2 Mavzu : Nutq uslublari

Qaror qilindi: 

1.  Navoiy  viloyati  Xatirchi  tumani  24-umumiy  o’rta  ta’lim  maktabi  tomonidan 

Dadaboyeva  Shohista  Anvarjon  qiziga  14.06.2017-yilda  berilgan  №  0045583  raqamli 

shahodatnoma  yo’qolganligi  sababli  dublikatini  tayyorlab  berish  tuman  Xalq  ta’limi 

bo’limidan so’ralsin.  

2.  Shahodatnoma  dublikatini  qabul  qilib  olish,  uni  aslidek  to’ldirish  va  egasiga 

topshirish  o’quv  ishlari  bo’yicha  direktor  o’rinbosari  Yunusova  Surayyo  zimmasiga 

yuklatilsin. 

Majlis raisi:            (imzo)                        Usmonqulova Laylo 

Kotiba:                    (imzo)                        Samadova Saida 

Asliga to’g’ri (muhr) 

  

 

 Rasmiy xat matnini yozishda quyidagilarga e’ibor berish lozim: 

1.  Xat qisqa bo’lishi, qoidaga ko’ra bir betdan oshmasligi kerak. 

2.  Fikrlar aniq va ravshan ifodalanishi shart. 

3.  Matnda ko’chma ma’noli so’z va iboralar ishlatilmasligi zarur. 

4.  Gaplarning  kesimi  hujjat  turi  va  mazmuniga  muvofiq  uchinchi  shaxs  birlik  yoki 

ko’plik sonda shakllantirilishi lozim. 

5.  Matn  sarlavhasi  bir  jumla  shaklida  ikki  qatordan  oshmasligi  ,  “to’g’risida”  yoki 

“haqida” ko’makchilari orqali tugatilishi kerak. 

6.  Matnda  xizmat  xatining  turi  ,  nomi  yozilmaydi,  xatning  qandayligi  matn 

mazmunida aks etishi zarur. 

Rasmiy  xatlarda  bayon  qilingan  fikr  mantiqiy  izchillikda  ifodalanishi  ,  yetarli  dalillar 

bilan asoslanishi va xulosalanishi zarur. 

Zarur  hollarda  o’rinli  taklif  yoki  e’tiroz  bildirilishi  mumkin.Amo  mutasaddi  rahbarga 

nisbatan hurmat saqlanishi , murojaat odobiga amal qilinishi zarur. 

Shaxsiy  xatlar  vazifasi  va  mazmuniga  ko’ra  ikki  turli  bo’ladi.  Kundalik  turmushda  , 

asosan, oilaviy yoki do’stona munosabatlarni ifodalovchi xat , maktub keng qo’llanadi. 

Bunday xatlar rasmiy yozishmalardan hajmining cheklanmaganligi, shakliy mustaqilligi 

,  matn  mazmunining  ichki  kechinmalarga  ,  hazil,  qochiriq,  gina,  afsus,  taklif,  e’tiroz, 

minnatdorchilik kabilarning oddiy so’zlashuv yoki badiiy uslubga yaqin ifoda shakliga 

---

xosligi bilan ajralib turadi. Salomnoma xatlari, sevgi maktublari  , do’stlik va hamkorlik 

munosabati yuzasidan yoziladigan xatlar ana shunday erkin uslubda yoziladi. 

Shaxsiy  xatning  diplomatik  yozishmalarga  mansub  turi  ham  mavjud.  Bular  yarim 

rasmiy  tusda  bo’lib  ,  ularda  davlat  boshliqlari  ,  diplomatik  xodimlarning  shaxsiy  va 

oilaviy  hayotidagi  yangiliklar,  sovg’a  taqdim  etish,  minnatdorchilik  bildirish  ,  rasmiy 

uchrashuvlarda  ko’satilgan  masalalarni  hal  qilishga  qaratilgan  iltimoslar  bildiriladi. 

Yuqoridagi  shaxsiy  xatlardan  farqli  ravishda  bunda  adabiy  til  me’yoriga  to’la  amal 

qilinadi.  

 

 

Mustahkamlash uchun savollar: 

 

1.  Shaxs hayotida xatlarning o’rni haqida gapiring. 

2.  Xatlarning turini sanang. 

3.  Rasmiy xat xususiyatlari haqida nimalarni bilasiz? 

4.  Rasmiy xat turlarini ayting. 

5.  Shaxsiy xat turlarini bilasizmi? 

6.  Yaqin kishingizga ijtimoiy mazmunga ega bo’lgan xat yozing.