2-Laboratoriya mashg’uloti. Tadqiqot olib boriladigan organizmlar haqida ilmiy ma’lumotlarni to‘plash va tahlil qilish

2-Laboratoriya mashg’uloti. Tadqiqot olib boriladigan organizmlar haqida ilmiy ma’lumotlarni to‘plash va tahlil qilish

Material va asbob uskunalar. 4 g 14 kunlik go’za barglari, xavoncha, sentrifuga stakanlari, 2 ta kolba, 2 ta stakan, shisha tayoqcha, refraktometr, dializ qog’ozi sentrifuga, magnitli aralashtirgich, spektrofotometr va muzlatgich.
Ishning borishi.
Tirik organizmlarni o'rganish uchun biologlar turli xil ilmiy usullar va texnologiyalardan foydalanadilar. Mana ulardan ba'zilari:

1. 
   Kuzatish: Bu biologik jarayonlarni o'rganishning eng oddiy usuli bo'lib, u tirik organizmlar va ularning xatti-harakatlarini bevosita kuzatishdan iborat. Masalan, qushlar, hayvonlar, o‘simliklarni tabiiy muhitda kuzatish.
   
2. 
   Tajriba: Bu tirik organizmlarni maxsus yaratilgan sharoitlarda nazorat ostida o'rganish. Tajriba gipotezalarni sinab ko'rish va sabab-oqibat munosabatlarini o'rnatish imkonini beradi. Masalan, turli moddalar va sharoitlarning organizmga ta'sirini aniqlash uchun tajribalar.
   
3. 
   Intervensiya: Bu usul tirik organizmlarning hayot aylanishiga aralashish orqali ularni o'rganish uchun ishlatiladi. Masalan, biologik jarayonlarni mutatsiyalar, gen injeneriyasi va boshqa usullar yordamida o‘rganish.
   
4. 
   Vaqt bo'yicha kuzatish: Bu usul ko'p yillar davom etishi mumkin bo'lgan uzoq muddatli jarayonlarni o'rganishdan iborat. Masalan, evolyutsiya jarayonlari va populyatsiyalarning genetik oʻzgaruvchanligini oʻrganish.
   
5. 
   Kompyuter simulyatsiyasi: Bu usul murakkab jarayonlarni o'rganish va ularning natijalarini bashorat qilish uchun ishlatiladi. Masalan, biologik jarayonlarni modellashtirish, masalan, genetik ma'lumotni tarjima qilish, metabolik yo'llar va boshqalar.
   
6. 
   Ma'lumotlarni tahlil qilish: Bu usul tirik organizmlarning miqdoriy va sifat xususiyatlarini o'rganish uchun ishlatiladi. Masalan, genetik ma'lumotlarni tahlil qilish va tirik organizmlarning kimyoviy tarkibiy qismlarini aniqlash.
   

Ushbu usullarning barchasi biologlar tomonidan tirik organizmlarni o'rganish va ularning tabiiy muhitda ishlash qonuniyatlarini aniqlash uchun qo'llaniladi.
Nazorot savollari:
1.O’simlik hujayrasidan DNKni ajratish uchun qanday asbob-uskunalar va materiallar kerak bo’ladi.
2. O’simlik hujayrasidan DNKni ajratishning uchta bosqichi qanday ketma-ketlikda amalga oshiriladi.