2-Мавзу Темирбетон конструкцияларини чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисоблаш

2-Мавзу
Темирбетон конструкцияларини чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисоблаш.

Режа:

1. 
   Темирбетон конструкцияларининг чегаравий ҳолатлари.
   
2. 
   Биринчи гуруҳ чегара ҳолатлари.
   
3. 
   Иккинчи гуруҳ чегара ҳолатлари.
   
4. 
   Чегаравий ҳолатлар услубининг мохияти
   

1. Темирбетон конструкцияларини чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисоблаш
Қурилиш конструкцияларни ҳисоблашдан мақсад кам миқдорда материал сарфлаб ташқи таъсир этаётган жами юкларга етарли даражада кўтариш қобилиятига эга бўлган, конструкцияларни яратиш. Қурилиш конструкцияларни 1955 йилдан бери чегаравий ҳолатлар услуби бўйича ҳисобланади.
Чегара ҳолатлари деганда конструкцияларнинг ишлатилиш жараёнида олдиндан белгиланган талабларга жавоб бермай қолиши тушунилади Қурилиш конструкцияларни бу услуб билан хисоблаганда икки гурухга булиб хисобланади. Биринчи гуруҳ чегара ҳолатлар конструкцияни юк кўтариш қобилиятини йўқотиш билан боғлиқ бўлиб ва уларга:
шакл умумий устиворлигининг йўқолиши, вазият устиворлигининг йўқолиши, қурилма металлининг толиқиши, ёки бошқа бирор характердаги бузилиш, юкларнинг ва ташқи муҳитнинг биргаликдаги ноқулай таъсири натижасида бузилиш, қурилмалардан фойдаланишни тўхтатишга олиб келадиган резонанс тебранишлар, металл материалнинг оқувчанлиги, бирикмалардаги силжишлар, дарзларнинг ҳаддан ташқари очилиши натижасида конструкциялардан фойдаланиш мумкинсизлик ҳолатлар.
Иккинчи гуруҳ чегара ҳолатлар конструкцияни нормал фойдаланиш қийинлашиб қолганлиги билан боғлиқ ва уларга йўл қўйиб бўлмайдиган силжишлар, тебранмалар, дарзлар пайдо бўлиши натижасида ишлаш муддатининг камайишига олиб келадиган ҳолатлар киради. Конструк-цияларни чегара ҳолатларга ҳисоблаш, иншоотни қуриш ёки ундан фойдаланиш даврининг барча босқичларида чегара ҳолатлардан бирор-тасининг ҳам вужудга келмаслигини таъминлайди.
2. Биринчи гуруҳ чегара ҳолатлари
Биринчи гуруҳ чегара ҳолатлари учун умумий шарт қуйидагича ёзилиши мумкин: N ≤ S
N - ҳисобланаётган элементдаги юкларни ноқулай биргаликда таъсир этишидан ҳосил бўладиган куч,
S - ҳисобланаётган элементнинг юк кўтариш қобилияти.
Элементдаги ҳосил бўладиган кучни қуйидаги формула билан аниқлашимиз мумкин:

N  F_ni N _i _fi _n  (1)
бу ерда

N _i - куч F_ni1 га тенг бўлгандаги элементда ҳосил бўладиган куч
_fi – юк бўйича ишончли коэффициент
_{n –} бино вазифасига кўра ишончлилик коэффициенти
 - юкларнинг биргаликда таъсир этишини эътиборга оладиган коэффициент
Элементнинг юк кўтариш қобилиятини унинг юзасига ва материалнинг қаршилигига қараб аниқлаш мумкин:
SAnRупmcAnRyc (2)
Бу ерда: А_п – элемент кўндаланг кесимининг нетто юзаси,
R_y – элемент материалининг оқувчанлиги бўйича ҳисобий қаршилиги
_c – ишлаш шароитини эътиборга олувчи коэффициент.
Шундай қилиб биринчи гуруҳ чегаравий ҳолати бўйича ҳисоблаш тенгламасини ёзамиз:

F_ni N _fi _n A_n R _у _с (3)