2. tajriba ishi. Tabiiy suvlarni dag’al va kolloid zarrachalardan tozalash ishning maqsadi

4- rasm. Koagulyasiyalash qurilmasining sxemasi: 

1 – manba suvi; 2 – qizdiruvchi bug'; 3 – kondensat; 4 – tindirgich; 5 – koagulyasiyalangan 

suv baki; 6 – koagulyasiyalangan suv nasosi; 7 – tindirgich filtrlarini yumshatish uchun yuvish 

nasosi; 8 – tindirgich filtr; 9 – tindirilgan suv; 10 – PH ko'rsatkichini kerakli qiymatini hosil qilish 

uchun reagent (ishqor) kiritish; 11 – yumshatilgan suvni chiqishi; 12 – birinchi filtratni chiqishi; 

13 – yumshatilgan suvni yig'ish baki; 14 – tindirgichga yumshatilgan suvni haydash nasosi; 15 – 

drenaj  (yuvish);  16  –  doimiy  sath  baki;  17  –  19  –  texnik  suv;  20  –  ho'l  koagulyant  saqlash 

yacheyka;  21  –  koagulyant  aralashmasi  nasosi;  22  –  koagulyantning  sarf  baki;  23  –  nasos-

dozator; 24 – havo qalpog'i. 

Demak,  suvdagi  kalloid  zarrachalarni  kaogulyatsiyalash  deganda  undagi  kichik  kalloid 

zarrachalarning  bir-biri  bilan  birikishiga  va  kattalashishiga  zarrachalarning  suvdan    ajralib  

chiqishi  tushuniladi.  Suvda  koagulyatsiya  jarayonini olib borish uchun suvga har xil ximiyaviy 

moddalar qo’shiladi. 

Bunday 

moddalarga 

alyuminiy 

sulfat 

[(А1

2

(SО

4

)

3

]  Al

2

Н

2

О,    temir  sulfat  Fe

З

SО

4

  va  temir  xlorid  tuzlari  kiradi.  Bunday  tuzlar 

suvda gidrolizga uchrab suvda kam eriydigan gidroksidlarga va kislotalarga aylanadi. 

               А18(SO

4

)

3

+6Н

3

О-2А1(ОН) +ЗН

2

SО

4

 

                Fe SО

4

+2Н

2

О-Fе(ОН)

2

+Н

2

SО

4

 

---

                                                       Fe С1

3

+ЗН

з

О=Fе(ОН)

3

+ЗНС1                  (1) 

gidroliz  natijasida  hosil  bo’lgan  sulfat  va  xlorid  tuz1ari  koagulyatsiya  natijasida  suvdagi 

bikarbonat ionlarning par-chalanshlini ta‘minlaydi: 

НСО

3

 +H

2

 SO

4

=SO

2

4 

+H

2

О+CO

2

; 

НС0

3

-

 +НС1=Сl+Н

2

O+СO

3

 

Koagulyatsiya  jarayonining  borishi suvning 

P

Н qiymatiga bog’lik., chunki alyuminiy va 

temir  gidroksqdlari  ham  amfalit  moddalar  bo’lib  suvning 

Р

Н  ni  o’zgarishiga  qarab  har  xil 

dissotsiyalanadi. 

Agar suvning 

Р

Н kiymati 6 dan kichik bo’lsa, gidroliz natijasida hosil bo’lgan А1(ОН)

3

 

quyidagi reaksiya orqali ishqoriy dissotsiyalanadi. 

Al (OH)