22- mavzu : wordpress bilan tanishish WordPress
Download 21.66 Kb.
|
1 2
Bog'liq22-23-24 web kans
- Bu sahifa navigatsiya:
- Wordpressda matnlar bilan ishlash
|
22- mavzu : wordpress bilan tanishish WordPress — bu shaxsiy blog yaratish va vebsayt maʼlumotlarini tahrir qilish qurilmasi hisoblanadi. Ushbu dastur MySQL hamda PHP yordamida ishlaydi. WordPress 2013-yilning Avgust oyida 10 million veb saytlarning 22% egalladi. Hozirda WordPress Veb olamidagi eng katta blogging tizimlaridan biri hisoblanib, uning yordamida 60 millionga yaqin veb saytlar ochilgan. WordPressning ilk bor ommaga tadbiq etilishi 2003-yilning 27-mayida boʻlgan. U b2/cafelog dasturining rasmiy davomchisi hisoblanadi. PHP (/pi:.eɪtʃ.pi:/; inglizcha: PHP: Hypertext Preprocessor — „hipermatnli protsessor“) — skript tili boʻlib, web serverda oʻzgaruvchan HTML fayllarini yaratishda qoʻllaniladi.[1] 1994-yilda kanadalik dasturchi Rasmus Lerdorf tomonidan yaratilgan.[2] Hozirgi kunda deyarli barcha hosting-provayderlar mazkur tilni qoʻllab-quvvatlaydi. Odatda, PHP maʼlumotlar bazasi bilan ishlatiladi. PHP GNU GPL litsenziyasi orqali tekin tarqatiladi. <html> <head> <title>PHP "Hello, World!" programtitle> head> <body> echo ' Hello, World! '; ?> body> html> WordPress (WP) ochiq kodli va manbali kontentni boshqarish tizimi (CMS). CMS hozirgi vaqtda veb-sayt yaratishning eng mashhur usuli hisoblanadi. CMS (Content Management System) – bu sayt yaratish va boshqarish tizimi. Oddiy so’zlar bilan aytganda, bu veb-resurs yaratish uchun qulay interfeysga ega dastur. Unda koddan foydalanishingiz mumkin, lekin bu shart emas. Ushbu texnologiya tufayli har bir kishi o’zi uchun sahifa yaratishi mumkin. Internet-resurslarni yaratish uchun dasturiy ta’minot bozorida Joomla, Drupal, 1C-Bitrix chempionlik uchun kurashmoqda, ammo eng mashhur CMS WordPress hisoblanadi. W3techs ma’lumotlariga ko’ra, WP CMS asosida qurilgan barcha veb-saytlarning 64,7 foizi tomonidan foydalaniladi. Bu dunyodagi barcha saytlarning 41,1 foizini tashkil qiladi. New York Times va Forbes o’z bloglari uchun ushbu platformadan foydalanadilar. WordPress interfeysning qulayligi va katta imkoniyatlari uchun bunday mashhurlikka erishdi. Ushbu CMS bilan ishlash uchun nimani bilishingiz kerak? Dastur kodni bilishni talab qilmaydi. Siz shunchaki administrator paneliga o’tishingiz va interfeys bilan biroz tanishishingiz kerak. Plaginlar dasturning funksionalligini kengaytirish imkonini beradi. Ularning yordami bilan siz oddiy bir sahifali veb-sayt va yuzlab mahsulotlarga ega onlayn-do’kon yaratishingiz mumkin. Maqola va eslatmalarni nashr qilish interfeysi biroz tanish Microsoft Word dasturini eslataWordpressda matnlar bilan ishlash Statistik ma’lumotlarga qaraganda, CMS saytlarining asosiy qisminiWordPresstashkil qilar ekan(Manba: 4 saytdan bittasi WordPress’da). Shu statistika va foydalanuvchilarning taklifiga ko’ra WordPress darslarini boshlaymiz. WordPress bu — kontentlarni boshqarish tizimi hisoblanib(CMS), PHP dasturlash tilida tuzilgan, qo’shimchasiga CSS stillari, JS kodlari, HTML teglari ham ishlatilgan. Bu CMS asosan blog saytlar tuzish uchun ishlatiladi, lekin hozirgi kunda istalgan murakkablikdagi saytlarni ham tuzish mumkin. WordPress tizimi tez-tez yangilanib turadi va har bir yangilanish ma’lum bir qo’shimcha funksiyalar yaratilishiga sabab bo’ladi, undan tashqari xatoliklar ham to’g’irlanadi. Bu CMS’ning yaxshi tomoni shundaki, admin paneli juda qulay va tushunarlidir. Biroz til (rus yoki ingliz tili)ni bilgan holda o’zingiz titkilab o’rganib olishingiz ham mumkin. WordPress’da sayt qilish uchun biror shablon tanlanadi va shu shablon asosida sayt tuziladi, shablonlar topish muammo emas, chunki bu CMS shablonlari juda ko’p va rang barangdir. Shablonlar ham 2 xil bo’ladi,pullikvabepul. Agar qandaydir murakkab sayt yoki daromadli sayt qilmoqchi bo’lsangiz, albatta pullik shablonni tanlashingiz maqsadga muvofiq bo’ladi, chunki pullik shablonlarni ishlatkaningizda, qandaydir muammoga uchrasangiz, shablon tuzuvchilari sizga bu muammoni yechib beriashadi, ya’ni qo’llab quvvatlash hizmati mavjud. Hozirda shablonlar moslashuvchanlik(responsive) hususiyatiga ega, ya’ni istalgan o’lchamli ekranlarga moslashib ketaveradi, xar hil ekranlar uchun alohida sayt qilmaysiz. Shablonlar funksiyasini oshirish uchun plaginlar ishlatiladi, plaginlar sayt strukturasini o’zgartirmagan holda, qo’shimcha hizmatlarni qo’shishi mumkin. Plaginlar soni ham juda ko’p bo’lib, ular ham borgan sari yangilanib boradi. WordPress versiyasi yangilanganda, plaginlar ham shu asosida yangilanadi, ya’ni moslashtiriladi. Shablon va plaginlar bu CMS’ning asosi hisoblanishadi, har doim WordPress, shablon va plaginlarni yengilab borish lozim(bu haqida admin panelda ma’lumot berib boriladi), bu xavfsizlik darajasini oshishiga olib keladi. O’zimda bo’lgan holat, WordPress’ni eski versiyasini ishlatib, sayt buzilishiga sababchi bo’lganman. WordPress’ni o’rganishdan oldin quyidagilarni bilishingiz lozim: — CMS haqida; — Web server; — MySQL(boshlang’ich malumotlar: nima bu, jadval, ustun, tip, …); — WAMP(Denwer yoki OpenServer); — HTML teglari, CSS stillari(asosi yetarli bo’ladi); — arxiv fayllar hosil qilish va ularni ochish(WinRar); — Total Commander bilan ishlash(iloji boricha); Yuqoridagilarni birortasi haqida umuman hech narsa bilmasangiz, sizga qiyinroq bo’ladi, shuning uchun, dastlab, bu tushunchalar nima ekanligi haqida umumiy ma’lumotga ega bo’ling, nazariy jihatdan bo’lsa ham Asosiy katalog va fayllar haqidaWordPress darslarini davom ettiramiz, hozirgacha biz bu CMS’ni o’rnatishni ko’rdik. Biz hosil qilgantest.uzsayti tayyor, shu holda ham bu saytni yuritish mumkin. Agar «test.uz» qayerdan paydo bo’lganini bilmasangiz, oldingi darslar bilan tanishib chiqing. Saytni tekshiramiz, dastlab Denwer’ni ishga tushiramiz va biror brauzerni ochib u yerga «test.uz» deb yozamiz. Ekraningizda biz hosil qilgan sayt paydo bo’ladi: Ko’rib turganingizdek, sayt mavjud, faqat biroz oddiyroq. WordPress orqali bu oddiy ko’rinishdagi saytni juda chiroyli va qulay qilish mumkin, bu haqida keyinroq. WordPress o’rnatilgandan keyin, bu CMS tomonidan har xil papka va fayllar hosil bo’ladi, bu darsizmiz, shu papkalarni qisqa tavsifidan iborat bo’ladi, demak WordPress’ni o’rnatganingizdan so’ng, biz ochgan test.uz papkasi ichidagi www papkasida quyidagi fayl va papkalar bo’ladi(asosiylarini yozaman): wp-admin wp-content wp-includes .htaccess index.php wp-config.php Bulardan tashqari yana «wp» deb boshlanadigan bir qancha fayllar bo’ladi, bular hozircha bizga kerak emas. Yuqoridagilar bilan tanishamiz: wp-admin— bu papkada sayt admin paneli fayllari joylashadi. Har bir saytning(CMS bo’lmagan saytlarda ham) o’z admin paneli bo’ladi, bu orqali sayt boshqariladi. WordPress CMS’da ham admin panel bo’lib, bu panel ko’rinishi va boshqarilishini hosil qilgan fayllar shu katalogda saqlanadi. Admin panel haqida keyingi darslarda yozib o’taman. Qisqa qilib ayitshim mumkinki, admin panel ham bir kichik sayt ko’rinishida bo’lib, to’liq sayt, hattoki, ma’lumotlar bazasi ham shu panel orqali boshqarilishi mumkin. Bu katalogni ichini o’zgar Download 21.66 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2