2-mavzu Iqtisodiy tizimlar va doiraviy aylanishlar modeli

1-savol ► 
Iqtisodiy 
taraqqiyotda 
muhim bosqich 
hisoblangan 
tizim bozor 
iqtisodiyoti 
tizimidir.
 
Har qanday iqtisodiy 
tizim bevosita 
jamiyat va davlat 
o’rtasidagi iqtisodiy 
munosabatlar 
negizida shakllanadi 

---

Iqtisodiy tizimlar va doiraviy aylanishlar modeli
. 
41 
Hukumat tomonidan belgilab qo’yilgan markaziy boshqaruv komiteti resurslardan 
foydalanish, mahsulotlarni ishlab chiqarish va tarqatish va ishlab chiqarishni 
tashkillashtirishni amalga oshiradi. Hukumat o’z ko’rsatmalariga binoan ishlab 
chiqarishga ixtisoslashtirilgan ko’pgina korxonalariga ham egalik qiladi. Markaziy 
boshqaruv komiteti ishlab chiqarilishi ko’zda tutilgan mahsulotlarni belgilab, huddi 
shu mahsulotlarni ishlab chiqish uchun qancha resurslar ketishini aniqlab beradi. 
Kapital va iste’mol tovarlari ishlab chiqarilishi teng taqsimlanadi va iste’mol 
tovarlari markaziy boshqaruv komitetining uzoq muddatli ishlanmalari asosida 
moliyalashtiriladi. 
Sof rejali iqtisodiyot hukumat egaligidagi mulk resurslari bilan ta’minlash 
uchun markaziy rejaga tayanadi. Ammo, 
real hayotda, Sovet Ittifoqi 1992 
yilda tanazzulga uchrashidan avval 
xususiy mulkdorlikka yo’l ochib
berib, baz’i bozorlarni birlashtirib 
yuborgan 
edi. 
Rossiya 
va 
Yevropaning ko’p mamlakatlarida 
olib borilayotgan hozirgi islohotlar 
o’zlarining rejali iqtisodiyotlarini 
kapitalistik 
va 
bozorga 
yo’naltirilgan tizimlarga o’zgartirib 
yubordi. Xitoy islohotlari hali u 
darajaga 
yetmagan, 
lekin 
ular 
markaziy 
boshqaruv 
tizimiga 

---