2-amaliy mashgʽulot mavzu: cisco packet tracer dasturiy ta’minotidagi iot elementlari va ularning funktsiyalari bilan tanishish ishning maqsadi

Kabel turi
Ta’rif
Console	Console ulanish yordamida kompyuterlar va marshrutizator yoki kommutatorlarga ulanishi mumkin. Kompyuter bilan ishlash uchun Console seansi uchun ba’zi talablar bajarilishi kerak: ikkala tomonning ulanish tezligi bir xil boʽlishi kerak, ikkala tomon uchun 7 bit (yoki 8 bit) boʽlishi kerak, paritet bir xil boʽlishi kerak, 1 yoki 2 ta toʽxtash bitlari boʽlishi kerak (lekin ular bir xil boʽlishi shart emas) va ma’lumotlar oqimi har ikki tomon uchun ham har xil boʽlishi mumkin.
Copper Straight- through	Ushbu turdagi kabel turli xil OSI sathlarida ishlaydigan qurilmalarni ulash uchun standart Ethernet uzatish texnologiyasi vositasidir. U quyidagi port turlariga ulangan boʽlishi kerak: 10 Mbit/s mis (Ethernet), 100 Mbit/s mis (Fast Ethernet) va 1000 Mbit/s mis (Gigabit Ethernet).
Copper Cross- over	Ushbu turdagi kabel bir xil OSI sathlarida ishlaydigan qurilmalarni ulash uchun Ethernet uzatish texnologiyasi vositasidir. U quyidagi port turlariga ulanishi mumkin: 10 Mbit/s mis (Ethernet), 100 Mbit/s mis (Fast Ethernet) va 1000 Mbit/s mis (Gigabit Ethernet).
Fiber	Optik portlar (100 Mbit/s yoki 1000 Mbit/s) ni ulash uchun optik tolali kabelni ishlatiladi.
Phone	Telefon liniyasi ulanishi faqat modem portlari boʽlgan qurilmalar oʽrtasida amalga oshiriladi. Modem ulanishining standart turidagi tarmoq bulutiga ulanadigan soʽnggi qurilma (masalan, kompyuter).
Coaxial	Coaxial kabel Paket Tracer da bulutiga ulangan liniyani modem kabi Coaxial portlari orasidagi ulanish uchun ishlatiladi.
Serial DCE and DTE	Seriyali ulanishlar odatta WAN havolalari uchun ishlatiladi. Bunday ulanishlarni sozlash uchun siz DCE qurilmasining yon tomonida sinxronizatsiya oʽrnatishingiz kerak. DTE vaqtini tanlash ixtiyoriydir. DCE tomonini port yonidagi kichik “soat” belgisi bilan aniqlash mumkin. Serial DCE ulanish turini tanlaganingizda, ulanish qoʽllaniladigan birinchi qurilma DCE qurilmasiga aylanadi, ikkinchisi avtomatik ravishda DTE tomonga aylanadi. Serial DTE ulanish turi tanlangan boʽlsa, qarama-qarshi tomonni sozlash ham mumkin.

Tarmoqni yaratganingizdan soʽng, uni File → Save menyusi yoki Main Tool Bar Save boʽlimini tanlash orqali saqlashingiz kerak. Saqlangan topologiya fayl *.pkt kengaytmasi saxlanadi.

Paket Tracer bizga barcha Cisco kommutatorlari va marshrutizatorlarida oʽrnatilgan IOS operatsion tizimining buyruq satri interfeysini (ICS) taqlid qilish imkoniyatini beradi.

Qurilmani ulab, biz xuddi u bilan ishlaydigan qurilma konsolidan foydalanayotgandek ishlay olamiz. Simulyator haqiqiy qurilmalarda mavjud boʽlgan deyarli barcha buyruqlarni qoʽllab-quvvatlaydi.

Siz kerakli qurilmaning ustiga bosish va CLI boʽlimining parametrlar oynasiga oʽtib, kommutatorlarni yoki marshrutizatorlarni ulashingiz mumkin.

Oxirgi qurilmada (kompyuterda) buyruq satrining ishlashini taqlid qilish uchun, parametrlardagi Desktop boʽlimini tanlang va Command Prompt ga oʽting.

2-rasm. Eksperimental tarmoq modeli


3-rasm tugun konfiguratsiyasi
Keling, har bir kompyuterni xuddi shu tarzda sozlab olamiz.

2-jadval

Qurilma	IP addres	Subnet mask
PC0	192.168.1.2	255.255.255.0
PC1	192.168.1.2	255.255.255.0
PC2	192.168.1.4	255.255.255.0

Har bir kompyuterda, tayinlangan manzillarni ipconfig buyrugʽi bilan parametrlarisiz koʽrib chiqamiz.

Packet Tracer 5.2 da Ping yordam dasturi qanday ishlashini batafsil koʽrsatadigan va namoyish etadigan simulyatsiya rejimini taqdim etilgan. Shuning uchun ushbu ish rejimiga oʽtish kerak, ish maydonining pastki chap burchagidagi xuddi shu nomdagi belgini bosish yoki Shift + S tugmalar birikmasini bosish kerak. “Modellashtirish paneli” ochiladi (6-rasm), unda ping jarayonini bajarish bilan bogʽliq barcha voqealar aks ettirilgan.

4-rasm. «Modellashtirish paneli»
Endi siz ping jarayonini qayta boshlashingiz kerak. Uni ishga tushirgandan soʽng, siz «Modellashtirish paneli» ni siljitishingiz mumkin, u mo'ljallangan tarmoqning diagrammasida paketlarni yuborish/qabul qilishni kuzatadi.

«Avtomatik» tugmachasi butun ping jarayonini bitta jarayonda modellashtirishni anglatadi, «qadam-baqadam» tugmachasi uni bosqichma-bosqich koʽrsatishga imkon beradi.

To'plamdagi ma’lumotlarni, uning tuzilishini bilish uchun «Ma’lumot» ustunidagi rangli kvadrat ustiga sichqonchaning o'ng tugmasi bilan bosing.

Simulyatsiya ping jarayoni tugashi bilan yoki tegishli ish stantsiyasining Edit oynasi yopilganda toʽxtaydi.

Agar hamma narsa toʽg'ri bajarilgan boʽlsa, biz biron bir kompyuterni ping qilish imkoniyatiga ega boʽlamiz. Masalan, PC3 va ping PC0-ga o'tamiz. 7-rasmga oʽxshash ping hisobotini koʽrishimiz kerak.

Biroq, bular Packet Tracer ning barcha afzalliklari emas: «Simulyatsiya rejimi» da siz nafaqat ishlatilgan protokollarni kuzatibgina qolmay, balki ushbu protokoli OSI modelining etti qatlamidan qaysi biri ishlatilishini koʽrishingiz mumkin (8-rasmga qarang).

5-rasm. Cisco Packet Tracer 5.2 da etti sathli OSI modelining tahlili.

Amaliy ishlarini bajarish uchun odatiy boʽlmagan interfeysga muhtoj boʽlgan holatlarda, ushbu yorliq mavjud boʽlganlarning har birini qoʽshishga imkon beradi. Bundan tashqari, boʽsh uyalar himoyalovchi panellar bilan qoplanishi mumkin (WIC-Cover). Modullarni qoʽshish yoki olib tashlash boʽyicha har qanday operatsiyalar faqat uskunalar oʽchirilgan hollarda amalga oshiriladi. Shuning uchun, virtual jihozni tarmoq modulini oʽrnatish yoki chiqarishdan oldin quvvat tugmasi bosish bilan tarmoqdan uzish kerak.