2. O’zbekistonda korparativ boshqaruv rivojlanish bosqichlari 6ta. Bular 1980-1985-yillargacha buyruqbozlik usullari

1.Korparativ menejmentni kelib chiqish tarixi 1555-yilda ochilgan Moskva savdo kompaniyasi nomini olgan aksiyadorlik kompaniyasini,1600-yilda Ost-Indiya savdo kompaniyasini,1602-yili Vest-Indiya savdo kompaniyasini,15-asrda tashkil etilgan Genuya banki,1817-yilda tashkil etilgan Nyu fond birjasi,1844-yili ilk marta aksiyanerlik jamiyatlari haqidagi qonun qabul qilinishi,1933-1934-yillarda AQSH da qimmatli qog’ozlar haqidagi qonun qabul qilinishi,1968-yili esa YI da Kompaniyalar to’g’risidagi qonun qabul qilinishi,1992-yili korporativ boshqaruvning moliyaviy jihatlari bo’yicha kodek ishlab chiqishi bilan bog’liq.
2.O’zbekistonda korparativ boshqaruv rivojlanish bosqichlari 6ta.Bular 1980-1985-yillargacha buyruqbozlik usullari;1987-1991-yillari markazlashgan monopllashgan iqtisodiyotning tugatilishi va korparativ boshqaruvga asos solinishi;1991-1994-yillardagi xususiylashtirish jarayonini boshlanishi;1994-1998-yillardagi korxorxonalarning xususiylashtirish davri;1998-2001-yillarda moliyaviy resusrlarning yetishmasligi,korparativ qimmatli qog’ozlar bozorini rivojlanmaganligi ortidan mulklarni,kapitallarni taqsimlanish jarayoni asosida ko’rib chiqila boshlandi;2002-yildan hozirgi kungacha korporativ tartib to’g’risidagi kodeks,korporativ boshqaruv bo’yicha kengash qabul qilingan.
3.Bunday omillarga davlat tomonidan olib borilgan xususiylashtirish chora tadbirlari,aksiyadorlik jamiyatlarini tashkil etishni davlatdan xususiy korxonalrga berilshi va aksiyalrni muomalaga chiqarish,korxonadagi aksiyadorlar huquqlarini davalat tomonidan kafolatlanishi.
4.Menejment bu korxonaning ichki qismini ya’ni personalni,ishlab chiqrishni boshqaradi.Korporativ boshqaruv esa korporatsiya,aksionerlik jamiyatlarini investitsion holatini oshirish,kompaniyanining aksiyadorlarini foydasini hisobga korxonaning oldiga qo’ygan maqsadiga erishishga yordam beruvchi tizim.
5.Korporatsiya lotincha corportio birlashish,bu bir maqsadga erishishga uchun,birgalikda faoliyat olib borish uchun birlashgan jismoniy yoki yuridik shaxslar birlashmasidir.
6.Korporativ boshqaruning asosiy xususiyatidan biri kompaniyaning menejeri va akiyadorlari o’rtasida o’zaro kelishgan holda aksiyadorlik jamiyatini samarali boshqarish.
7.Korporativ muhit bu komaniya menejeri va kompaniya aksionelari orasidagi munosabat.
8.Kompaniya aksionerlari,kompaniyaga investitsiya qilmoqchi shaxslar.
9.Korporativ boshqaruvning asosiy maqsadi aksiyadorlik jamiyatining faoliyatidan manfaatdor shaxslarning maqsadlarini umumlashtirgan holda maksimal foyda olishga olishga erishish.Korporativ boshqaruvning vazifalari aksionerlarni manfatlarini himoya qilish,AJ ni samarali boshqarishili,bozorda raqobatbardoshligini oshirish,AJ ning investitsion holatini yaxshilash,investitsiyalar jalb etish,AJ ni biznes rejasini tasdiqlsh va uni bajarilshini ustidan nazorat qilish,AJ ni rivojlanish strategiyasini ishlab chiqish.
10.Korporativ boshqaruvning asosiy tamoyillariga adolat,ravshanlik,hissadorlik,javobgarlik kiradi.