2-amaliy mashg‘ulot: Matritsalar ustida amallar. Teskari matritsani tоpish. Matritsani rangini hisоblash


Download 308.24 Kb.
Pdf ko'rish
Sana05.12.2020
Hajmi308.24 Kb.
#160539
Bog'liq
2-mavzu 18au-20amaliy 1c2d0070bd1e537f3cd191db45cb187a


2-amaliy mashg‘ulot: Matritsalar ustida amallar. Teskari matritsani tоpish. 

Matritsani rangini hisоblash. 

 

Masalalar yechish namunalari. 

1-misol. Quyidagi matritsalarni  ko‘ramiz: 

1

4



6

8

3



2 ,

5

6



4

A









    


1

2

3



2

1

4 ,



3

4

1



B



 





     



1

4

7



.

7

4 1







 

Mumkin bo‘lgan matritsalarni qo‘shing va ayiring. 



Yechilishi. 

2

6



9

 

10



4

2 ,


8

10

5



A

B





 





               

0

2



3

 

6



2

6 .


2

2

3



A

B









  



2-misol. Ushbu  

3

1



2

,

2



4

5

A





 



 



2

1

1



3

4

5



B





 





 



matritsalarning 

AB

 va 


BA

 ko‘paytmalarini toping. 

 

Yechilishi. 

AB

 matritsa 

2 2



 o‘lchamga ega bo‘ladi: 



2

1

3



1

2

1



3

2

4



5

4

5



AB





 



 



 



 




 

3 2 1 ( 1)



( 2) 4

3 ( 1) 1 3 ( 2) ( 5)

3

10

.



2 2

( 4) ( 1)

5 4

2 ( 1)


( 4) 3 5 ( 5)

28

39



      

       



 





 


      

       



 

 



BA

 matritsa 

3 3



 o‘lchamga ega bo‘ladi: 



2

1

3



1

2

1



3

2

4



5

4

5



BA







 











 

2 3 ( 1) 2

2 1 ( 1) ( 4)

2 ( 2)


( 1) 5

( 1) 3 3 2

( 1) 1 3 ( 4)

( 1) ( 2)

3 5

4 3 ( 5) 2



4 1 ( 5) ( 4)

4 ( 2)


( 5) 5

   


    

    





    

    

    





   



    

    



 



4

6

9



3

13

17 .



2

24

33











 



AB

BA

 bo‘lganligi sababli 



A

 va 


B

 matritsalar kommutativ emas. 

 

3-misol. Berilgan  


1

2

1



3

0

2



4

2

5



A





 





 

matritsaga teskari matritsani toping.  



 

Yechilishi. Matritsaning determinantini hisoblaymiz: 

1

2



1

det


3

0

2



1 4

2 7 1 ( 6)

4

0.

4



2

5

A



         



 

Demak, 



A

 matritsa maxsusmas matritsa ekan. Endi 



ik

A

 algebraik to‘ldiruvchilarni 

hisoblaymiz: 

11

0



2

4;

2



5



 

21

2



1

8;

2



5

A

 



 

 



31

2

1



4;

0

2



A



  

12

3



2

7;

4



5

 

   


22

1

1



9;

4

5



A



  

32

1



1

5;

3



2

A

 



   

13

3



0

6;

4



2

 


 

23



1

2

10;



4

2

 



 



33

1

2



6.

3 0


 

   


 

Teskari matritsani tuzamiz: 

1

1

2



1

4

8



4

1

7



9

5

7



9

5

.



4

4

4



4

6

10



6

3

5



3

2

2



2

A







 


 



 


 


 











 



 

1

1



AA

A A

E



 ekanini tekshirish mumkin. 



 

4-misol. Matritsa rangini toping. 

0

2



4

1

4



5

.

3



1

7

0



5

10

2



3

0

A

















 

 

Yechilishi. Matritsa ustida elementar almashtirishlarni bajaramiz: 

0

2

4



1

4

5



1

4

5



2

3

0



3

1

7



3

1

7



0

5

10



0

2

4



2

3

0



0

5

10



A



 


 





 


 





 



 



 





 

 



1

4

5



1

4

5



1

0

3



1

0

0



0

5

10



0

1

2



0

1

2



0

1

0



.

0

11 22



0

1

2



0

0

0



0

0

0



0

1

2



0

1

2



0

0

0



0

0

0



0

1

2



0

1

2



0

0

0



0

0

0





 

 


 



 

 


 





 

 


 



 

 


 



 



 

 




 


 

 


 



 

 




 


 

 


 

Hosil qilingan matritsaning rangi 



2

 ga teng, demak, berilgan 



A

 matritsaning rangi 

ham 

2

 ga teng bo‘ladi. 



Mustaqil yechish uchun misollar.  

1. 


5

2

1



4

A



 



 va 


3

1

5



2

B



 




 matritsa berilgan, 

2

A

B

 matritsani toping. 



2.

5

2



1

4

A



 





 va 

3

1



5

2

B





 



 matritsalar berilgan, 



A B

 



 

matritsani toping. 

3. 

3

2



0

1

3



1

5

3



0

A



 





 bo‘lsa, 



1

A

 teskari matritsani toping. 



4. Agar 

2 1


1

,

0 1



4

A



 




 

2



1

0

3



2

2

B





 



 



bo‘lsa, 

3

2



A

B

 ni hisoblang. 



5. А=









4



.

3

.



7

2

.



1

.

5



4

.

3



.

2

    В=











7

.

4



.

2

5



.

3

.



4

3

.



2

.

5



    2Е+А-2В

2

=? 



6. Teskari matritsa topilsin. 

А=











8

.

7



.

4

2



.

1

.



9

7

.



3

.

5



     А

-1

=? 



7. Teskari matritsa topilsin. 

А=

7



3 2

9

1



5

4

7



6

A











     

1

?



А

  



8. А=











1

.

2



.

8

7



.

3

.



4

5

.



2

.

3



   В=









6



.

4

.



3

8

.



5

.

2



3

.

4



.

5

  2А



2

-4Е+3В=? 

 

  

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Download 308.24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling