2-Amaliy mashg’ulot. Xususiy vaziyatdagi tekisliklar. Tekislikda yotuvchi nuqta va to’g’ri chiziq. Tekislikning bosh chiziqlari. Tekisliklarning o’zaro holati. Tekislikning o’zaro kesishishi. To’g’ri chiziqning tekislik bilan kesilishiga oid


Download 0.87 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/5
Sana13.04.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1351100
1   2   3   4   5
Bog'liq
2-Amal mash KI sirtqi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-Bosqich: V hamda H proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) 
va (

DEF′,

DEF″) tekisliklarining mos nuqtalarini tutashtirib, 

ABC va 

DEF 
tekisliklarning (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) va (

DEF′,

DEF″) proyeksiyalarini 
quramiz.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-Bosqich: V hamda H proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) 
va (

DEF′,

DEF″) tekisliklari mos tomonlarining kesishuv nuqtalari 12′ va 


12″ topilib, H proyeksiya tekisligida 12′ kesishuv chizig`ining EF′ tomonni kesib 
o`tgan N′ nuqtasi yordamida, V proyeksiya tekisligida N″ nuqtani topamiz. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-Bosqich: V hamda H proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) 
va (

DEF′,

DEF″) tekisliklari mos tomonlarining kesishuv nuqtalari 34′ va 
34″ topilib, H proyeksiya tekisligida 34′ kesishuv chizig`ining ED′ tomonni 
kesib o`tgan K′ nuqtasi yordamida, V proyeksiya tekisligida K″ nuqtani topamiz.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5-Bosqich: V hamda H proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) 
va (

DEF′,

DEF″) tekisliklari mos tomonlarining kesishuv nuqtalari (12′,12) 
va (34′, 34″) yordamida hosil qilingan, to`g`ri chziqlardan topilgan N′ va K′ 


nuqtalarni tutashtirish yordamida,, shu to`g`ri chiziq (

A′,B′,C′) tekisligida B′,C′ 
tomonni kesib o`tgan nuqtasi L′ topilib, bu yerda N′L′ to`g`ri chiziq (

A′,B′,C′) 
ning B′,C′ tomonidan (

 DEF′) tekisligi EF′ tomoni bilan L′ nuqtagacha kesishuv 
chizig`i hosil qiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-Bosqich: 5-bosqichda H proyeksiya tekisligida topilgan (

A′,B′,C′) va (

 
DEF′) tekisliklarining kesuishuv chizig`i N′L′ ni V proyeksiya tekisligidagi 
(

A″,B″,C″) va (

DEF″) 
tekisliklarining mos tomonlariga parallel 
proyeksiyalash orqali shu tekisliklarning V proyeksiya tekisligida NL″ ya`ni 
(

A″,B″,C″) ning B″,C″ tomonidan (

DEF″) EF″ tomoni bilan kesgan 
kesishuv chizig`i topiladi. 
 
 
 
 
7-Bosqich: (

A′,B′,C′) va (

DEF′) tekisliklarining kesuishuvida V hamda H 
proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) va (

DEF′,

DEF″) 


tekisliklarining 
proyeksiyalarida, 
(

DEF′,

DEF″) 
tekiligi 
(

A′,B′,C′,

A″,B″,C″) tekisligini kesganda ularning ko`rinar-ko`rinmas chiziqlari 
chiziq turlari bilan ishlov beriladi.
 
Ixtiyoriy vaziyatdagi ikkita ucburchak 

ABC va 

DEF o`zaro 
kesishuvidagi, kesishuv va ko`rinar-ko`rinmas chiziqlarini topishga doir 
mashq uchun masala. Ixtiyoriy vaziyatda berilgan 

ABC(

A′,B′,C′,

A″,B″,C″)
va 

DEF(

D′,E′,F′,

D″,E″,F″) tekisliklarining o`zaro kesishuvida, kesishish va 
ko`rinar – ko`rinmas chiziqlarini yasashga doir masalaning chizmasini bajarish 
ketma-ketligini oxiriga qadar davom ettiring. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


Tekisliklarning to‘g`ri chiziqqa perpendikulyarligi va parallelligiga doir 
mashq uchun masalalar yechish. 
Tekisliklarning to`g`ri chiziqqa va o`zaro perpendikulyarligiga doir mashq 
uchun masalalar yechish. 
1-masala. Ixtiyoriy vaziyatda berilgan 

ABC(

A′,B′,C

A″,B″,C″) tekisligidan 
D(D′,D″) nuqtagacha bo`lgan masofaning haqiqiy uzunligini topishga doir 
masalani yechish ketma-ketligini oxiriga qadar davom ettiring. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-masala: Ixtiyoriy vaziyatda berilgan 

DEF(

D′,E′,F

D″,E″,F″) tekisligiga 
perpendikulyar bo`lgan K (K, Kto`g`ri chizig`ining proyeksiyalarini qurish. 
1-BOSQICH: Koordinatalari blan berilgan 

DEF tekisligining V va H 
proyeksiya 
tekislikliklarida 
X,Y,Z 
o`qlariga 
koordinatalarini 
qo`yib, 
proyeksiyalovchi nurlar yordamida D′,E′,F′ va D″,E″,Fnuqtalarini topib belgilab 
chiqamiz. 
 


2-BOSQICH: V va H proyeksiya tekisliklarida topilgan D′,E′,F′ va D″,E″,F
nuqtalarini birlashtirish orqali ixtiyoriy vaziyatdagi uchburchak tekisligining V va 
H proyeksiyalari hosil qilinadi. D′,E′,F′ va D″,E″,F″ larning F′ va F″ uchlaridan 
n′ va m″ parallel chiziqlar o`tkazilib, 2′ va 1″ nuqtalarinig V va H proyeksiyalari 1′ 
va 2″ topilib, F′ va F″ uchlardan o`tuvchi n′ va m″, V hamda bosh chiziqlarni 
o`tkazamiz. 
 
3-BOSQICH: V va H proyeksiya tekisliklaridagi n′ va m″, V hamda H bosh 
chiziqlariga perdikuliyar bo`lgan K′ va K″ to`g`ri chiziq o`tkaziladi. 
 
 
 
 
 
 
 


Tekisliklarning o`zaro perpendikulyarligiga doir mashq uchun masala 
yechish. 
3-masala: Koordinatalari bilan berilgan umumiy vaziyatdagi 

ABC 
tekisligining H va V proyeksiya tekisliklarida (

A′,B′,C′) hamda (

A″,B″,C″) 
proyeksiyalarini qurib, undan 15 mm uzoqlikda perpendikulyar bo`lgan P (P
v
,P
h

tekisligini topish. 
1-Bosqich: Umumiy vaziyatdagi 

ABC tekisligining H va V proyeksiya 
tekisliklarida (

A′,B′,C′) hamda (

A″,B″,C″) proyeksiyalarini qurish uchun 
tekislikka doir berilgan koordinatalarni X,Y,Z koordinata o`qlarida belgilab, shu 
nuqtalarndan X,Y,Z koordinata o`qlariga parallel o`tkazilgan proyeksiyalovchi 
nurlarning kesishuvidan hosil qilingan H va V proyeksiya tekisliklaridagi A′,B′,C′
va A″,B″,C″  nuqtalarni belgilab chiqamiz. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-Bosqich: Koordinatalari bilan berilgan umumiy vaziyatdagi 

ABC 
tekisligining H va V proyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′) va (

A″,B″,C″) 
proyeksiyalarida OX o`qiga parallel bo`lgan m′, n″ chziqlarini A′ va A″ uchlaridan 
olib, B′,C′ va B″,C″ tomonlarida kesishgan 2′ va 1″ nuqtalarini mos ravishda 
proyeksiyalovchi nurlar yordamida bog`lab, 1′ va 2″ nuqtalari A′ va A″ uchlar 
bilan tutashtirilib H bosh chiziq n′ va V bosh chiziq m″ lar topiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
3-Bosqich: 

ABC tekisligining H va V proyeksiya tekisliklarida topilgan 
(

A′,B′,C′) va (

A″,B″,C″) proyeksiyalarida joylashgan, H bosh chiziq n′ va V
bosh chiziq m″ larning (

A′,B′,C′) va (

A″,B″,C″) dagi A′ va A″ uchlaridan n′ va 
m″ bosh ciziqlarga perpendikuliyar ravishda talab qilingan 15 mm masofani 
joylashtirib nuqta topiladi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-Bosqich: 3-bosqichda H va V prpyeksiya tekisliklarida topilgan (

A′,B′,C′) 
va (

A″,B″,C″) proyeksiyalarida A′ va A″ uchlaridan n′ va m″ bosh ciziqlarga 
perpendikuliyar 15 mm masofani joylashtirish yo`li topilgan nuqtalardan,
(

A′,B′,C′) ning mos tomonlari A′,B′  va A′,C′ larga perpendikuliyar ravishda yangi 
P
h
tekislik quriladi. (

A″,B″,C″) ning ham mos tomonlari A″,B″ va A″,C″ larga 
perpendikuliyar ravishda yangi P
v
 tekislik quriladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
4-masala. Ixtiyoriy vaziyatda berilgan 

ABC(

A′,B′,C′-

A″,B″,C″) tekisligidan 
15 mm uzoqlikda joylashgan va shu tekislikka perpendikulyar bo`lgan tekislikni 
o`tkazishga doir masala yechish chizmasini oxiriga qadar davom ettiring. 

Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling