201-guruh talabasi o’rinov sayfiddinning fazoviy ma’lumotlar infratuzilasi

URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI GEODEZIYA, KARTOGRAFIYA VA KADASTR YO’NALISHI

201-GURUH TALABASI O’RINOV SAYFIDDINNING

FAZOVIY MA’LUMOTLAR INFRATUZILASI

FANIDAN

1-AMALIY ISH
MAVZU: FMINING ATROF MUHITNI MUHOFAZA QILISH VA TABIIY OFATLAR RISKINI YUMSHATISHDAGI AHAMIYATI. ASOSIY OMILLARNI ANIQLASH.
BAJARDI O’RINOV SAYFIDDIN
QABUL QILDI: MATCHANOV OTABEK


URGANCH-2022

1- AMALIY ISH
Mavzu: FMIning atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy ofatlar riskini yumshatishdagi ahamiyati. Asosiy omillarni aniqlash.
Savollarga Javoblar
1.Savol: Amaliy ishning yana bir maqsadi atrof-muhitni muhofaza qilish uchun fazoviy ma'lumotlar va ma'lumotlardan foydalanish va FMIni ishlab chiqish zaruriyatiga oid tegishli adabiyot va tashabbuslarni o'rganishdir. Buning uchun quyida keltirilgan havoladagi maqolani o’qing!
Javob: Men bu havola bilan tanishib chiqdim va bu havolani tarjima qilish orqali FMI ning ishlab chiqish zaruriyatlari bilan tanishdim. Bu havola quidagi jumlalar bilan boshlanar ekan:
Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy ofatlar xavfini boshqarish uchun fazoviy ma'lumotlar infratuzilmalari.
Falokat - bu mahalliy jamiyat hayotining jiddiy buzilishi yoki jamiyat xavfli boshlanishidan kelib chiqadigan har qanday miqyosdaatrof-muhit sharoitlari bilan o'zaro bog'liq hodisalar,zaiflik va salohiyatga ega bo'lib, aholi o'rtasida qurbon bo'lishiga olib keladi;moddiy, iqtisodiy va ekologik zarar va boshqalar.
Tabiiy ofatlarni boshqarish - bu ofatlarga tayyorgarlik ko'rish bo'yicha chora-tadbirlarni tashkil etish, rejalashtirish va amalga oshirish; javob va keyingi tiklanish. Bu jarayon ko'pincha "falokat tsikli" sifatida tasvirlangan. ofatlarning oldini olish va oqibatlarini yumshatishning turli bosqichlari, tayyorgarlikni rejalashtirishofatlar, ularni bashorat qilish, erta ogohlantirish, bartaraf etish va tiklash.

1- Menda birinchi qadam tashabbuslarni o’rganishdan boshlar ekanmanbunda shunday keltirilgan ekan bunan umumiy maqsadlaridan biri ya’ni uning nima uchun kerak ekanligi ko'p sonli kuzatuv tizimlaridan to'plangan atrof-muhit ma'lumotlari va ma'lumotlarini almashishni osonlashtirish va ko'p sonli kuzatuv tizimlaridan to'plangan ma'lumotlarni almashishni osonlashtirish uchun Yerni kuzatish bo'yicha guruh (GEO) www.geoportal.org saytida mavjud bo'lgan Global Yerni kuzatish tizimlari (GEOSS) portalini ishlab chiqgan ekan, bu bir qarashda Yerning holatini kuzatish deb ham aytsak ham bo’ladi.

Atrof-muhit ma'lumotlarini to'plash, almashish va ulardan foydalanishni yaxshilash uchun tashkil etilgan umumiy ekologik axborot tizimi (SEIS) (https://www.eea.europa.eu/about-us/what/shared-environmental-information-system-1) va Yevropa bo'ylab ma'lumotlar. Yevropa atrof-muhit agentligi butun Yevropada atrof-muhitga oid ma'lumotlar va ma'lumotlarni to'plash, almashish va ulardan foydalanishni yaxshilash uchun bir qator ko'rsatkichlarni yaratdi. EEA ko'rsatkichlari to'plami 2014 EEA ko'rsatkichlari bo'yicha keng qamrovli qo'llanmani taqdim etgan ekan. EEA ning Indikatorlarni boshqarish tizimi (IMS) hozirda 22 ta atrof-muhit mavzusini qamrab oluvchi 120 ta ko'rsatkichni o'z ichiga oladi.
2- Bu Havolada keltirilishicha bunda yana bizga tegishli bo’lgan nashrlarni urganish ham kiritilgan ekan menda 2 qadam usha nashrlarni yoritish bilan boradi.
Clodoveu A. Davis, Frederico T. Fonseca & Gilberto Camara bu qudagi yilda (2011), Atrof-muhit barqarorligi: odamlar va tabiat integratsiyasida geografik axborot fanlari va fazoviy ma'lumotlar infratuzilmalarining roli deb nomlangan nshr qildirgan.
TheSAGEHandbookofGISandSocietyda,https://www.researchgate.net/publication/251629657_Environmental_Sustainability_The_Role_of_Geographic_Information_Science_and_SDI_in_the_Inte_of_People_andNature.Zwirowicz, Rutkowska, A. & Michalik, A. Atrof-muhitni boshqarish (2016) 58: 619.
2.Savol: 5. Tabiiy ofatlarni boshqarish faoliyati turli darajadagi (mahalliydan milliygacha) turli tashkilotlarning o'z ma'lumotlari, tizimlari va xizmatlari bilan hamkorligini o'z ichiga oladi. Odatda bu harakatlar qisqa vaqt ichida amalga oshirilishi kerak. Quyida "Tabiiy va tehnogen ofatlarni boshqarishni osonlashtirish uchun FMI va veb-asoslangan tizimdan foydalanish" haqida maqola berilgan. Unda FMIdan foydalanib ofatlarni boshqarishni qanday osonlashtirish mumkinligi haqida tushuncha beradi. Unda FMI nima uchun xavflarni boshqarish uchun muhimligini aniqlashning asosiy omillarini ko’rsating; qaysi ma'lumotlar to'plami xavflarni boshqarishni qo'llab-quvvatlash uchun eng muhim ekanligini yozing.