O‘rta Osiyo hududida hususan Surxondaryo zamini ilk bor ibtiodiy odamzod makoni topgan joy sifatida ta’riflanadi. Boysuntog‘ tizmalari bag‘ridan Teshiktosh g‘oridan topilgan o‘rta paleolit davriga (meloddan avvalgi 100-40 ming yilliklar) oid ibtidoiy odam manzillarining qoldiqlari topilgan. Ibtidoiy odamzod yashagan davr, olimlarimiz e’tirof etganidek, bundan qariyib bir million burungi zamonga to‘g‘ri kelsa, Boysuntog‘ tizmalarida tasvirga tushirilgan surat-dinazavrlarning toshda qotib qolgan izlari qaysi davrga daxldor ekanni o‘zingiz tasavvur qilib olavering! Ma’lumki, dinozavr mezozay erasida, ya’ni bundan 60 million yil ilgari yashab o‘tgan sudralib yuruvchi hayvondir. Surxondaryo tog‘larida tosh davrning so‘nggi bosqichi-yuqori (miloddan avvalgi 40-12 ming yilliklar) doir topilmalar ham talaygina. Shulardan birini siz tarix kitoblarining ilk sohifalarida ko‘p ko‘rgansiz. Bu odam qiyofasini antronolog M. M.Gerasimov Boysunning shimoliy– g‘arbidagi Teshiktosh o‘nguridan qazib olingan sakkiz-to‘qqiz yashar bolaga tegishli suyaklar asosida tiklangan. Ushbu topilma “Neandertal odam” nomi bilan mashhur bo‘lib, O‘zbekistonning, umuman Markaziy Osiyoning hozirgi zamon odami (kromanon) shakllangan mintaqaga taaluqli ekanini asoslaydigan manba sifatida fanda katta kashfiyot hisoblanadi. - O‘rta Osiyo hududida hususan Surxondaryo zamini ilk bor ibtiodiy odamzod makoni topgan joy sifatida ta’riflanadi. Boysuntog‘ tizmalari bag‘ridan Teshiktosh g‘oridan topilgan o‘rta paleolit davriga (meloddan avvalgi 100-40 ming yilliklar) oid ibtidoiy odam manzillarining qoldiqlari topilgan. Ibtidoiy odamzod yashagan davr, olimlarimiz e’tirof etganidek, bundan qariyib bir million burungi zamonga to‘g‘ri kelsa, Boysuntog‘ tizmalarida tasvirga tushirilgan surat-dinazavrlarning toshda qotib qolgan izlari qaysi davrga daxldor ekanni o‘zingiz tasavvur qilib olavering! Ma’lumki, dinozavr mezozay erasida, ya’ni bundan 60 million yil ilgari yashab o‘tgan sudralib yuruvchi hayvondir. Surxondaryo tog‘larida tosh davrning so‘nggi bosqichi-yuqori (miloddan avvalgi 40-12 ming yilliklar) doir topilmalar ham talaygina. Shulardan birini siz tarix kitoblarining ilk sohifalarida ko‘p ko‘rgansiz. Bu odam qiyofasini antronolog M. M.Gerasimov Boysunning shimoliy– g‘arbidagi Teshiktosh o‘nguridan qazib olingan sakkiz-to‘qqiz yashar bolaga tegishli suyaklar asosida tiklangan. Ushbu topilma “Neandertal odam” nomi bilan mashhur bo‘lib, O‘zbekistonning, umuman Markaziy Osiyoning hozirgi zamon odami (kromanon) shakllangan mintaqaga taaluqli ekanini asoslaydigan manba sifatida fanda katta kashfiyot hisoblanadi.
- Mazkur g‘or tog‘lar o‘rtasidagi Zovshaloshsoy degan еrda joylashgan va u еr dengiz sothida 1500 metr balandlikdadir. G‘ordagi bir yarim metrlik qatlam toshdan yasalgan mehnat qurollari, turli xil hayvonlarning singan suyaklari borligi ma’lum bo‘ldi. Qatlamlarda gulxan izlari topildi. Gulxanlar atrofida esa tog‘ echkisi, bug‘u, yovvoyi ot, monard, ayiq, quyon, kaklik, o‘rdaklarning ko‘plab suyaklari topildi. Teshiktosh g‘oridan jami bo‘lib 3000 ming yaqin turli xil predmetlar topilgan, ularning 339 tasi puxta va pishiq ishlangan mehnat qurollaridir. Qazilma paytida tosh qurollardan tashqari suyaklardan qilingan buyum, ish qurollari ham topildiki, bu peandertal davr kishilarining taraqqiyot yo‘lidagi sezilarli va hatto Surxondaryo O‘rta Osiyo hududida insoniyat Jandertal bosqich taraqqiyotini bosib o‘tilganligiga yaqqol dalil bo‘la oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
