2-ma’ruza. Matematikani o‘qitishdagi ilmiy usullar. Ilmiy tadqiqot uslublarining umumiy xarakteristikasi Reja

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bog'liq
2 5267111367965412275

Analogiya – taqqoslanayotgan obyektlarning xususiy xossalari (belgilari)

o’xshashligiga asoslangan tasdiq bo’lib tahlil qilish natijasida hosil qilinadi.

Masalan, har qanday parallelogrammda qarama-qarshi tomonlar juft-jufti bilan

teng, har qanday parallelepipedda qarama-qarshi yoqlar juft-jufti bilan teng.

Parallelogramm va parallelepiped simmetriya o’qlariga ega, parallelogramm yuzi

va parallelepiped hajmi o’xshash formulalar bilan hisoblanadi. Xuddi shunday

sfera bilan aylana, shar va doiraning ko’pgina xossalari analogiyani qo’llash

asosida keltirib chiqariladi. Va ular o’rinliligini ko’rsatish mumkin, lekin qat’iy

isbotlash talab qilinadi.

Analogiya o’qitishda keng qo’llaniladi. Uni qo’llash tushunchalarni

o’zlashtirishni osonlashtiradi, masalan, o’nli kasrlar xossalari va ular ustida

amallarni o’rganishda butun sonlar ustidagi amallar va xossalarni bilan analogiya

o’tkazishdan foydalanish mumkin. Xuddi shunday algebraik kasrlarni o’rganishda

oddiy kasrlar orasidagi analogiyani qo’llash mumkin.

Analogiya qat’iy matematik isbot bo’lib sanalmasada, unga asoslangan

xulosalar oddiy va tushunarli bo’ladi, shuning uchun nazariyani o’rganishda ham,

masalalar yechish usullariga o’rgatishda ham foydalanish mumkin. Bunda

o’quvchilar o’tilganlarni chuqur o’zlashtirishlari lozim, chunki analogiyaga

asoslanib ish ko’rishda xatolarga yo’l qo’yish mumkin va noto’g’ri xulosalarga

kelish mumkin.

Matematika o’qituvchisi analogiya bo’yicha noto’g’ri tasdiqlar uchrash

imkoniyatini oldindan ko’ra bilishi va ularga o’rinli javob qaytarishi zarur.

Masalan, o’quvchilar kasrlarni qisqartirishda, ayrim irrasional ifodalarni

almashtirishlarda analogiya bo’yicha noto’g’ri xulosalarni chiqarishlarga yo’l

qo’ymaslik va uning mohiyatini aniq ochib berishi talab etiladi.

Download 212.61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10