22-Laboratoriyalıq jumıs Agarozali gelde dnk elketroforezi Jumıstıń maxseti

22-Laboratoriyalıq jumıs
Agarozali gelde DNK elketroforezi


Jumıstıń maxseti. Elektroforez qurılmasınıńislew principi menen tanısıw. 0,8%li agarozalı gel hám bufer eritpesin tayarlaw. DNK molekulaların gelge salıw. Agarozalı gelde DNKnı boyaw. Geldi juwıw.
Metodikalıq kórsetpe. Poliakrilamid gelinde ótkiziletuǵın elektroforez usılı belok aralaspaların ajırtıw ushın qolaylı esaplanadı. Usı usıl beloklardı elektr maydanında háreketleniwi hám molekulyar elekten ótkiziliwi sebepli de joqarı kórsetkishke iye. Elektroforez usıl ushın isletiletuǵın gel` eki túrli monomerlerdi: akrilamid hám metilen-bisakrilamidti polimerlew jolı menen alınadı. Polimerlew reakciyasında persul`fat ammoniy hám tetrametiletilendiamin (TMED) eritpeleriniń aralaspası katalizator uazıypasın óte ydi. Katalizator hám monomerler dáslep bufer eritpede aralastırıladı, soń aralaspa arnawlı shiyshe trubkalarǵa salınadı hám sol trubkalarda polimerlenedi.
Reaktivler. 1, 2, 3-eritpeler tayarlaw ushın 7,5% li Nel` eritpesi, 0,001%li bromfenol kók ertipesi, rN ı 4-8,3 bolǵan tris-glicin buferi, 10 B kora amidtiń 7%li sirke kislotadan tayarlaǵan 1%li eritpesi, 7%li sirke kislota, distilengen suw isletiledi.
Kerekli áspab-úskeneler. Elektroforez áspabı, shiyshe trubkalar, pipetkalar, shtativler, shpricler, boyawlardı juwıw ushın isletiletuǵın arnawlı maslamalar.
1. Elektroforez ótkiziw ushın tarlanıw. Barlıq tayarlanǵan reaktivler suwıtqıshtan alınıp, bólme temperaturasına jetkenshe stolda qaldırıladı. Jaqsılap juwılǵan hám qurǵatılǵan shiyshe trubkalar vertikal halda shtativlerge ornatıladı. Trubkalardıń tómengi ból egi rezina tıǵın menen bekitiledi.
Gel` tayarlaw ushın ólshew cilindrine gezegi menen tómendegi eritpeler salınadı. 1-eritpe 2 ml, 2-eritpe 4 ml, 3-eritpe 8 ml hám suw 2 ml. Aralaspa Paster tamızǵıshı járdeminde shiyshe trubkalardıń 4/5 kólemine shekem quyıladı. Soń hár bir trubkaǵa gel`di shayqatpaǵan halda Paster tamızǵıshı menen distilengen suw quyıladı.
Trubkalar 37⁰S temperaturada 15-20 minut qoyıladı. Gel` suw arasında anıq shegara payda bolıwı polimerleniw tamamlanǵanlıǵın kórsetedi. Trubkalar termostattan alınıp, gel` ústindegi suw shayqatqısh jolı menen t5gip taslanadı.
Trubkadaǵı gel` ústine Paster tamızǵıshı járdeminde 2 tamshı qan zardobi tamızıladı. Qan zardobi 20 márte suyıltırılǵan hám bromfenol kók indikatorı menen boyalǵan bolıwı kerek. Trubkalardıń t6bindegi rezina tıǵın alıp taslanadı. Trubkalar elektroforez áspabınıńjoqarǵı kamerasına ornatıladı.
2. Elektroforez. Elektroforez áspabı eki kameradan ibarat (7-súwret).

7-súwret. Elektroforez áspabı. 1. ústki kamera. 2. Tómengi kamera. 3. Elektr deregi.

Kameralar bir-biriniń ústine ornatıladı. Joqarı kameraǵa ornatılǵan shiyshe trubkalar tómengi túsip turıwı kerek. Joqarǵı hám tómengi kameralar trubkalardı k5mip turǵansha rNı 8,3 bolǵan bufer eritpe menen toltırıladı. Kameranıń orayına elektrodlar ornatılǵan, joqarısına katod (-), tómengisi anod (+).

Elektroforez áspabı menen islengende tómendegi tártipke ámel qılınadı.

1. Elektroforez áspabı turaqlı tok beriwshi áspabǵa jalǵanadı. Elektrodlardıń kerekli orınlarǵa (kutblar) jalǵanǵanlıǵı tekserilip turıladı.
2. Tok beriwshi áspab (TBA) tıń «elektroforez» dep jazılǵan qolshası shep táreptiń aqırǵı halatına keltiriledi. Set` tumbleri óshiriledi.
3. TBA 220 V lı toka jalǵanadı.
4. Tok penen támyinlewshi «elektroforez qolshası elektroforez halatına keltiriledi. Ampermetr kórsetkishi 25-50 mA ge tuwırlanadı. «ólshew» qolshası hám A halatına keltiriledi.
5. «Set`» qolshası iske túsiriledi, lampochka janadı.
6. «Elektroforez» qolshası saat baǵıtı boyınsha, hár qaysı trubka ushın 2 mA esabında (10 naysha ushın 20 mA) kórsetkishine iye bolǵansha buraladı. 15 minut ótkennen soń tok kúshi hár qaysı trubkaǵa 4 mA esabında (10 trubkaǵa 40 mA) óshirilip, sol kórsetkish tájiriybe ótkiziw tamam bolǵansha ólshenip turıladı. Elektroforez 1-1,5 saat dawam etedi. Usı uaqıt ishinde boyaw uzın ul`trafiolet (binafsha) jol payda etedi. Jol trubkanıń tómengi bóli eginen 0,5 sm joqarılıqta bolıwı kerek.
7. Jumıs tamam bolǵannan soń áspab 5shiriledi. Bunıńushın «set`» tumbileri jabıq halatqa keltiriledi hám kamera TB dan ajıratıladı. Kameranıń joqarı ból egindegi bufer óz aldına kolbaǵa hám tómengi kameradaǵı bufer basqa kolbaǵa salınadı. Buferler 10 mártege shekem isletiliwi múmkin.