2. Korxonaning qisqacha texnologik jarayoni tavsifi

6-jadval. “Chinni ishlab chiqarish ” korxonasining kabel liniyalarini qizish sharti bo’yicha 10 kV li kabel liniyalari hisobi

№	Kabel manzili	I(x)	F(st)	I(rux.et)	S(x)	U(n)
kl-1	BPP dan TP1 ga	208,7	120	240	3610,8	10
kl-2	BPP dan TP2 ga	125,6	150	275	2175,5	10
kl-3	BPP dan TP3 ga	83,5	95	205	1445,1	10
kl-4	TP2 dan TP4 ga	59,2	70	165	1025,3	10
kl-5	BPP dan TP5 ga	194,7	240	355	3368,6	10
kl-6	TP5 dan TP6 ga	116,8	120	240	2021,7	10
kl-7	BPP dan TP7 ga	178,2	185	310	3082,7	10
kl-8	BPP dan TP8 ga	120,2	120	240	2080,7	10

Tokning iqtisodiy zichligi bo’yicha


1. KL-1 VI, VII uchun I -kat; n=2ta;
I_hish= = =104,4 A
= = 80,3 ; = 95 ;
; 104,4

Marka: 2xААШв - 3x95

Tokning iqtisodiy zichligi sharti bo’yicha tanlagan kabellarimizni jadvalga joylashtiramiz.

7-jadval. “Chinni ishlab chiqarish ” korxonasining kabel liniyalarini iqtisodiy zichlik sharti bo’yicha 10 kV li kabel liniyalari hisobi

Kaвel liniya.	Kabel manzili.	(A)	(mm^2)	(	(A)	Tanlangan kesim yuza.
kl-1	BPP dan TP1 ga	104,4	80,3	95	205	2xААШв-3x95
kl-2	BPP dan TP2 ga	62,8	48,3	50	140	2xААШв-3x50
kl-3	BPP dan TP3 ga	41,8	32,2	35	115	2xААШв-3x35
kl-4	TP2 dan TP4 ga	29,6	22,8	25	90	2xААШв-3x25
kl-5	BPP dan TP5 ga	97,35	74,9	95	200	2xААШв-3x95
kl-6	TP5 dan TP6 ga	116,8	89,8	95	200	ААШв-3x95
kl-7	BPP dan TP7 ga	89,1	68,5	70	165	2xААШв-3x70
kl-8	BPP dan TP8 ga	60,1	46,2	50	140	2xААШв-3x50

Qisqa tutashuvning termik chidamlilik sharti bo’yicha.
Yuqorida ikkita shart bo’yicha tanlagan kabellarimizni 3 – shart bo’yicha tekshiramiz.
F_qt= = =39,7 mm²
_{Demak biz uchun minimal 50 mm}² yuzali kabel tanlaymiz. Bu yerda,


8-jadval. “Chinni ishlab chiqarish ” korxonasining kabel liniyalarini qisqa tutashuvning termik chidamliligi sharti bo’yicha 10 kV li kabel liniyalari hisobi

№	Kabel manzili	I(h.max)	I(h.ish)	F(h)	F(st)qiz	F(st)iqt.z	F(st)q.t	F(ol)	Irux	Kabel markasi
kl-1	BPP => TP1	208,7	104,4	80,3	120	95	50	95	205	2xААШв-3x95
kl-2	BPP => TP2	125,6	62,8	48,3	150	50		50	140	2xААШв-3x50
kl-3	BPP => TP3	83,5	41,8	32,2	95	35		50	140	2xААШв-3x50
kl-4	TP2 => TP4	59,2	29,6	22,8	70	25		50	140	2xААШв-3x50
kl-5	BPP => TP5	194,7	97,35	74,9	240	95		95	205	2xААШв-3x95
kl-6	TP5 => TP6	116,8	116,8	89,8	120	95		95	205	ААШв-3x95
kl-7	BPP => TP7	178,2	89,1	68,5	185	70		70	165	2xААШв-3x70
kl-8	BPP => TP8	120,2	60,1	46,2	120	50		50	140	2xААШв-3x50

QISQA TUTASHUV TOKLARINING HISOBI

Sanoat korxonasining elektr ta’minoti qabul qilingan sxemasi uchun BPP, TP taqsimlovchi qurilmalarni elektr qurilmalarini elektr apparatlarini kabellarni, shinalarni tanlash kerak. Elektr apparalari o‘tkazgichlarni davomi ish rejasi sharoiti bo‘yicha tanlanib, keyin esa qisqa tutashuv toki ta’siriga chidamliligiga tekshiriladi, shuning uchun elektr apparatlarini tanlash uchun qisqa tutashuv toklarini hisoblanadi. Bundan tashqari qisqa tutashuv toklarining hisobi QTT chegaralashni tekshirishini va shu toklarni chegaralashning eng maqbul usulini topish imkonini beradi.

O‘tkazuvchi apparatning qisqa tutashuv rejimida chidamliligini tekshirish uchun shu tekshirilayotgan apparat ulangan zanjirdagi boshlang‘ich aperiodik Q.T. tokini hisoblash lozim. Qisqa tutashuv hisobiy toklar loyiha berayotgan tomonidan tanlanadi. Кorxonada BPP mavjud bo‘lsa, qisqa tutashuv toki quyidagi nuqtalarda hisoblanadi.
1.Tashqi elektr ta’minoti tizimining kabel va havo liniyalarining boshida;
2.Tashqi elektr ta’minoti tizimining liniyaning oxirida;
3.6-10 kV BPP shinalarida;
4.BPP dan eng uzoq joylashgan sex transformator podstansiyaning yuqori tomonida.
Agar BPP dan shu podstansiyagacha boʻlgan masofa kichik bo‘lsa, shu nuqtada Q.T. hisoblanmaydi va apparatlar 3-nuqtadagi Q.T. tokiga sex TP tekshirilada.
5. Biror bir sex podstansiyaning quyi tomonida hisobiy sxema sifatida qurilmaning normal sxemasi qo‘llaniladi, bunda elektr stansiyalarining generator va transformatorlari parallel ishlaydilar. Uchinchi nuqtadagi Q.T. tokining quvvati VMG-133, VMG-6T, VMG-10 yengil tipli o‘chirgichlar 6 kV kuchlanishda 250 MVA dan va 10 kV li kuchlanishda esa 350 MVA dan oshmasligi kerak.
Agar bu shart bajarilmasa, maxsus choralar qo‘llash (liniya va transformatorlar alohida ishlash, guruhiy reaktorlarni oʻrnatish, yuqori induktiv qarshilikli transformatorlarni qo‘llash va h.k).
Yuqori kuchlanishli Q.T. toklarning hisobi nisbiy birliklarda olib borish zarur. Agar hisobiy qarshilik 3 dan kam bo‘lsa, Q.T. toklari ARV li generatorlar hisobiy egri chiziqlar bo‘yicha aniqlanadi, aks holda hisoblar quvvati cheksiz bo‘lgan manba uchun amalga oshiriladi. Quyi kuchlanishda Q.T. tokining hisobi nomli birliklarda sex transformatorining aktiv qarshiligini, quyi tomondan shinalarni, tok transformatorlarni va boshqalarni hisobga amalga olishi lozim.
Qisqa tutashuv davomida uni boshlanishi to shikastlangan uchastkaning o‘chirish momentigacha zanjirda o‘tish jarayoni oqib o‘tadi. Qisqa tutashuv manbasi bo‘lib turbogeneratorlar va gidrogeneratorlar, sinxron kompensatorlar va dvigatellar bo‘ladi. Qisqa tutashuv toklarini hisobida quyidagi kattaliklar aniqlanadi:
I_n – Q.T. tokning davriy tashkil etuvchisining boshlang‘ich effektiv qiymati;

i_z – qisqa tutashuv tokning zarb toki, elektr apparatlarni, shina va izolyatorlarni dinamik bardoshliligiga tekshirish uchun kerak bo‘ladi;

I_u – qisqa tutashuv davridagi effektiv qiymatining eng katta effektiv Q.T. toki, birinchi davr mobaynidagi elektr apparatlarning elektrodinamik bardoshligini tekshirish uchun kerak;

I_0,2 – Q.T. tokining t=0,2 s dagi oniy qiymati;

I_¥ - Q.T. tokining turg’un rejimi uchun effektiv qiymati, o‘chirgichlarni tekshirish uchun kerak. Hisobiy egri chiziqlar yordamida qisqa tutashuv nuqtasidagi tokning hisobi aniqlanadi. Bu egri chiziqlar Q.T. tokning Q.T. zanjirining hisobiy qarshiliklarga necha marotaba kattaligini ko‘rsatadi.

К (t) = f (Xrez)

S_b – bazaviy quvvat; U_b – bazaviy kuchlanish sifatida Q.T. toki hisoblanayotgan nuqtaning o‘rtacha kuchlanishini olish mumkin.
I_b – bazaviy tok quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
I_b = S_b/Ö3 U_b
Reaktiv va aktiv qarshiliklar quyidagi formula orqali aniqlanadi:
x_bl = x_o × l × (S_b/U_b)
r_bl = r_o × l × (S_b/U_b)
bu yerda, r_o , x_o – liniyaning 1 km uzunligiga to‘g‘ri keladigan aktiv va induktiv qarshiliklar; l – liniyaning uzunligi (km).
Agar qabul qilingan bazaviy quvvat ta’minot manbasining nominal quvvatiga teng bo‘lmasa, egri chiziqlardan olingan umumiy qarshilikni formula orqali aniqlash mumkin:
x_r = x_b.rez×(S_n/S_b)
Bu yerda, S_n – Q.T. joyidagi ta’minot manbasining quvvati;
S_b – bazaviy quvvat (MVA).
Zarbaviy tokning amplituda qiymati quyidagi formula orqali aniqlanadi:
I_z = k_z ×Ö2×I
Bu yerda, k_z – zarb koeffitsiyenti.
Qisqa tutashuv birinchi davridagi effektiv qiymatining eng katta effektiv Q.T. toki deyiladi va u quyidagicha aniqlanadi:

I_z = I²×

k_z=1,8 I_u=1,52 I i_u=1,68×I_u

Bazis quvvat birligi sifatida BPP transformatori quvvatini qabul qilamiz: S_b=6.3 MVA ga teng. Bazis kuchlanish qiymatlari: U_b1=37 kV; U_b2=10,5 kV.

Bazis toklarni aniqlaymiz:
= =


Sistema Sistema 110KV 115 kV

XL AC-70 0,001315

r₀=0.45 Om/km 0,00123
x₀=0.44 Om/km
l=17 km k₁
110 kV
k₁ 0.00174

S_n= 10 MVA 0.1396
BPP ΔP_qt=58 kVt
U_qt=10,5% k₂
0.0047
k₂ 2xААШв-3x95-70 0.0474

r₀=0,31 Om/km k₃
KL x₀=0,083 Om/km
l=0,3 km

k₃

Almashtiruv sxemasidagi elementlarning qarshiliklarini yuqoridagi ifodalar yordamida aniqlaymiz va quyidagi jadvalda ko‘rsatib o‘tamiz:

= 10 MVA; =115 110 kV uchun; =10,5 10 kV uchun; =0,4 0,4 kV uchun; tanlashlarni amalga oshiramiz.

Tashqi tarmoq uchun qarshiliklar xisobi. Xavo liniyasi:

;

= = +j ;
= = = 0,00809 Om ;
BPP uchun qarshiliklarni xisobi:

= = 100% = 0.58 %;
= = = 10,48 % ;
= = = 0,0058 Om ;
= = = 0.1048 Om ;
= = 0.0058 +j ;
= = = 0,10483 Om .
Eng katta quvvatli sexning liniyasi uchun qarshiliklar xisobi. Kabel liniyasi
;

= = +j ;
= = = 0.00917 Om ;
nuqta uchun qisqa tutashuvni xisoblaymiz:
;
;
nuqta uchun qisqa tutashuvni xisoblaymiz:
;
;
nuqta uchun qisqa tutashuvni xisoblaymiz:
;
;
Dinamik bardoshlikni xisoblash ; = 1,8 ;
= = 1,8 = 15,7 kA ;
= = 1,8 = 12,4 kA ;
= = 1,8 = 10,5 kA ;