2 Fizika masalalarini turli usullarda yechish metodikasi

2.3. Fizika masalalarini turli usullarda yechish metodikasi

Μasala: Moddiy nuqta aylana bo`ylab harakatlanmoqda. U dastlab burchak tezlik bilan harakat boshlab 30 s da gacha yetkazdi. Shu vaqt ichida moddiy nuqta qanday burchakka burilgan? Yechim:1 – usul. Burchakning vaqtga bog`lanish formulasidan foydalanamiz.

Qiymatlarni qo`yib hisoblaymiz:

2-usul. Burchak tezlikning vaqtga bog`liqlik grafigidan foydalanamiz. Bo`yalgan yuza burchakning o`zgarishiga teng. Bundan burchak o`zgarishini topish oson.

Qiymatlarni qo`yib hisoblaymiz:

Demak burilish burchagini berilgan kattaliklar uchun grafik orqali aniqlash qulay ekan!

Masala. To`p vertikal tushib gorizont bilan α burchak tashkil qilgan absolyut qattiq qiya tekislikdan V<sub>0</sub> tezlikda qaytdi. To`p qiya tekislikdagi dastlabki tushish nuqtasidan qanday masofaga borib tushishini aniqlang.

Biz bu masalani yechishda kordinatalar metodidan foydalanamiz va kordinata o`qlarini to`g`ri yo`naltirishni o`rganamiz:

Yechim

1- usul: Birinchi usulda kordinata o`qlarini rasmda ko`rsatilgandek yo`naltiraylik va masalani yechishga o`taylik. Demak jism H balandlikdan tushdi va qiyatekislikka urilib v₀ tezlikda qaytdi. Bundagi harakat Y₀ kordinatadan gorizontga burchak ostida otilgan jism kabi harakatlanadi. Jism urilish nuqtasidan qiya tekislikda L masofaga borib tushsin. Tushish nuqtasining absissasi X₀, ordinatasi 0 bo`lsin. Dastlabki qiya tekislikka urilish paytida jism Y<sub>0</sub> kordinatada bo`lsin. Boshlang`ich tezlikni X va Y o`qlariga proyeksiyalaymiz.

Jismning kordinata o`qlari bo`ylab harakat tenglamasini yozamiz:

1. 
   dan t ni topamiz
   

Javob: