2. Mavzu. Payvandlash tarixi

Payvandlash haqida umumiy tushunchalar. Sаnоаtning jаdаl rivоjlаnishi vа tеxnikаning xаmmа sоhаlаridаgi mеtаllаrni pаyvаndlаshdа: elеktrоn nur, lаzеr, yuqоri xаrоrаtli plаzmа, ultrаtоvush vа bоshqа yangi effеktiv pаyvаndlаsh usullаri ko‘llаnilаdi.
Pаyvаndlаsh jаrаyoning yuqоri unumdоrligi, pаyvаnd birikmаlаrning sifаti yaxshiligi vа mеtаllni tеjаmliligi shundаy hоlаtgа оlib kеldiki, turli xil mеtаll kоnstruksiyalаrni ishlаb chiqаrishdа pаyvаndlаsh еtаkchi tеxnоlоgik jаrаyon bo‘lib qоldi.
Payvandlash deb, biriktiriladigan qismlarni mahalliy yoki butunicha qizdirib, yoki plastik deformatsiyalab, o`zaro atomlararo bog`liqliklarni hosil qilish hisobiga ajralmas birikmalarni olish jarayoniga aytiladi.
Payvandlashdagi kiyinchiliklarni bartaraf etish uchun bosim va qizdirish qo`llaniladi.
Haroratni oshirib borish bilan qizdirishda metall mayin bo`la boshlaydi. Metallni yanada qizdirish bilan uni suyuqlantirish mumkin; bu holatda suyuq metall hajmi umumiy payvandlash vannasini hosil qiladi.
Payvandlash davrida suyuq metall havoning azot va kislorod tarkibi bilan faol ta`sirlashadi, bu esa chok mustahkamligini pasaytiradi va nuqsonlar paydo bo`lishiga olib keladi. Payvandlash zonasini havo muhitidan himoya qilish uchun, hamda chok sifatini oshirish uchun kerakli bo`lgan elementlarni qo`shish uchun,
metall o`zakning yuza qatlamiga maxsus moddalarni qoplanadi yoki kukunsimon holatida kavak o`zak ichiga presslanadi. Payvandlash zonasini havo muhitidan himoya qilish uchun, inert va faol gazlar va ularning aralaShmalari keng qo`llaniladi. SHu maqsadda elektrod atrofiga zich qatlam bilan donador material ya`ni flyus qoplanadi. Payvandlash jarayonida eriyotgan flyus yoki maxsus moddalar, Shlak qatlamini hosil qiladi, bu qatlam erigan metallnihavo muhitidan ishonchli himoya qiladi.

Nazorat savollari.

1. 
   Payvandlash deb nivaga aytiladi?
   
2. 
   Payvandlash vannasi deganda nimani tushunasiz? 3.Elеktr yoyli pаyvаndlаsh usulini ixtirо qilinishi? 4.Payvandlash haqida umumiy tushunchalarni ayting?
   

5. 
   Payvandlash zonasini havo muhitidan himoya qilish uchun qаnday gazlar keng qo`llaniladi?,
   
6. 
   Azot va kislorod tarkibi bilan faol ta`sirlashish jarayonini tushuntiring?