2. Tarbiya jarayoning o’ziga xos xususiyatlari. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari. Tarbiya tushunchasi, tarbiyaning maqsadi va umumiy vazifalari Tarbiya

kadrlarni tayyorlashni ko’zlaydi. Mazkur maqsadni amalga oshiruvchi asosiy 
omillardan biri tarbiya jarayonidir. Tarbiyaning maqsadi natijasi barkamol avlodni 
shakllantirishdir. Bu jarayon ikki tomonlama bo’lib, uyushtirish va rahbarlikni, 
shuningdek, o’quvchi shaxsning o’zi tomonidan faollik ko’rsatishni taqozo etadi. Bu 
jarayonda pedagog yetakchi vazifani bajaradi. Chunki ijtimoiy tarbiyaning umumiy 
maqsadlari, mohiyatini tushunadi, maqsad yo’lida amalga oshirilayotgan vazifalar 

---

tizimidan yaxshi xabardor, tarbiya shakllari, metodlar va vositalarni asosli, ilmiy 
tarzda tanlab oladi va tarbiyaga tadbiq etadi.
Tarbiyaning maqsadi – har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirish. 
Tarbiyaning umumiy vazifalari: 
 Jamiyat a’zolarining maqsadga yo‘naltirilgan rivojlanishi hamda 
ularning qator ehtiyojlarini qondirish uchun shart-sharoit yaratish; 
 Jamiyat rivoji uchun zarur bo‘lgan ijtimoiy madaniyatga mos etarlicha 
hajmdagi “inson kapitali”ni tayyorlash; 
 Madaniyatlarni uzatib turish orqali ijtimoiy hayotning barqarorligini 
ta’minlash; 
 Ma’lum jins yoshi va ijtimoiy-kasbiy guruhlarning qiziqishlarini 
hisobga olgan holda ijtimoiy munosabatlar doirasida jamiyat a’zolarining harakatini 
tartibga solish. 
Tarbiya jarayoning o‘ziga xos xususiyatlari 
Tarbiya 
jarayoni 
o‘qituvchi va ta’lim oluvchi (tarbiyachi va 
tarbiyalanuvchi)lar o‘rtasida tashkil etiluvchi hamda aniq maqsadga yo‘naltirilgan 
hamkorlik jarayonidir.
Tarbiya jarayoni o‘ziga xos xususiyatlarga ega: 
 maqsadga yo‘naltirilganligi; 
 ko‘p qirrali jarayon;
 uzoq muddat davom etishi;
 uzluksizligi;
 yaxlitligi;
 variativligi; 
 natijalarning oldindan aniqlanmasligi; 
 ikki tomonlamalilik.