2-variant Boshlang’ich sinflarda asosiy miqdorlar va ularni o’lchov birliklarini o‘rgatish metodikasi. Hisoblash malakalarini tekshirish uchun nazorat ishlari

2. JAVOBI:

1) Yaxlit yuziklarni bir xonali sonlarga ko’paytirish va bo’lish.

2) Yaxlit o’nliklarni bir xonali sonlarga ko’paytirish va bo’lishning tegishli hollari.

Birinchi gruppa misollarida hisoblash usullari yaxlit yuzliklarni jadvalda ko’paytirish va bo’lishga keltiriladi.

200 · 3 800 : 4 2 yuz · 3 = 6 yuz 8 yuz : 4 yuz = 2 200 · 3 = 600 800 : 4 = 2

Ikkinchi gruppa misollarda misollarni yechish yaxlit o’nliklarni jadvalda ko’paytirish va bo’lishga keltiriladi.

260 · 3 = (200 + 60) · 3 = 200 · 3 + 60 · 3 = 600 + 180 = 780

Ko’paytirish va bo’lishni yozma usulini 84 34 · 2 = (30 + 4) · 2 = 30 · 2 + 4 · 2 = 60 + 8 = 68 ko’rinishidagi hisoblashga asoslanib o’rgatiladi.

234 · 2 = (200 + 30 + 4) · 2 = 400 + 60 + 8 = 468

Misollarni ustun qilib yozish qulay.

Yozma hisoblashni tushuntirishni quyidagicha tushuntiriladi:

Yozaman...

Birliklarni ko’paytiraman: 4 bir · 2 = 8 bir birliklar tagiga yozamiz.

O’nliklarni ko’paytiramiz: 3 o’n · 2 = 6 o’n. 6 o’nlikni o’nliklar tagiga yozamiz.

2 yuzlikni 2 ga ko’paytiramiz, 4 yuzlikni yuzliklar tagiga yozamiz, natijada 468. Yozma hisoblashda hisoblashlar oldin birliklar keyin o’nliklar, oxirida yuzliklar ko’paytiriladi.

Yozaman...

Birliklarni ko’paytiraman: 7 bir · 2 = 14 bir = 1 o’n 4 bir.

4 birlikni birliklar ostiga yozaman. 1 o’nlikni esa yodlab qolaman va o’nliklarni ko’paytirgandan keyin o’nliklarga qo’shaman.

3 yuzlikni 2 ga ko’paytirib yuzliklar xonasiga yozaman.

Natija 694. × Yozaman... 3182

Birliklarni ko’paytiraman: 6 birlikni birliklar xonasiga yozaman.

O’nliklarni ko’paytiraman: 8 o’n · 3 = 24 o’n = 2 yuz 4 o’n. 4 o’nlikni o’nliklar tagiga yozaman, 2 yuzlikni eslab qolaman va yuzliklarni ko’paytirgandan keyin yuzliklarga qo’shaman.

Yuzliklarni ko’paytiraman: 1 yuz · 3 = 3 yuzlik o’nliklarni ko’paytirishda hosil bo’lgan 2 yuzlikni qo’shaman: 3 yuz + 2 yuz = 5 yuz. 5 ni yuzliklar tagiga yozaman.

Javobni qo’yaman, ko’paytma 546 ga teng.

Bo’lishni yozma hisoblash usuli.

69 : 3 = 60 : 3 + 9 : 3 = 20 + 3 = 23; 684 : 2 = 600 : 2 + 80 : 2 + 4 : 2 = 300 + 40 + 2 = 342;

- Misolni ustun qilib yozish qulay.

Oldin yuzliklar keyin o’nliklar va nihoyat birliklar bo’linadi.

684 ni 2 ga bo’lish kerak.

Yuzliklarni bo’lamiz: 684 sonida 6 ta yuzlik bor.

Bo’lamiz 6 : 2 = 3 yuzlik bo’linmada bo’ladi.

Ko’paytiramiz: 3 · 2 = 6 yuzlik-bo’ldik.

O’nliklarni bo’lamiz 8 o’n : 2 = 4 o’nlik ko’paytiramiz

4 · 2 = 8 o’nlik birliklarni bo’lamiz. 764 ni 2 ga bo’lish kerak.

Yuzliklarni bo’lamiz: 764 sonida 7 ta yuzlik bor.

Bo’lamiz. 7 : 2 = 3 yuzlik-bo’linmada bo’ladi.

Ko’paytiramiz: 3 · 2 = 6 yuzlik-bo’ldik.

Ayiramiz: 7-6 = 1 yuzlik-yana bo’lish kerak.

O’nliklarni bo’lamiz: 1 yuzlik va 6 o’nlik, 16 o’nlikka teng.

Bo’lamiz. 16 : 2 = 8 o’nlik-bo’linmada bo’ladi.

Ko’paytiramiz. 8 · 2 = 16 o’nlik bo’ldik.

Ayiramiz. 16-16 = 0 qoldiq qolmadi.

Birliklarni bo’lamiz ular 4 ta.

Bo’lamiz. 4 : 2 = 2 birlik-bo’linmada bo’ladi.

Ko’paytiramiz. 2 · 2 = 4 birlik-bo’ldik.

Ayiramiz. 4-4 = 0 qoldiq qolmadi.

Bo’linmani o’qiymiz.

Bo’linma 382 ga teng.