2-ma ’ruza axborot uzatish va taqsimlash tizimlari arxitekturasi. Ko ’p sathli aloqa arxitekturasi reja

Bit/s o
‘lchov birligi aloqa kanalida signal o‘zgarish birligiga mos. 
Aniq ma
’lumotlarni uzatish – ma’lumotlarni buzilishlarsiz uzatish tushuniladi.
Ishonchli ishlash - tizimning undagi barcha vazifalarini to
‘la va to‘g‘ri bajarilishidir. 
Uzatgich yoki qabul-qilgich, yoki malumot uzatish apparati (MUA), bevosita terminal qurilmasi 
- oxirgi qurilmaga (aloqa kanali bilan) bog
‘lanadi. MUA ga misol qilib modemlarni, terminal 
adapterlari, tarmoq kartalarini va boshqalarni olishimiz mumkin. MUA fizik pog
‘onoda ishlab, 
ma
’lumotlarni kerakli shakl va tezlikda uzatish va qabul qilishni nazorat qiladi.
Ma
’lumotlarni uzatish xizmatlarining turlari 
• X25 protokoli bo‘yicha paketlarni kommutatsiyalab ma’lumotlarni uzatish xizmati; 
• IP protokoli bo‘yicha paketlarni kommutatsiyalab ma’lumotlarni uzatish xizmati; 
• X.36 (Frame Relau) protokoli bo‘yicha kadrlarni efirga uzatish.
Ma
’lumotlarni uzatish xizmatidan foydalanuvchilarning talablari: 
Ma’lum xajmdagi ma’lumotlarni uzatish; 
Ma’lumotlarni ko‘rsatilgan manzilga uzatish; 
Ma’lumotlarni belgilangan vaqtda uzatish; 
Ma’lumotlarni talab qilingan sifat bilan uzatish. 
Bunda: 
 xizmatlarni amalga oshirish puxtaligi; 
 xizmatlarga to‘lovlar xaqidagi ma’lumotlarning aniqligi; 
 ma’lumotlar ustida ruxsat etilmagan amallar bajarilishidan himoyalanish 
ta
’minlanishi lozim.
Nazorat savollari 

1

Н
Т



N
i
В
В
i
Т
N
Т
1
1
i
о
ч
и
T
.
.
,
1


В
Т
тузатиш
носозликни
кидириш
носозликни
топиш
носозикни
в
t
t
t
Т



холати
кейинги
дан
алмаштириш
алмаштириш
элементни
носоз
тузатиш
носозликни
t
t
t


в
т
т
T
.
.

---

1. Axborot deb nimaga aytiladi? 
2. Axborotning qanday turlarini bilasiz? 
3. Axborotning xossalarini tushuntirib bering? 
4. Informatikada qanday axborotlar ishlatiladi? Ularga misollar keltiring? 
5. AKTni jamiyatda ishlatilishi nimalardan iborat? 
6. Ma’lumot uzatish tarmoqlariga tushuncha bering? 
7. Avtomatlashtirilgan ma’lumot uzatish tizimlari blok sxemasining ishlashi? 
8. Ma’lumot uzatish tizimining asosiy sifat ko‘rsatkichlari nimalardan iborat va 
tushuncha bering? 
9. Ma’lumotlarni uzatish xizmatlarining turlariga tushuncha bering?
10. Ma’lumotlarni uzatish xizmatidan foydalanuvchilarning talablari nimalardan 
iborat?
11. Zamonaviy infokommunikatsiya tarmog‘ini konseptual modeli sxemasiga tushuncha 
bering?