2-mavzu: elektr zanjirlarning asosiy elementlari (1-qism) Elektr zanjiri
Download 0.61 Mb. Pdf ko'rish
|
2-mavzu elektr zanjirlarning asosiy elementlari (1-qism) Elektr
- Bu sahifa navigatsiya:
- ELEKTR ZANJIRLARINING ASOSIY ELEMENTLARI (2-QISM) Elektr yurituvchi kuch (EYuK).
|
Kondensator (sig‘im) elementi qurilmada elektr maydon borligini ifodalaydi. Bunda
zaryadlarning harakat energiyasi elektr maydonining potensial energiyasiga aylanadi. Keyinchalik bu potensial energiya elementda saqlanib qoladi. Ushbu rasmlarda chiziqli va nochiziqli elementlar va mos holda ular xarakteristikalari keltirilgan. 2.11-rasm. Kondensator (a-chiziqli, b-nochiziqli) VAXi Yuqorida ko‘rib chiqilgan elektr zanjirining elementlari (qarshilik, induktivlik va sig‘im) Passiv elementlar deb ataladi, chunki zanjirning boshqa qismlaridan olgan energiyalari faqat musbat bo‘ladi, yoki nolga teng bo‘ladi, ya’ni o‘zida qoladi. ELEKTR ZANJIRLARINING ASOSIY ELEMENTLARI (2-QISM) Elektr yurituvchi kuch (EYuK). EYuK va tok manbalari elektr zanjirining Aktiv elementlari hisoblanadi, chunki ular elektr zanjiriga ulangan elementlarga energiyalarini beradi. Shuning uchun ham ular “istyemol” qiladigan tashqi energiya manfiy hisoblanadi. Quyida EYuK va tok manbalarining elektr zanjirlarda belgilanishi, VAX lari keltirilgan. VAX dan ko‘rinib turibdiki EYuK zanjirda hosil bo‘ladigan kuchlanish miqdoriga teng bo‘ladi va tok miqdoriga bog‘liq bo‘lmaydi. 2.12-rasm. EYuK va tok manbalarining elektr zanjirlarda belgilanishi Tok manbasining ichki qarshiligi cheksizlikka intiladi, zanjirda qisqa tutashuv yuz beradi va qisqa tutashuv tok miqdori tok manbaiga teng bo‘ladi, ushbu holat VAX da yaqqol ko‘rinib turibdi. 2.13-rasm. Tok manbasining ichki qarshiligi cheksizlikka intilishi Misol tariqasida quyidagi elektr zanjirini ko‘rib chiqami: Faraz qilaylik, elektromagnit energiyasi issiqlik energiyasiga faqat a-b sohadagi rezistordagina o‘tayapti, ya’ni bu oraliqda zanjirning barcha qarshiligi r miqdorida mujassamlangan; elektr siljish toklari faqat c-d oraliqda kondensator qoplamalari orasida mavjud, ya’ni bu sohada zanjirning barcha S sig‘imi mujassamlangan; nihoyat, o‘zgaruvchan magnit maydon EYuKni faqat h-j oraliqda mujassamlangan g‘altakda induktivlaydi, ya’ni ushbu sohada zanjirning barcha L induktivligi yig‘ilgan. Download 0.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|