2. Shisha Shishaning xossalari uning tarkibidagi komponentlar

Oksid shishaning asosiy komponentlari kislorodli birikmalardan tashkil topgan. Kremniy, germaniy, bor, fosfor, margimush oksidlari juda osonlikcha Shisha hosil qiladi.

Oksid shishaning asosiy komponentlari kislorodli birikmalardan tashkil topgan. Kremniy, germaniy, bor, fosfor, margimush oksidlari juda osonlikcha Shisha hosil qiladi.
Xalkogenid Shisha sulfidlar, selenidlar va telluridlar asosida olinadi. Margimush sulfid (A8,83), surma sulfid (8253), selenidlar (Az28e3), (828e3), telluridlar (A$2Te3) asosidagi Shishalar maʼlum.
Galogenid Shisha berilliy ftorid VeGʻ2va rux xlorid 2pS12asosida olinadi.
Oksid Shisha tarkibidagi Shisha hosil qiluvchi oksid xiliga koʻra quyidagi guruhlarga boʻlinadi (qavslarda Shisha hosil qiluvchi komponent koʻrsatilgan): silikat Shisha (8YU2), borat Shisha (V,03), fosfat Shisha (R2b5), germanat Shisha, (Oye02), borosilikat Shisha (V20, va 8YU2), alyumosilikat Shisha (A1203va 8YU2).

Ishlatilishiga koʻra, qurilish Shishasi (deraza oynasi, Shisha bloklar va boshqalar), meʼmorlik qurilish Shishasi, avtomobil Shishasi, termik barqaror Shisha, kimyoviy lab. Shishasi, tibbiyot Shishasi, optik Shisha, elektrovakuum Shishasi, yorugʻlik texnikasi Shishasi, idish Shishasi, navli Shisha, shuningdek Shisha tola va Shisha plastiklar farqlanadi. Ionlovchi nurlardan saklaydigan Shisha, yorib oʻtuvchi radiatsiya indikatorlari Shishasi, oʻzgaruvchan yorugʻlik oʻtkazuvchi fotoxrom Shisha, lazer materiallari sifatida qoʻllanadigan Shisha, eruvchan Shisha va h.k. ishlab chiqariladi.

Ishlatilishiga koʻra, qurilish Shishasi (deraza oynasi, Shisha bloklar va boshqalar), meʼmorlik qurilish Shishasi, avtomobil Shishasi, termik barqaror Shisha, kimyoviy lab. Shishasi, tibbiyot Shishasi, optik Shisha, elektrovakuum Shishasi, yorugʻlik texnikasi Shishasi, idish Shishasi, navli Shisha, shuningdek Shisha tola va Shisha plastiklar farqlanadi. Ionlovchi nurlardan saklaydigan Shisha, yorib oʻtuvchi radiatsiya indikatorlari Shishasi, oʻzgaruvchan yorugʻlik oʻtkazuvchi fotoxrom Shisha, lazer materiallari sifatida qoʻllanadigan Shisha, eruvchan Shisha va h.k. ishlab chiqariladi.
Eng oddiy tarkibli bir komponentli kvars Shishasi sanoatda kremniy dioksid 8YU2asosida olinadi. Me20p 8YU2(bu yerda Me — №, K; p=2*4) tarkibli eruvchan binar ishqoriysilikat Shisha ham sanoat ahamiyatiga ega. Deraza oynasi, meʼmorlikqurilish, navli, idish va boshqalar sanoat Shishalari asosini №20—SaO—8YU2uchlik sistemadagi kompozitsiyalar tashkil etadi. Bu oksidlardan tashqari ular tarkibiga Shishaiing kristallanishga moyilligini susaytiruvchi M§0 va kimyoviy barqarorligini oshiruvchi A120, kiradi. Baʼzi Shisha turlarining kimyoviy tarkibi jadvalda keltirilgan
Shisha emaskristalli, ko'pincha shaffof amorf qattiq, masalan, keng tarqalgan amaliy, texnologik va dekorativ foydalanishga ega oyna oynalar, dasturxon va optika. Shisha ko'pincha tez sovutish natijasida hosil bo'ladi (söndürme ) ning eritilgan shakl; kabi ba'zi ko'zoynaklar vulkanik shisha tabiiy ravishda uchraydi. Ishlab chiqarilgan shishalarning eng tanish va tarixiy jihatdan eng qadimgi turlari kimyoviy birikma asosida ishlab chiqarilgan "silikat ko'zoynaklar" dir kremniy (kremniy dioksidi yoki kvarts ) ning asosiy tarkibiy qismi qum. Soda-ohak stakan, tarkibida 70% kremniy krem ​​mavjud bo'lib, ishlab chiqarilgan shishaning taxminan 90% tashkil etadi. Atama stakan, mashhur foydalanishda, ko'pincha faqat ushbu turdagi materiallarga murojaat qilish uchun foydalaniladi, ammo silisiz ko'zoynaklar ko'pincha zamonaviy aloqa texnologiyalarida qo'llanilishi uchun kerakli xususiyatlarga ega. Ba'zi narsalar, masalan, ichimlik stakanlari va ko'zoynak, juda keng tarqalgan silikat asosidagi shishadan tayyorlangan bo'lib, ular shunchaki material nomi bilan ataladi.
Mo'rt bo'lsa-da, silikat shisha nihoyatda bardoshli va shisha parchalarining ko'plab namunalari erta paytlardan beri mavjud shisha ishlab chiqarish madaniyati. Arxeologik dalillarga ko'ra shisha ishlab chiqarish miloddan avvalgi kamida 3600 yilda boshlangan Mesopotamiya, Misr, yoki Suriya. Eng qadimgi shisha buyumlar bo'lgan boncuklar, ehtimol davomida tasodifan yaratilgan metallga ishlov berish yoki ishlab chiqarish fayans. Uning qulayligi tufayli shakllanishi har qanday shaklda, shisha an'anaviy ravishda kemalar uchun ishlatilgan, masalan piyolalar, vazalar, butilkalar, bankalar va ichimlik stakanlari. Eng qattiq shakllarida u ham ishlatilgan qog'oz vaznchilar va marmar. Shishani metall tuzlar qo'shib bo'yash yoki bo'yash va bosib chiqarish mumkin shishasimon emallar, uni ishlatishga olib keladi vitray derazalar va boshqalar shisha san'ati ob'ektlar.
The sinishi, aks ettiruvchi va yuqish shishaning xususiyatlari shishani ishlab chiqarishga yaroqli qiladi optik linzalar, prizmalar va optoelektronika materiallar. Ekstrudirovka qilingan shisha tolalar sifatida ariza bor optik tolalar kommunikatsiya tarmoqlarida issiqlik izolyatsiya qiluvchi material sifatida mat shisha jun shunday qilib, havo tutish yoki ichkariga kirish uchun shisha tolalar mustahkamlangan plastik (shisha tola ).
SHISHA — tarkibi Shisha hosil qiluvchi komponentlar (kremniy, bor, alyuminiy, fosfor, germaniy oksidlari va boshqalar) va metallar (litiy, kaliy, natriy, kalsiy, magniy, qoʻrgʻoshin va boshqalar)ning oksidlaridan iborat aralashmani qizdirish yoʻli bilan suyuqlantirib sovitishdan hosil boʻlgan amorf moʻrt material. Shisha qizdirilganda kristall moddalar kabi maʼlum bir trada suyuqlanmaydi va qotmaydi, balki asta-sekin qattiq holatdan choʻziluvchan yumshoq holatga va nihoyat suyuq holatga oʻtadi. Suyuqlantirilgan Shisha eritmasi sovitilganda maʼlum tralar oraligʻida avval plastik holatga oʻtadi, soʻngra qotadi. Shisha — izotrop, yaʼni uning fizik xossalari (yorugʻlik nurini sindirish koʻrsatkichi, issiqlik oʻtkazuvchanligi va boshqalar) turli yoʻnalishlari boʻyicha oʻlchanganda bir xil boʻladi. Tarkibidagi anorganik birikmalarning turiga koʻra, Shisha quyidagi sinflarga boʻlinadi: elementar Sh., oksid Shisha, galogenid Shisha, xalkogenid Shisha va aralash Shisha
Elementar Shisha — faqat bir element atomlaridan iborat. Oltingugurt, selen, margimush, fosforni, oʻta tez sovitilganda esa baʼzi metallarni ham shishasimon holatda olish mumkin.
Oksid Shishaning asosiy komponentlari kislorodli birikmalardan tashkil topgan. Kremniy, germaniy, bor, fosfor, margimush oksidlari juda osonlikcha Shisha hosil qiladi.
Xalkogenid Shisha sulfidlar, selenidlar va telluridlar asosida olinadi. Margimush sulfid (A8,83), surma sulfid (8253), selenidlar (Az28e3), (828e3), telluridlar (A$2Te3) asosidagi Shishalar maʼlum.
Galogenid Shisha berilliy ftorid VeGʻ2 va rux xlorid 2pS12 asosida olinadi.
Oksid Shisha tarkibidagi Shisha hosil qiluvchi oksid xiliga koʻra quyidagi guruhlarga boʻlinadi (qavslarda Shisha hosil qiluvchi komponent koʻrsatilgan): silikat Shisha (8Yu2), borat Shisha (V,03), fosfat Shisha (R2b5), germanat Shisha, (Oe02), borosilikat Shisha (V20, va 8Yu2), alyumosilikat Shisha (A1203 va 8Yu2).
Ishlatilishiga koʻra, qurilish Sh. si (deraza oynasi, Shisha bloklar va boshqalar), meʼmorlikqurilish Shishasi, avtomobil Sh. si, termik barqaror Shisha, kimyoviy lab. Sh. si, tibbiyot Sh. si, optik Shisha, elektrovakuum Shishasi, yorugʻlik texnikasi Sh. si, idish Sh. si, navli Shisha, shuningdek Shisha tola va Shisha plastiklar farqlanadi. Ionlovchi nurlardan saklaydigan Shisha, yorib oʻtuvchi radiatsiya indikatorlari Shishasi, oʻzgaruvchan yorugʻlik oʻtkazuvchi fotoxrom Shisha, lazer materiallari sifatida qoʻllanadigan Shisha, eruvchan Shisha va h. k. ishlab chiqariladi.
Eng oddiy tarkibli bir komponentli kvars Sh. si sanoatda kremniy dioksid 8Yu2 asosida olinadi. Me20p 8Yu2 (bu yerda Me — №, K; p=2*4) tarkibli eruvchan binar ishqoriysilikat Shisha ham sanoat ahamiyatiga ega. Deraza oynasi, meʼmorlikqurilish, navli, idish va boshqalar sanoat Shisha lari asosini №20—SaO—8Yu2 uchlik sistemadagi kompozitsiyalar tashkil etadi. Bu oksidlardan tashqari ular tarkibiga Shisha iing kristallanishga moyilligini susaytiruvchi M§0 va kimyoviy barqarorligini oshiruvchi A120, kiradi. Baʼzi Shisha turlarining kimyoviy tarkibi jadvalda keltirilgan.