2 Mavzu: Boshlang’ich sinf o’quvchilarini marfologik tahlilga o’rgatish. Reja: Marfalogik tahlil va marfologik yozuvlar

2 Mavzu: Boshlang’ich sinf o’quvchilarini marfologik tahlilga o’rgatish. Reja


DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA
INSTITUTI


BOSHLANG`ICH TALIM VA SPORT TARBIYAVIY ISH YO'NALISHI 401-GURUH TALABASI BOZOROVA NARGIZANING ONA TILI O`QITISH METODIKASI FANIDAN YOZGAN
MUSTAQIL ISHI


Topshirdi: Bozorova N
Qabul qildi: Atamurodova Q
№2 Mavzu: Boshlang’ich sinf o’quvchilarini marfologik tahlilga o’rgatish.
Reja:
1. Marfalogik tahlil va marfologik yozuvlar.
2. Marfalogiya nima uchun kerak.
3. Marfalogiya turlari.
Morfologiya so'zlarning ichki tuzilishini, shakllanish qoidalarini va shu tilning boshqa so'zlari bilan turli xil usullarini o'rganishga mas'ul bo'lgan tilshunoslik fanidir. Shu ma'noda morfologiya atamasi ikkita zarrachadan yoki morfemadan iborat.

Birinchisi -morf (shakl), ikkinchisi -ologiya (bilim sohasi). Shunday qilib, bu "shakllarga oid bilimlar tarmog'i" degan ma'noni anglatadi. Ushbu so'z odatda nemis shoiri, roman yozuvchisi, dramaturg va faylasufi Iogann Volfgang fon Gyote (1749-1832) ga tegishli bo'lib, uni 19-asrning boshlarida biologiya sohasida yaratgan.

Ushbu sohada morfologiya organizmlarning shakli va tuzilishini o'rganadi. Geologiyada bu Yer shakllarining konfiguratsiyasi va evolyutsiyasini o'rganishga ishora qiladi.
Tilshunoslikda morfologiya so'zlarni shakllantirishda ishtirok etadigan aqliy tizimni o'rganadi; So'zlarni, ularning ichki tuzilishini va shakllanish jarayonlarini o'rganadigan bu bo'lim.


MORFOLOGIK TAHLIL
Morfologik tahlil – so`zlarni turkumlarga ajratib, ularning shakllari va xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan amaliy izohlash. Unda quyidagilarga e’tibor qaratiladi: 1. Ifodalaydigan kategorial umumiy ma‘nosiga ko`ra qaysi turkumga mansubligi. 2.Shu so`z turkumining qaysi lug`aviy-mazmuniy guruhga mansubligi aniqlanadi. 3. Grammatik shakli – lug`aviy va sintaktik shakllari. 4. Tuzilishiga ko`ra turlari. 5. Gapdagi vazifasi.
Morfologiya - tilning ilm-fanning bir bo'lagi bo'lib, unda nutq qismlari o'rganiladi.
So'zning morfologik tahlilini o'tkazish uni so'zning bir qismi sifatida, ya'ni uni ifodalash uchun ajratish demakdir: a) umumiy grammatik ma'no; b) morfologik xususiyatlar va v) sintaktik xususiyatlar (jumladagi rol).
So'zlarning morfologik tahlili muayyan tartibda va bitta naqsh bo'yicha amalga oshiriladi.