2. Moliyaviy tahlil

12-Mavzu: Iqtisodiy tahlil va uni turlarga ajratish .
2. Moliyaviy tahlil

Jahonda 2008 yildan so‘ng ro‘y bergan global moliyaviy-iqtisodiy inqirozni ilmiy tadqiq qilish asosida uning boshlanishiga sabab bo'lgan voqeliklar birma-bir topilib, ulaming shakli hamda mazmuni aniqlanib salbiy hodisaga ko‘rsatgan ta’sirlari o ‘rganilmoqda.

Agar moliyaviy iqtisodiy inqirozni keltirib chiqargan sabablarga e ’tibor qilsak ulami shartli ikki yirik guruhga bo‘lish mumkin. Ya’ni, makroiqtisodiy hamda mikroiqtisodiy darajadagi sabablar. Bular to‘g‘risida ommaviy, ilmiy matbuotlarda ko‘p yozilmoqda.
Mikroiqtisodiy darajadagi sabablarga ko‘plab xo‘jalik subyektlari tomonidan biznes rejalami ilmiy asosda tuzilmaganligi, moliyaviy hisobotlardagi ko‘rsatkichlarini iqtisodiy assosiz oshirib ko‘rsatilishi, aksiyadorlik jamiyatlari tomonidan chiqarilgan aksiyalaming qiymati uning haqiqatdagi aktivlariga muvofiq kelmasligi, mazkur holatlarga auditorlik firmalarini jiddiy munosabatlari bildirilmagani,
hamkorlar salohiyatini yetarlicha o ‘rganmay ular bilan iqtisodiy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish kabilami ko‘rsatib o‘tishimiz mumkin.
Bunday voqeliklami ommaviy tarzda sodir bo‘la boshlagani iqtisodiy subyektlardagi xo‘jalik mexanizmida shu bilan birga uning muhim elementi bo‘lgan hisob tizimida ham bir qator jiddiy kamchiliklar mavjudligini ko‘rsatib berdi. Ayniqsa, bu kamchiliklar xo‘jalik faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish ishlarida yaqqol ko‘zga tashlanadi. Agarda, xo‘jalik subyektlari har bir iqtisodiy voqelikni ilmiy asosda chuqur tahlil qilib boshqaruv qarorlarini o‘z vaqtida qabul qilganlarida edi, jahon miqiyosida inqiroz tufayli o‘z faoliyatini to‘xtatgan, bankrot bo‘lgan korxonalar soni bu darajada ko‘p bo‘lmas edi.
Chunki, xo‘jalik subyekti faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish uning har tomonlama bilish, resurslami samarali boshqarish, investitsiyalar jalb qilish, boshqa korxonalar bilan iqtisodiy munosabatlar o'matish hamda turli maqsadlar uchun muhim ahamiyatga ega. Jahonda ro‘y bergan inqirozga qaramasdan respublikamiz hisob
tizimida, xususanda xo‘jalik subyektlari faoliyatining iqtisodiy tahlil