уни танлаш мезони бўлиши керак. Бундай мезон (критийлар)ни ишлаб чиқиш хам методиканинг вазифасига киради.
Ўқув материалининг мазмуни фан ва ишлаб чиқариш тараққиётига қараб ўзгариб боради, шунга кўра, ўқув дастурини ҳам ўзгартириб туриш лозим.
Ўқув материалини системага солиш хам мухим муаммодир. Фан ва ўқув жараёнида «содда» ва «мураккаб» тушунчалари бир хил эмас. Масалан, фан тармоғи машинасозликда детал-содда ўрганиш объекти, машина эса деталга нисбатан мураккаб хисобланади. Аммо ўқитиш ўқувчиларни машина (масалан, метал қирқувчи станок) билан таништириш деталларни ўрганишдан бошланса, ўқувчилар ўқув материалини катта қийинчилик билан идрок этадилар, унга қизиқмаслигини кўрсатади. Агар машинани нимага мўлжалланганлигини ва умумий тузилишини тушинтиришдан бошланса, ўқувчилар уни конструкцияси билан чуқурроқ танишиш ва унинг айрим деталларини ўрганиш истаги тугилади. Натижада ўқувчилар ўқув жараёнида фаол иштирок этади, уларнинг янги билимларини онгли ўзгартиришга эришилади.
Ўқитиш методикаси системага солишда энг самарадор йўлни ва воситаларни топади, бу эса мактаб фанининг асослаш ва ўқув дастурини тузиш учун хам зарур хисобланади.