2. Eksprimental psixologiyaning shakllanish tarixi. O`zbekistonda psixodiagnostika va eksprimental psixologiyaning rivojlanishi

Psixodiagnostika va eksperimental psixologiya tarixi

Reja:

Reja:

1. Psixodiagnostikaning psixologik tadqiqotlar mustaqil sohasi sifatida rivojlanish tarixi

2. Eksprimental psixologiyaning shakllanish tarixi.

3. O`zbekistonda psixodiagnostika va eksprimental psixologiyaning rivojlanishi.

Psixodiagnostikaning rivojlanish tarixi ko`p asrlarga borib taqaladi. Individual psixologik farqlarni aniqlashga mo`ljallangan dastlabki testlar 4000 yil oldin ma`lum bo`lgan. Qadimgi Xitoyda Xristos tug`ilishidan 2200 yil oldin shaxsning ko`p xususiyatlarini qamrab olgan amaldorlarni tanlash tizimi yaratilgan. Bunda amaldorlarning ko`pgina xislatlariga jumladan, chiroyli yozuvdan – kundalik xulq atvorigacha e`tibor bergan.

Psixodiagnostikaning rivojlanish tarixi ko`p asrlarga borib taqaladi. Individual psixologik farqlarni aniqlashga mo`ljallangan dastlabki testlar 4000 yil oldin ma`lum bo`lgan. Qadimgi Xitoyda Xristos tug`ilishidan 2200 yil oldin shaxsning ko`p xususiyatlarini qamrab olgan amaldorlarni tanlash tizimi yaratilgan. Bunda amaldorlarning ko`pgina xislatlariga jumladan, chiroyli yozuvdan – kundalik xulq atvorigacha e`tibor bergan.

Galton (1879)
J.Cettel (1890)
H.Ebbinghaus (1891)
A.Binet (1905)
Th.Simon (1905)

Psixologik diagnostikaning vujudga kelishida quyidagi olimlar katta hissa qo`shishgan:

Eksprimental psixologiya mustaqil fan sifatida XIX asr boshlarida rivojlana boshladi.

Eksprimental psixologiya mustaqil fan sifatida XIX asr boshlarida rivojlana boshladi.

Ma`lumki XIX asr fizika, biologiya, fiziologiya, ximiya va boshqa fanlarning rivojlanishi bilan harakterlanadi. Fanda paydo bo`lgan eksprimental metodlarning keng qo`llanilishi bu fanning rivojlanishiga yordam berdi. XVIII asrning oxiri XIX asrning boshlaridayoq psixologlar o`rtasida psixik hodisalarni o`rganishda eksprimentni tadqiq etish mumkin emasmikan, degan muammo paydo bo`ldi.

Sobiq Sovet psixologiyasida diagnostik metodlardan foydalanishni shartli ravishda 2 bosqichga ajratish mumkin

Birinchi bosqich 20 yillarning boshidan 30 yillarning o`rtasigacha bo`lgan davrni o`z ichiga oladi. Bu davrda pedagogika va psixotexnikada test metodlari keng tarqaldi. Bunga bog`liq ravishda pedalogiya – bola haqidagi fan rivojlana boshlandi. Fan rivojiga hissa qo`shgan olimlar: L.S.Vigotskiy, P.P.Blonskiy, Gallershteyn, Rossolimo, Shubert va boshqalar. Ikkinchi bosqich 50 – 60 yillarga to`g`ri keladi. Bu davrda aqliy taraqqiyotni o`rganishga katta e`tibor berildi. Fanga hissa qo`shgan olimlar: A.A.Lyubinskaya, A.R.Luriya, , Leontev, Zaparojets, Gurevich, Gilbux, Stolin, Burlachuk, Shmelev, Morozov va boshqalar