2. 2-mavzu: Anjuman, an'ana, bayramlar va urf odatlarni tashkil qilinishida ma'naviy-ma'rifiy ishlarning roli

2.2-mavzu: Anjuman, an'ana, bayramlar va urf odatlarni tashkil qilinishida ma'naviy-ma'rifiy ishlarning roli

Reja 1. Ma'naviy ma'rifiy ishlarni tashkil qilishda anjumanlarning o'rni. 2. An'analar keng doiradagi tushuncha. 3. Bayramlar va urf-odatlarning jamiyat hayotidagi o'rni

Ma'naviy ma'rifiy ishlarni tashkil qilish bo'yicha ko'plab tadbirlar ichida anjuman, an'ana, bayramlar va urf odatlar alohida o'rin tutadi. Ularning har birining mazmun-mohiyatini anglash va to'g'ri tashkil qilish ishning muvaffaqiyatli va samarali olib borilishiga xizmat qiladi.

Shu ma'noda, anjuman bir nechta manba'larda bir necha xil tarzda ta'riflangan bo'lib, ular u yoki bu jihatdan anjumanning maqsadini, mohiyatini ochib berishga harakat qilingan.

Masalan, O'zbek tilining izohli lug'atida (“O'zbekiston milliy milliy entseklopediyasi”, Davlat ilmiy nashriyoti) ANJUMAN (f.-yig'in, majlis) Umuman bir odisa, tantana munosabati bilan bo'ladigan yig'in, majlis. Odatda (Avaz)bir g'azal aytar, kelasi anjumanda shoiri zamonlarmazkur g'azalga nazira bog'lar edilar. S.Siyoyev.

Vikipediya, ochiq entseklopediyasida quyidagicha tariflanadi, Anjuman (arab. – yig'in) – 1) keng doirada o'tkaziladigan majlis, yig'ilish, kengash; 2) bir davrda yashab, bir sohada faoliyat ko'rsatgan atoqli shaxslar guruhi, jamiyati; 3) bir xil kasbdagi hunarmandlarning biror maslahatli ish yuzasidan vaqt-vaqti bilan yig'ilishib o'tkaziladigan majlisi, shogirdlarni ishga o'tkazish yig'ini, marosimi, ziyofati.

Xulosaga keladigan bo'lsak, alohida bir munosabat bilan o'tkaziladigan yig'in, majlisni anjuman deyish mumkin. Quidagi anjumanni bunga misol qilib olish mumkin.

An'analar keng doiradagi tushuncha.

• An'ana masalasi anjumanga nisbatan biroz murakkabligi shundaki, u o'z ichiga anjumanni ham, urf odatni ham hattoki, ayrim jihatlarda bayramlarni ham olishi mumkin.

O'zbek tilining izohli lug'atida bu haqda shunday deyiladi. ANЪANA (a – nasldan-naslga o'tuvchi qoida) Hayotda qaror topgan (topayotgan) udum, urf-odat va boshqa amallar.

Bayramlar va urf-odatlarning jamiyat hayotidagi o'rni

• Bayram – 1.Tarixiy, madani-ma'naviy an'analarga ko'ra rasmiy yoki norasmiy ravishda uyuushtiriladigan umumxalq shodiyonasi kuni, tantana kuni. Mustaqilik bayrami. Navruz bayrami. G'alaba bayrami. Yangi yil bayrami. Yangi yil bayrami...dilimizga yaqin, hammaga birday quvonchu, farah baxsh etadigan, yorqin tuyg'ulurni uyg'otadigan qutlug' ayyom! “Saodat”. Bugungi navruz bayroami barcha-barchaga yangi baxt, ulkan zafarlar keltiradi. Gazetadan.

Umuman bayramlar haqida gapirganda ko'chma ma'nodagi nisbatlar ham ko'pchildikni tashkil qiladi. Bayramning o'ziga xos nisbati esa – insonlar hayotining mazmunli o'tishini tashkil etuvchi tarkibiy qism sifatida biror-bir muhim hodisa, voqea, sanani ko'pchilik bo'lib, ko'tarinki ruhda, xursandchilik bilan nishonlash.

Urf-odatlar

• Urf-odatlar – ijtimoiy tarixiy taraqqiyot jarayonida ma'lum bir davrning mahsuli sifatida, moddiy va ma'naviy turmush sharoitining ta'siri natijasida paydo bo'ladi. Tarixiy rivojlanish bilan birga, ajdodlardan avlodlarga asrlar osha sayqallanib, takomillashib o'tib keladi.

kishilar turmushiga singib ketgan, doim takrorlanib turadigan hatti-harakat, ko'pchilik tomonidan qabul qilingan hulq-atvor qoidalari va ko'nikmalar (masalan, o'zbeklarda kichiklarning kattalarga salom berishi, erta turib uy-xovlini supurib-sidirish, tartibga keltirib qo'yish, mehmonlarga alohida hurmatda bo'lish, bayram arafasida betob, ojiz va qiynalaganlardan xabar olish, yordamga muxtojlarga hasharga borish va shu kabilardir).

• kishilar turmushiga singib ketgan, doim takrorlanib turadigan hatti-harakat, ko'pchilik tomonidan qabul qilingan hulq-atvor qoidalari va ko'nikmalar (masalan, o'zbeklarda kichiklarning kattalarga salom berishi, erta turib uy-xovlini supurib-sidirish, tartibga keltirib qo'yish, mehmonlarga alohida hurmatda bo'lish, bayram arafasida betob, ojiz va qiynalaganlardan xabar olish, yordamga muxtojlarga hasharga borish va shu kabilardir).

Xullas, anjuman, an'ana, bayramlar va urf odatlarni tashkil qilinishida ma'naviy-ma'rifiy ishlar ularning mazmun-mohiyatini to'g'ri anglash, to'g'ri tashkil qilishda asosiy omil bo'lib xizmat qiladi.

• Xullas, anjuman, an'ana, bayramlar va urf odatlarni tashkil qilinishida ma'naviy-ma'rifiy ishlar ularning mazmun-mohiyatini to'g'ri anglash, to'g'ri tashkil qilishda asosiy omil bo'lib xizmat qiladi.

Эътиборингиз учун раҳмат!

• Эътиборингиз учун раҳмат!