2-Mavzu: Megasporogenez va urg’ochi gametofitining rivojlanishi. Changlanish va uning xillari. Chetdan changlanish. Reja

allogamiya, yani chetdan changlanish hodisasi yuzaga chiqmaydigan bo’lsa 
gullash davrining ohiriga kelib gullar va ayrim qisimlarining joylashishida shu payt 
sodir bo’ladigan o’zgarishlar natijasida o’zidan changlanish hodisasi ko’rinadi. 
Masalan, bazi butguldoshlar va chiniguldoshlarning vakillarida changchilar 
urug’chi ostida joylashadi, shu sababdan ularda chetdan changlanish sodir bo’ladi. 
Ammo ayrim vaqtda changlarning ipi (bandi) o’sib urug’chi bilan tenglashadi va 
natijada o’zidan changlanish ro’y beradi. Iqlimi noqulay bo’lgan baland tog’, 
arktik sava sahro sharoitida o’suvchi entomofil o’simliklarning guli, hashorotlar 
yo’qligi sababli o’zidan changlanishi mumkin. Iqlimi noqulay bo’lgan baland tog’ 
Arktika va saxro sharoitida o’suvchi entomofil o’simliklarning guli hashorotlar 
yo’qligi sababli o’zidan changlanishi mumkin. Masalan arktikada o’suvchi 
(Phyllodoce, Cassiope) o’simliklarining gullari mayda qo’ng’ir oqsimon bo’lib 
shamol vaqtida o’zidan changlanadi. Namgarchilik ko’p bo’lgan mintaqalarda 
o’suvchi o’simliklarning gullari umuman ochilmaydi, shuning uchun ham ularda 
avtogamiya ko’rinadi. Nihoyat odatdagicha gulga ega bo’lgan bazi o’simliklarda 
xazmagam (yunon. Xazma –ochilib turish) yani gulqo’rg’on ochiq holda 

---

changlanadigan gullar bilan birga mayda ko’pincha yerga yaqin turadigan, 
ochilmaydigan ko’rimsiz, ammo o’zidan changlanadigan va urug’ beradigan 
kleystogom (yunon. kleytos-yopiq) deb ataladigan gullar ham bo’ladi. Bunday 
gullar Binafshalarni misol qilish mumkin. Kleystom gullar butun yoz bo’yi va 
kuzgacha urug’ beradi Aksincha erta baxorda paydo bo’ladigan yirik va chiroyli 
xazmagam gullar urug’ bermaydi.