2-bosqich talabasi ismoilova dilshoda nasriddin qizining

Yomg’ir yog’ar, shig’alab yog’ar,
Tomchilar, tomchilar sochimga,
Yomg’ir yog’ar, shig’alab yog’ar,
Ham qayg’umga, ham quvonchimga…
(Rauf Parfi “Yomg’ir yog’ar”)
Rauf Parfining uch to’rtlikdan iborat mo’jazgina she’ri shu taxlit boshlanadi va uning teng yarmi ya’ni olti misrasi “yomg’ir yog’ar, shig’alab yog’ar” satrlari takroridan iboratdir. Yomg’ir, ayniqsa, shig’alab yog’ayotgan yomg’ir ostida goh mahzun, goh xushnud turgan shoir, sochlariga tomayotgan tomchilar, yog’ayotgan yomg’irning lirik qahramon qayg’usiga ham, quvonchiga ham baravar tomchilayotgani tasviri kitobxon ruhiy holatiga o’zgacha ta’sir o’tkazadi. Ular yomg’ir ostida turgan nozikta’b lirik qahramon holatini his qiladi. Shoir yomg’ir yog’ayotgani haqida xabar bermaydi, balki yomg’irni she’rxon ko’z oldida yog’diradi.
Inson hayotga mehmon, toshchalik emas yo`ldosh,
Ona ham yoshin yashab bu olamdan ko`z yumdi.
Misli qalbdan quydi sel ayoldan to`kdi ko`z yosh,
Yosh to`kdi o`g`il, ammo qo`yolmadi marmartosh.
(Gulchehra Jo`rayeva “Marmartosh”)
Yomg’ir noyob hodisadir. Uning turlari bisyor. Tongda ko’zimizni quvnatib tushadigan shabnamdan tortib, insonlarni dahshatga soladigan do’lgacha yomg’ir onalik qiladi. Yomg’irning tezlashgan holatda yog’ishiga sel deyiladi. Selning tezligi yomg’irdan bir necha barobar yuqori turadi. Shoira o’z misralarida ko’ngildan chiqayotgan dardli yig’ini selga qiyos etadi. G’oyo u o’z shiddati, tezligi bilan qalbni yuvayotganday.
Ona to`plab chiqsa – bardoshlaringiz,
Shuncha yillar to`kkan ko`z yoshlaringiz.
Yer-u osmon sel-u yomg`ir, do`l bo`lardi.
Bir vohani ko`mardi suv,
Bir vohani g`arq etguvchi ko`l bo`lardi.
(Sirojiddin Sayyid)
Odatda shoirlar yomg’irni ko’z yoshiga o’xshatishadi. Chindan ham yomg’ir ko’z yoshlariga o’xshaydi. Sirojiddin Sayyid yomg’irni nafaqat ko’z yoshiga balki bardoshga qiyoslamoqda. Bu uning uslubidagi bir qirrasi demak. Shoir tabiat hodisalarini uyushiq holda tasvirlab, she’rga o’zgacha mazmun baxsh etgan. Shuningdek, she’rda gradatsiya hodisasidan ham unumli foydalangan. Ya’ni yomg’ir – sel – do’l tarzida. Bu uchala tushuncha bir-biridan shiddati, tezkorligi, ko’rinishi bilan farq qilsa-da, she’rda insonning sabr-bardoshini ifoda etmoqda. Onaizorlarning sabr-bardoshi shunchalar mustahkamki, yomg’ir-u sellarga hatto do’llarga ham chidash bera oladi. Shoir shunday buyuk matonatga tahsinlar aytmoqda.
Ivishgan novdalar sindilar.