2-laboratoriya

2-LABORATORIYA.

Telekommunikatsiya klient-server nazariyasi asosida aloqa tizimlari dasturlarini loyihalash va yaratish. Oqimlar asosida dasturlash Tarmoqda ma’lumot uzatishni dasturlash kutubxonalari va asosiy funksiyalari bilan ishlash.

Java kutubxonalari va Frameworklari

Java ilovalarini yaratish jarayonini tezlashtirish uchun java kutubxonalari va java Frameworklaridan keng foydalanadi. Java nuqtai nazaridan kutubxona - bu dasturning biznes mantiqini aniqlash va front-end yaratish uchun foydalaniladigan jar fayli hisoblanadi. Kutubxona ma‘lum bir tarzda CLASSPATH-da ro’yxatdan o’tgan va ilovaga ulangan bo’lishi kerak. Java Frameworki - bu dasturni yaratish arxitekturasini belgilaydigan va yirik dasturiy ta‘minot loyihasining turli komponentlarini ishlab chiqish va birlashtirishni osonlashtiradigan dasturiy platforma. Veb-ilovani ishlab chiqishda java frameworkidan foydalanish dastur arxitekturasining frameworki yondashuvi bo’lib, bunda har qanday dastur konfiguratsiyasi ikki qismdan iborat: konfiguratsiyasi o’zgarmaydigan doimiy qism va o’zgaruvchan qism.
Agar siz dasturchiga faqat dasturlash tilini taqdim qilsangiz va unga eng keng tarqalgan muammolarni hal qilish uchun mo’ljallangan tayyor modullar to’plamini bermasangiz, u juda ko’p mayda detallar bilan bilan ishlash kerak bo’ladi. Javaning barcha vositalari dasturlashni sezilarli darajada soddalashtiradigan yaxshi ishlab chiqilgan kutubxonalari bilan birlashtirilgan.
Kutubxonalar ma’lum bir muammoni hal qilish uchun mo’ljallangan kodlar to‘plamidan iborat. Javada kutubxonasi tarkibi sinflardan iborat bo‘lad. Quyida tarmoqda dasturlash jarayonida qo‘llaniladigan sinflarni ko‘rishimiz mumkin
Java.net kutibxonasi to’plamida qamrab olingan sinflar quyidagicha berilgan:
CacheRequest - CacheRequest klassi ResponseCache-da resurslarni saqlash zarurati tug‘ilganda qo’llaniladi. Ushbu sinf ob‘ektlari resurs ma‘lumotlarini keshda saqlash uchun OutputStream ob‘ekti uchun cheklovni ta'minlaydi.
CookieHandler - CookieHandler klassi Java-da HTTP protokoli ishlov beruvchisi ichida HTTP holatini boshqarish siyosatini amalga oshirishni ta'minlash uchun qayta aloqa qilish mexanizmini amalga oshirish uchun ishlatiladi.
CookieManager - CookieManager klassi CookieHandlerning aniq bajarilishini ta‘minlash uchun ishlatiladi. Bu sinf cookie-fayllarni saqlashni cookie-fayllarni qabul qilish va rad etish siyosatidan ajratib turadi.
DatagramPacket - DatagramPacket klassi xabarlarni bir tizimdan ikkinchisiga ulanishsiz o‘tkazish imkoniyatini ta‘minlash uchun ishlatiladi. Bu sinf datagram soket sinfini qo’llagan holda ulanishsiz uzatish uchun datagram paketlarini ishlab chiqarish vositalarini taqdim etadi.
InetAddress - InetAddress sinfi har qanday xost nomining IP manzilini olish usullarini taqdim etish uchun ishlatiladi. IP manzil 32 yoki 128 bitli imzosiz raqam bilan ifodalanadi. InetAddress IPv4 va IPv6 manzillari bilan ishlay oladi.
Server Socket - ServerSocket klassi mijoz/server soket ulanishining server tomonini tizimdan mustaqil ravishda amalga oshirish uchun ishlatiladi.
Socket - Socket klassi foydalanuvchilarga barcha asosiy soket operatsiyalarini amalga oshirishda yordam beradigan soket ob‘ektlarini yaratish uchun ishlatiladi. Foydalanuvchilar ma‘lumotlarini yuborish, o’qish va ulanishlarni yopish kabi turli xil tarmoq harakatlarini amalga oshirishi mumkin.
DatagramSocket - DatagramSocket klassi paketlarni jo’natish va qabul qilish uchun ulanishsiz nuqtani ta‘minlaydigan tarmoq soketidir. Datagram soketidan yuborilgan har bir paket alohida yo’'naltiriladi va yetkazib beriladi. Bundan tashqari, u translyatsiya ma’lumotlarini uzatish va qabul qilish uchun qo’llanilishi mumkin.
URLConnection – Javadagi URLConnection klassi ikki xil, ammo bir- biriga bog‘liq bo‘lgan maqsadlarga yordam berish uchun ishlatiladi. Birinchidan, u URL sinfiga qaraganda server (ayniqsa HTTP server) bilan o'zaro aloqani boshqarishni ta'minlaydi. Ikkinchidan URLConnection yordamida foydalanuvchi server tomonidan uzatilgan sarlavhani tekshirishi va natijada javob berishi mumkin. Foydalanuvchi URLConnection yordamida mijoz so’rovlarida ishlatiladigan sarlavha maydonlarini ham sozlashi mumkin.

Topshriq: Anydesk dasturini o’rnating va ishlash jarayonini o’rganish.

Nazorat savollari

1. 
   Dasturlash kutubxonasi nima?
   
2. 
   Strukturalangan dasturlashning asosiy usuli xaqida ko’rsating
   
3. 
   Dasturlash kutubxonasining qanday funksiyalari bor?
   
4. 
   Dasturlash kutubxonasi funksiyalari sinflanishi haqida gapirib bering.