2-mustaqil ishi Pulning vaqt bo’yicha qiymati Reja

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Korporativ boshqaruv fakulteti
KB-91 guruhi talabasi Nortemirov Dilmurodning
Moliya fanidan bajargan
2-mustaqil ishi
Pulning vaqt bo’yicha qiymati
Reja:

1. 
   Pulning vaqt qiymati qancha va uni tushunish.
   
2. 
   Ta’sir etuvchi omillar.
   
3. 
   Pulning vaqt qiymatining ahamiyati.
   
4. 
   Murakkab davrlarning kelajagdagi qiymatga ta’siri.
   
5. 
   Moliyadagi qo’llanishi.
   
6. 
   Xulosa.
   

Hammamizga ma’lumki, har qanday narsa vaqt o’tgan sari o’z qiymatini yo’qota boshlaydi, shu jumladan, pul ham bundan mustasno emas. Pulning vaqt qiymati, ratsional sarmoyadorlar kelajakda bir xil miqdordagi pulni emas, balki bugungi kunda pul olishni afzal ko'radilar, chunki ma'lum bir vaqt ichida pul qiymatining o'sishi mumkin. Masalan, omonat hisobvarag'iga qo'yilgan pul ma'lum foiz stavkasini oladi va shuning uchun uning qiymati murakkablashadi deyiladi.
Pulning vaqt qiymati (TVM) - bu hozirgi pulning kelajakda potentsial daromad olish qobiliyati tufayli bir xil summadan ko'proq qiymatga ega degan tushunchadir. Moliyaning ushbu asosiy printsipi, agar pul foizlarni keltirishi mumkin bo'lsa, har qanday pul tezroq olinishi bilan ko'proq qiymatga ega bo'ladi. Ba'zan TVM diskontlangan qiymat deb ham ataladi. Oddiyroq qilib aytganda, bugungi qo’limizdagi pulning qiymati kelajakdagi shu qiymatdagi pulga nisbati kattaroq bo’ladi, shu sababli ham sarmoyadorlar kelajakdagi pulga qaraganda ko’proq o’z qo’llaridagi mablag’larini ustun qo’yishadi.
Pulning vaqt qiymati inflatsiya va sotib olish qobiliyati tushunchalari bilan bog'liq. Ikkala omil ham pulni investitsiya qilishdan olinadigan daromad darajasi bilan birgalikda hisobga olinishi kerak. Buni hisobga olish juda muhim sanaladi, chunki inflatsiya pul qiymatini, o’z navbatida, sotib olish qobilyatini pasaytiradi. Masalan, 100 ming so’m pulimizga hozir nimalarni sotib olishimiz mumkin-u, 10 yil oldin qancha narsaga yetarli deb hisoblangan.
Pulni investitsiyaga yo’naltirganda ham inflatsiya darajasi va sotib olish qobilyatiga tayanish maslahat beriladi, ya’ni kiritiladigan sarmoyaning rentabilligi inflatsiya darajasidan past bo’lsa, uning nominal qiymati qanchalik yuqori bo’lmasin, pul yo’qotilishi sodir bo’ladi. Masalan, biz $100 ming pulimizni yiliga 10% daromad olib keladigan proyektga tikmoqchimiz, lekin inflatsiya darajasi yiliga 15% bo’lsa, biz yiliga 5% miqdorda pul yo’qotamiz.
Yuqorida keltirib o’tilgandek, pulning vaqt bo’yicha qiymati, asosan, investitsion holatlarda muhim ahamiyatga ega deb e’tirof etsak bo’ladi. Korxonalar yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishda investitsiya qarorlarini qabul qilishda, yangi jihozlar yoki ishbilarmonlik ob'ektlarini sotib olishda va o'z mahsulotlarini yoki xizmatlarini sotish uchun kredit shartlarini belgilashda pulning vaqt qiymatini hisobga olishadi.
Bugungi kunda mavjud bo'lgan dollar investitsiya qilish va foizlar yoki kapitaldan daromad olish uchun ishlatilishi mumkin. Inflyatsiya tufayli kelajakka va'da qilingan dollar aslida bugungi kunda bir dollarga ham tushmaydi.
Agar pul foiz olish mumkin bo'lsa, moliyaning ushbu asosiy printsipi har qanday pul tezroq olinishi bilan ko'proq qiymatga ega bo'lishini anglatadi.
Mavjud qiymat kelajakda, bugungi dollarda olinadigan pul oqimining qiymatini belgilaydi. Davrlar soni va o'rtacha daromad darajasi yordamida kelajakdagi pul oqimini joriy sanaga chegirmalar.
Mavjud qiymatdan qat'i nazar, agar ushbu qiymat joriy qiymatga rentabellik darajasi va belgilangan davrlar soni bo'yicha kiritilsa, investitsiyalar kelajakdagi pul oqimi miqdoriga o'sadi.
Kelajakdagi qiymat bugungi kunda foiz stavkalari yoki kapital o'sishiga qarab kelajakda olingan pul oqimining qiymatini belgilaydi. Kelajakdagi joriy pul oqimining qiymatini, agar belgilangan rentabellik darajasi va davrlar soni bo'yicha sarmoyalangan bo'lsa, hisoblab chiqadi.
Hozirgi va kelajakdagi qiymat ham murakkab foizlarni yoki kapitaldan olinadigan daromadlarni hisobga oladi. Bu yaxshi sarmoyalarni qidirishda investorlar e'tiborga olishlari kerak bo'lgan yana bir muhim jihat.
FV = pulning kelajakdagi qiymati.
PV = pulning hozirgi qiymati.
i = foiz stavkasi.
N = yiliga birikma davri soni.
t = yil soni.
Ushbu o'zgaruvchilardan kelib chiqib, pulning vaqt qiymatining formulasi quyidagicha bo'ladi:
FV = PV x [1 + (i / N)] ^ (N x t).
Murakkablik davri soni TVM hisob-kitoblariga keskin ta'sir ko'rsatishi mumkin. Yuqoridagi 10000 AQSh dollari miqdoridagi misolni olsak, agar aralashtirish davri soni chorak, oylik yoki kunlikga ko'paytirilsa, kelgusidagi qiymat hisob-kitoblari quyidagicha:

• 
  Har chorakda birikma: FV = $10,000 x [1 + (10% / 4)] ^ (4 x 1) = $11,038
  
• 
  Oylik birikma: FV = $10,000 x [1 + (10% / 12)] ^ (12 x 1) = $11,047
  
• 
  Kundalik birikma: FV = $10,000 x [1 + (10% / 365)] ^ (365 x 1) = $11 052 \
  

Bu TVM nafaqat foiz stavkasi va vaqt , balki har yili aralash hisoblashlar necha marta hisoblanganiga bog'liq.
Pulning vaqt qiymati qaror qabul qilish jarayoniga ta'sir qilmaydigan moliyaning kamida bitta sohasini topish qiyin bo'lar edi. Pulning vaqt qiymati investitsiya imkoniyatlarini baholashning eng mashhur va ta'sirchan usullaridan biri bo'lgan diskontlangan pul oqimlarini tahlil qilishning (DCF) Markaziy kontseptsiyasidir. Bu, shuningdek, moliyaviy rejalashtirish va risklarni boshqarish faoliyatining ajralmas qismidir. Masalan, pensiya jamg'armasi menejerlari o'zlarining hisob egalari nafaqaga chiqqanlarida etarli mablag ' olishlarini ta'minlash uchun pulning vaqt qiymatini hisobga olishadi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, Pulning kelajakdagi qiymati hozirgi summasi bilan bir xil emas. Va xuddi shu narsa o'tmishdagi pul uchun ham amal qiladi. Ushbu hodisa pulning vaqt qiymati deb nomlanadi. Korxonalar undan kelajakdagi loyihalarning imkoniyatlarini baholash uchun foydalanishlari mumkin. Va investor sifatida biz ham undan investitsiya imkoniyatlarini aniqlash uchun foydalanishimiz mumkin. Oddiy qilib aytganda, TVM nima ekanligini va uni qanday hisoblashni bilish bizga qanday sarflash, tejash va investitsiya qilish to'g'risida qaror qabul qilishga yordam beradi.