2-ma’ruza. Til, lison va nutq munosabati. Lisoniy paradigma va uning asosiy turlari rеjа

B). Fonema, morfema, konstruktsiya
C). Leksema, morfema
D). Fonema va morfema

9. 
   Ilk bor Boduen de Kurtene tomonidan eng kichik ma’noli birlikni ifodalash uchun qo’llangan morfema atamasini o’zbek tilshunosligiga qaysi olim olib kirdi?
   

A). G’. Abdurahmonov
B). Sh. Rahmatullayev
C). A. Nurmonov
D) A.G’ulomov

10. Fitrat “Bir fikr, bir o’y anglatuvchi so’z qo’shumi” deb qaysi termini izohlagan?

A). So’z birikmasi
B). Gap
C). Kesim
D). Til

11. Struktur tilshunoslik tilni transtsendent hodisalardan holi ravishda immanent ỹrganishga asosiy e’tibor qaratganligi tufayli lisoniy faoliyatning sub’ektlari bỹlgan sỹzlovchi va tinglovchi shaxs tadqiqotchilar e’tiboridan chetda qoldi. Vaholanki, hech bir tilni “til egasi”dan ajratgan holda tỹg’ri va tỹliq ỹrganib bỹlmaydi. Chunki har bir nutqiy aktda so’zlovchi shaxsning izi sezilib turadi. Struktur tilshunoslikning ana shu cheklangan tomonini bartaraf qilish uchun hozirgi kunda qaysi yo’nalish yuzaga keldi?

A). Antropolingvistika
B). Lingvokulturologiya
C). Psixolingvistika
D). Mentallingvistika

12. 
    “Kognitiv lingvistika” va “Pragmalingvistika” asarlari muallifi kim?
    

A). H. Ne’matov
B). D. Lutfullayeva
C). D. Xudoyberganova
D). Sh. Safarov

13.“Muassasalar, tashkilotlar va jamoat birlashmalari muhrlari, tamg’alari, ish qog’ozlarining matnlari davlat tilida bo’ladi”

Mazkur fikrlar “Davlat tili to’g’risida” gi qonunning nechanchi moddasida berilgan?

1. 
   12-modda
   
2. 
   17-modda
   
3. 
   19-modda
   
4. 
   22-modda
   

14. 
    Muayyan til birligining turli makon va zamonda har xil moddiy o’zgarishlarga uchrashi qanday tushunchalarining paydo bo’lishiga olib keladi?
    

A).Invariant va variant
B). Mohiyat va hodisa
C). Paradigma va ziddiyat
D). Semantik va sintaktik valentlik

14. 
    Lingvistikada "ma’no" (mazmun) umumiyligi bilan birlashgan va belgilanayotgan hodisalarning tushunchaviy, predmetlik yoki vazifaviy (funktsional) o’xshashligini aks ettiruvchi til birliklari (asosan, leksik birliklar) yig’indisi qanday termin bilan ataladi?
    

A). Maydon
B). Iyerarxiya
C). Paradigma
D). Struktura

14. 
    Sog’inmoq leksemasi yuz, chehra, uzor, ruxsor, bet, aft, bashara, turq, nusxa leksemalar paradigmasidagi nechta leksema bilan bog’lanish imkoniyatiga ega?
    

A). 3 ta B). 4 ta C). 5 ta D). 6 ta

14. 
    Hozirgi tilshunoslikda sintagmatik munosabat deganda bir sathga mansub bo’lgan birliklarning butunlik tarkibidagi qanday munosabati tushuniladi?
    

A). Ketma-ket
B). O’xshashlik
C). Oppozitsiya
D). Darajaviy

14. 
    So’z turkumlari tushunchasi antik davrdan buyon tilshunoslikda mavjud bo’lib, u shu kungacha qanday tamoyillar asosida ajratib kelinadi?
    

1. 
   semantik tamoyil; 2) morfologik tamoyil; 3) sintaktik tamoyil; 4) semantik – morfologik – sintaktik tamoyil; 5) uslubiy; 6) strukturaviy.
   

A). 1,3,4,5.
B).1,2,3,4.
C). 2,3,4,5.
D). 1,2,3,4,6.

14. 
    Tilshunoslikda lisoniy birlikning butun-bo’lak munosabati-
    

1. 
   Partonimik munosabat.
   
2. 
   Sintagmatik munosabat.
   
3. 
   Graduonimik munosabat.
   
4. 
   Giponimik munosabat.
   

20. [a] - [e] - [i] fonemalari o’rtasidagi ziddiyat qanday ziddiyat?
A) Noto’liq (privativ)
B) Darajali (gradual)
C) Teng qiymatli (ekvipolent)
D). Zid