2-laboratoriya ishi to’G’ri geometrik shakldagi jismlarning zichligini aniqlash. Ishning maqsadi

2-LABORATORIYA ISHI


TO’G’RI GEOMETRIK SHAKLDAGI JISMLARNING ZICHLIGINI ANIQLASH.


Ishning maqsadi: har xil geometrik shakldagi jismlarning massasini elektron tarozi yordamida o’lchab va hajmini ularning chiziqli o’lchamli orqali aniqlab, moddalarning zichligini topishdan iborat.
Kerakli asbob va materiallar: turli geometrik shakldagi jismlar, shtangenserkul, mikrometr, elektron tarozi.
NAZARIY QISM
Zichlik deb, moddaning birlik hajmiga to’g’ri kelgan massasiga aytiladi. Zichlik (ro) harfi bilan belgilanadi. Moddaning zichligi uning massasini tarozi yordamida tortish va hajmini geometrik o’lchash usuli bilan aniqlash bu kattaliklarning qiymatlarini

formulaga keltirib qo’yib hisoblash mumkin yo’li bilan topish mumkin. Agar jism biror oddiy geometrik shaklga ega bo’lsa, jismning hajmi uning chiziqli o’lchamlarini o’lchash orqali aniqlanadi. Bu ishda aniq geometrik shaklga ega bo’lgan moddalarning zichligi aniqlanadi.
1. Parallelepiped shakldagi jismning zichligi: Parallelepipedning uzunligi , eni va balandligi bo’lsin. Bunday shaklga ega bo’lgan jismning hajmi
(1)
bo’ladi. Agar massasi bo’lsa, u holda jismning zichligi quyidagi ifodadan topiladi:

2. Kub shakldagi jismning zichligi: qirrasining uzunligi bo’lgan kub shaklidagi jismning hajmi bo’lganligi uchun, uning zichligi

bo’ladi, bunda jismning massasi. 3. Silindr shakldagi jismning zichligi: balandli , radiusi bo’lgan silindr shaklidagi jismning hajmi bo’ladi, binobarin, uning zichligi quyidagi ifodadan topiladi:

3. Shar shakldagi jismning zichligi:r radiusi bo’lgan shar shaklidagi jismning hajmi bo’ladi, uning zichligi

ifodadan topiladi. Jismlarning chiziqli o’lchamlari shtangenserkul va mikpometr yordamida bir necha bor o’lchanadi. Shtangenserkul tishlari ichki tamonlari bilan bir-biriga zich tegib tursa, u holda chizg’ichdagi shkalaning noli bilan nonius noli ro’parama –ro’para tushadi.