23. Maxfiy ma’lumotlarni sirlarning turlari va maxfiylik darajalari bo‘yicha tasniflash

23.Maxfiy ma’lumotlarni sirlarning turlari va maxfiylik darajalari bo‘yicha tasniflash.
Maxfiylik rejimi – kompaniya tomonidan amalga oshiriladigan tashkiliy, huquqiy va texnik choralar.
Maxfiy ma’lumotlar – tijorat sirini tashkil etuvchi shaklidan qat’i nazar, ob’ektlar, shaxslar, faktlar, jarayonlar to’g’risidagi ma’lumotlar, mamlakat qonunchiligi va korxona me’yoriy hujjatlari bilan himoyalangan.
Maxfiy ma’lumotlarni uzatish – egasi maxfiy ma’lumotlarni xodimlarga hujjatlashtirilgan shaklda, belgilangan qonunlar tartibida etkazadi. Maxfiy hujjat – uni aniqlashga imkon beradigan tafsilotlar bilan moddiy vositada yozilgan maxfiy ma’lumotlar.
Axborotni maxfiy sifatida tasniflash sxemasi
Korxonaning maxfiy ma’lumotlari quyidagilardan iborat bo’lishi mumkin:
Tijorat sirlarini belgilaydigan ma’lumotlar
Kompaniya xodimlarining shaxsiy ma’lumotlari
Maxfiy bo’lgan boshqa ma’lumotlar
Maxfiy ma’lumotlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:
Xodimning shaxsiy hayotini aniqlashga imkon beradigan voqealar, hayot haqidagi faktlar
Korxona qo’lidagi mamlakat qonunchiligiga bo’ysunadigan ma’lumotlar
Texnik, tashkiliy yoki boshqa biznes ma’lumotlari:
Potentsial yoki haqiqiy tijorat qiymatiga ega bo’lishi mumkin
Jamoat mavjud emas
Unga nisbatan egasi unda qiymatni ko’radi
Axborot tizimida ishlashda maxfiylik rejimi maxfiy ma’lumotlarni himoya qilish bo’yicha ishlar tartibi va tashkil etilishi to’g’risidagi Nizom bilan belgilanadi. Portativ vositada maxfiy ma’lumotlarni joylashtirishda maxfiylik muhri qog’oz yorlig’ida ko’rsatiladi. Chop etilgan va imzolangan hujjatlar ro’yxatga olish uchun taqdim etiladi. Qoralamalar yo’q qilinadi. Maxfiy hujjatning har bir nusxasi asl nusxada bir xil qiymatga ega. Nusxasi ham ro’yxatdan o’tgan va umumiy ro’yxatda o’z raqamiga ega.
Korxonada maxfiylik rejimining bajarilishi ustidan nazorat maxfiy ma’lumotlarni muhofaza qilish holatini o’rganish va baholash, kamchiliklarni aniqlash va rejim buzilishini aniqlash uchun yaratilgan. Rejimning bajarilishini nazorat qilish general muovini tomonidan qo’llab-quvvatlanadi. Korxona xavfsizligi bo’yicha direktor.

24.Sirlarning turlarining xususiyatlari. Maxfiy ma’lumotlar bilan ishlashga qo‘yiladigan talablar.

“Axborot, axborot texnologiyalari va axborotni himoya qilish to’g’risida” Federal qonuni ma’lumotlarga kirish huquqini e’lon qiladi va unga kirishni biron-bir tarzda cheklab bo’lmaydi. Axborot olishni cheklashning maqsadlari, shartlari va tartibi ham belgilanadi. Axborot olish ma’lumot olish va undan foydalanish qobiliyati sifatida qonun bilan belgilanadi. Axborot olish uchun cheklovlar konstitutsion tuzum asoslarini, axloq, salomatlik, boshqalarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, mamlakat mudofaasi va davlat xavfsizligini ta’minlash maqsadida federal qonunlar bilan belgilanadi. Axborot olishning ahamiyati oshib bormoqda ma’lumot egasi – mustaqil ravishda axborotni yaratgan yoki qonun yoki shartnoma asosida har qanday mezon bilan belgilangan ma’lumotlarga kirish huquqini cheklash huquqini olgan shaxs. Axborotning egasi fuqaro (jismoniy shaxs), yuridik shaxs, Rossiya Federatsiyasi, Rossiya Federatsiyasining ta’sis tashkiloti, munitsipal bir tashkilot bo’lishi mumkin. Axborot egasi axborotga kirishga ruxsat berish yoki uni cheklash, bunday foydalanish tartibi va shartlarini belgilash, o’z xohishiga ko’ra ma’lumotdan foydalanish, shu jumladan tarqatish huquqiga ega. U ma’lumotni boshqa shaxslarga shartnoma asosida yoki qonunda belgilangan boshqa asoslarda bera oladi, ma’lumotni noqonuniy olish yoki undan noqonuniy foydalanish holatida qonunda belgilangan tartibda o’z huquqlarini himoya qilishi, axborot bilan boshqa xatti-harakatlarni amalga oshirishi yoki ruxsat berishi mumkin. Axborot egasi o’z huquqlaridan foydalanishda quyidagilarga majburdir: boshqa shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini hurmat qilish; axborotni himoya qilish choralarini ko’rish; agar bunday majburiyat qonunda belgilangan bo’lsa, ma’lumotlarga kirishni cheklash. Kontseptsiya shuningdek quyidagicha belgilanadi axborot tizimining operatori – axborot tizimida ishlaydigan fuqaro yoki yuridik shaxs, shu jumladan uning ma’lumotlar bazasida mavjud bo’lgan ma’lumotlarni qayta ishlash. Ulardan foydalanish toifasiga qarab umumiy foydalanish mumkin bo’lgan ma’lumotlarga, shuningdek, federal qonunlar bilan cheklangan ma’lumotlarga (kirish imkoniyati cheklangan ma’lumotlar) bo’linadi.
Davlat sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarni himoya qilish Rossiya Federatsiyasi davlat sirlari to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. Tegishli federal qonunlar ma’lumotni boshqa sir yoki ma’lumotni tashkil etuvchi ma’lumotlar sifatida tasniflash uchun shartlarni belgilaydi maxfiy (maxfiy ma’lumotlar) – tijorat siri, shaxsiy ma’lumotlar, rasmiy sir va boshqa sirlar, bunday ma’lumotlarning maxfiyligini saqlash majburiyati, shuningdek uni oshkor etish uchun javobgarlik.
Axborot olish huquqi to’g’risidagi qonunda “davlat organlari va mahalliy hokimiyat organlari faoliyati to’g’risida ma’lumot taqdim etganlik uchun to’lov, agar ular so’ralganda taqdim etilgan bo’lsa, so’ralgan va olingan ma’lumotlar miqdori Rossiya hukumati tomonidan belgilangan bepul taqdim etiladigan ma’lumotlarning miqdoridan oshib ketgan taqdirda olinadi. Yig’imlarni yig’ish tartibi Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan belgilanadi. “
Kutubxonalar, muzeylar va arxivlarning ochiq to’plamlarida, shuningdek fuqarolar va tashkilotlarga bunday axborot bilan ta’minlash uchun yaratilgan yoki mo’ljallangan davlat, shahar va boshqa axborot tizimlarida to’plangan ma’lumotlar.
25.Axborotga bo‘lgan mulk huquqini tartibga solish xususiyatlari. Federal qoidalar: qonunlar, qoidalar, standartlar.
Koʻchmas mulk birjasi, Respublika koʻchmas mulk birjasi (RKMB) — koʻchmas mulk savdosi bilan shugʻullanadigan yopiq turdagi aksiyadorlik jamiyati. OʻzR Vazirlar Mahkamasining 1994 y, 29-aprel
Dagi qarori bilan tashkil etilgan. Asosiy vazifasi davlat mulklarini ochiq auksion, tanlov va birja savdolari orqali xususiylashtirish, zavonaviy koʻchmas mulk bozorini yaratish, mulkdorlar sinfini shakllantirish. Markaziy boshqaruv idorasi Toshkent shahrida. Qoraqalpogʻiston Respublikasi va 12 viloyatda, Toshkent shahrida filiallari bor. RKMB va uning filiallari davlat obʼyektlarini ochiq savdolar orqali xususiylashtirish, respublikada yaxlit koʻchmas mulk bozorini yaratish, jahon talablari darajasida ochiq savdolarni tashkil etishni yoʻlga qoʻyish bilan shugʻullanadi. 2001-yilda RKMB 2101 ta (695 ta kimoshdi, 1389 ta birja, 17 ta tanlov savdolari) savdo tadbiri oʻtkazdi. 26168 ta obʼyekt boʻyicha (koʻchmas mulk, qurilishi tugʻallanmagan obʼyektlar, uy-joy qurish uchun umrbod egalik qilib meros qoldirish xuquqi bilan yer maydonlari, uy-joylar, avto-ulovlar, undiruvga qaratilgan mulklar) jami 14502,8 mln. Soʻmlik bitimlar qayd etilgan (2000-yilda 19850 obʼyekt; 8262,5 mln. Soʻm).
BIRJA BITIMI — birja tomonidan ro’yxatga olingan, birja savdosining birjada qayd etilgan natijasi bo’yicha tuzilgan birja tovariga doir oldi-sotdo sgartnomasidir.
BIRJANING KOTIROVKALASH VARAG’I — dastlabki ko’zdan kechirishni talab etmaydigan, sifat ko’rsatkichlari o’zgarmasligi va birja bitimlari muntazam ravishda tuzilishi bilan tavsiflanadigan, birja savdolariga qo’yilgan muayyan tovarlar ro’yxati.
BIRJA TOVARI — belgilangan tartibda birja savdolariga qo’yilgan muayyan turdagi va sifatdagi tovar, shu jumladan hosila moliyaviy vositalardir (derivativlar). Er, er osti boyliklari, suv, boshqa tabiiy resurslar, madaniy meros va intellektual mulk ob’ektlari, ishlar va xizmatlar, xususiy belgili ashyolar, ko’chmas mulk, shuningdek qonun xujjatlariga muvofiq fuqarolik muomalasidan chiqarilgan mol-mulk birja tovari bo’lishi mumkin emas.
BIRJA SAVDOLARI — birja tomonidan birja savdosi qoidalariga muvofiq tashkil etiladigan birja tovari savdolaridir. Birja savdolari birjada birja a’zolarining barchasiga ushbu savdolarda bir vaqtda ishtirok etish imkoniyati berilgan holda, markazlashtirilgan tarzda elektron shaklda o’tkaziladi.
BROKER — mijozning topshirig’iga ko’ra va uning hisobidan birja bitimlarini tuzuvchi birja a’zosi.
DILER — birja bitimlarini o’z nomidan va o’z hisobidan tuzuvchi birja a’zosi.
MARKET-MEYKER — birja tovarlari narxlarining, talab va taklifning darajasini saqlab turish uchun o’z zimmasiga birja bitimlarini tuzish majburiyatini olgan diler.
BIRJA A’ZOLARI — birja tomonidan belgilangan tartibda birja savdolarida ishtirok etish hamda dilerlar, market-meykerlar va brokerlar sifatida birja bitimlarini tuzish xuquqini olgan yuridik shaxslar.

26.Mahalliy qoidalar: qoidalar, buyruqlar, ko‘rsatmalar.

1. Mazkur Uslubiy ko‘rsatmalar O‘zbekiston Respublikasining “Normativ-huquqiy hujjatlar to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2001-y., 1-2-son, 8-modda), “Qonunlar loyihalarini tayyorlash va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga kiritish tartibi to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Axborotnomasi, 2006-yil, 10-son, 537-modda) qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011-yil 23-avgustdagi PQ-1602-son “O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori, Vazirlar Mahkamasining 2005-yil 14-fevraldagi 62-son qarori (O‘zbekiston Respublikasi Hukumati qarorlarining to‘plami, 2005-y., 2-son, 8-modda) bilan tasdiqlangan Vazirlar Mahkamasi Reglamentiga (keyingi o‘rinlarda Vazirlar Mahkamasi Reglamenti deb yuritiladi) muvofiq davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari hamda mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritiladigan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini (keyingi o‘rinlarda loyihalar deb yuritiladi) tayyorlash, yuridik-texnik jihatdan rasmiylashtirish va huquqiy ekspertizadan o‘tkazish tartibini belgilaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
2. Qonun loyihalarini yuridik-texnik jihatdan rasmiylashtirish O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Kengashining va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Kengashining 2010-yil 30-dekabrdagi 237–II, 150–II-son qo‘shma qarori (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Axborotnomasi, 2011-y., 1-son, 15-modda) bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasiga kiritiladigan qonun loyihalarini va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatiga taqdim etilgan qonunlarni yuridik-texnik jihatdan rasmiylashtirish qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.
3. Vazirlar Mahkamasining Reglamentiga muvofiq, Vazirlar Mahkamasida ko‘rib chiqish uchun masalalar Vazirlar Mahkamasi a’zolari, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari rahbarlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari, istisno hollarda esa ularning birinchi o‘rinbosarlari tomonidan (keyingi o‘rinlarda ishlab chiquvchilar deb yuritiladi) kiritilishi mumkin.
Bir nechta ishlab chiquvchilar tomonidan birgalikda ishlab chiqilgan loyihalar, loyihani ishlab chiqish tashabbusi bilan chiqqan ishlab chiquvchining birinchi rahbari tomonidan kiritiladi.
Qonunlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga kiritish, shuningdek ular bajarilishi monitoringi dasturlari (keyingi o‘rinlarda qonun loyihalariga doir ishlar dasturi deb yuritiladi), O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining qonun loyihalariga doir ishlar dasturi va rejalari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi topshiriqlari ijrosi yuzasidan bir nechta ishlab chiquvchilar tomonidan ishlab chiqilgan loyiha, topshiriqda birinchi bo‘lib ko‘rsatilgan ishlab chiquvchi tomonidan kiritiladi.
27.Axborotga egalik huquqini tartibga solishda me’yoriy-huquqiy bazaning vazifalari.
Axborotlashtirish soxasidagi davlat siyosati, axborot resurslari, axborot texnologiyalari va axborot tizimlarini rivojlanish va takomillashuvining zamonaviy jahon tamoyillarini hisobga olgan holda
Milliy axborot tizimlarini yaratishga qaratilgan.
Huquqni muhofaza qilish faoliyatining axborot ta`minotini jadallashuvi, tezkor vaziyatni tavsiflovchi, ishonchli ma`lumotlarni muntazam yig`ib borilishi, uning o`z vaqtida va sifatli tahlil qilinishi hozirgi sharoitda jinoyatchilikka qarshi kurashni tashkil etishning muhim shartlaridan bir hisoblanadi. Axborot jarayonlarini avtomatlashtirish
Kompyuter texnikasini joriy etishga, ma`lumotlarni yig`ish, saqlash, qayta
Ishlash va uning asosida ma`lumotlarni berish avtomatlashtirilgan tizimlarini yaratishga bevosita bog`liqdir. Huquqni muhofaza qilish faoliyati axborot ta`minotining jadallashtirish masalasini muvaffaqiyatli hal etish uchun axborot texnologiyalaridan foydalanish amaliy ko`nikmalariga ega kadrlar tayyorlash talab etiladi. Yuksak axborot
Madaniyati faqat chuqur maxsus bilimlar orqali ta`minlanadi.
Zamonaviy mutaxassisni malakasi shu bilan belgilanadiki, u shaxsiy
Kompyuter ishlashining asosiy tamoyili va qurilmalarini tushunishi, ma`lumotlarni yig`ish, saqlash va qayta ishlashning, jumladan telekommunikatsiya (kompyuter tarmog`i) ning zamonaviy tamoyillarini bilishi zarur.
Boshqaruv axborotlarining kompyuterda matn protsessorlari va grafik muharrirlar yordamida qayta ishlanishi elektron hujjatlar tayyorlashga, ularni saqlash va kompyuter tarmoqlari orqali uzatishga ketgan mehnat harajatini qisqartirib, mehnat samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Shu sababli har bir xodim uchun matnlar, rasmlar va jadvallarni matn muxarrirlari yordamida qayta ishlash imkoniyatlari va ulardan foydalanish ko`nikmalariga oid bilimlar muhim ahamiyat kasb etadi.

Axborot tizimlari va texnologiyalarining asosiy tushunchalari. Boshqaruvning axborot tizimi

O`zbekiston Respublikasining 2002 yil 12 dekabrida qabul qilingan
“Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to`g`risida”gi Qonunida
Quyidagilar asosiy tushunchalar keltirilgan:

• 
  Axborot – manbalari va taqdim etilish shaklidan qat`i nazar shaxslar, predmetlar, faktlar, voqealar, hodisalar va jarayonlar to`g`risidagi ma`lumotlar;
  

28.Axborotni huquqiy himoya qilish turlari. Tijorat siri, tijorat sirini tashkil etuvchi ma’lumotlarning tarkibi va hajmi.

Biroq, ma’lum bir iqtisodiy muhit bilan doimiy bog’liq bo’lgan tengli omil – bu kriminogen va boshqa, zaruriy yoki tadbirkorning harakatlariga, vaziyatga bog’liq. Zarar etkazadigan real tahdid mavjudligi (zarar) bo’lgan sharoitlar, tadbirkorlik sub’ekti tomonidan yaratilgan, operatsion qarorni talab qiladigan bir qator ustuvor va uzoq muddatli vazifalarni belgilaydi, iqtisodiy xavfsizlikni ta’minlashni talab qiladi.
Bozor munosabatlari rivojlanishi munosabati bilan mamlakatimizda tadbirkorlik faoliyati vaziyatning noaniqligini va iqtisodiy muhitning o’zgaruvchanligini oshirish sharoitida amalga oshirilishi kerak. Bu degani, kutilayotgan natijani olishda noaniqliklar va noaniqlik bor, shuning uchun xavf ortadi, ya’ni muvaffaqiyatsizlik, kutilmagan yo’qotishlar, yo’qotishlar. Xususan, bu tadbirkorlikni rivojlantirishning dastlabki bosqichlariga xosdir.
Shunga o’xshash vaziyat bizning biznesparoniyimiz yoki shunchaki haqiqiy tadbirkorga aylanishidan oldin tikanli yo’lga ega bo’lgan fuqaro uchun g’ayrioddiy va g’ayrioddiy.
Buyurtma-ma’muriy iqtisodiyot sharoitida biz iqtisodiy vaziyat “yuqoridan”, qoidalar va normalar to’plami shaklida “yuqoridan” shakllanishiga odatlanib qolganmiz. Rejalar, dasturlar, qarorlar, ko’rsatmalar, ijtimoiy narxlar, mablag’lar, cheklovlar, cheklovlar, liniyalar, korxonalar va odamlar faoliyat yuritadigan iqtisodiy muvofiqlik tizimi va iqtisodiy muhit.
Albatta, markazlashtirilgan qurilmalar va retseptlarning qat’iy tizimi tashabbus ko’rsatdi, qiziqishni va ijodiy tamoyilga aylantirildi. Ammo u aniq yoki hech bo’lmaganda ko’rinadigan ravshanlikni taqdim etdi, bu “buyurtma” ni taqdim etdi.
1917 yilda milliylashtirilmagan korxonalarga nazoratni kuchaytirish uchun “Ish nazorati to’g’risida” qarori qabul qilindi. Ishlab chiqarish to’g’risidagi ma’lumotlarga egalik huquqini olib chiqish (I.E., “Tijorat sirining kontseptsiyasini bekor qilish”). Biroq, bozor iqtisodiyotida ma’lumotlar tovarga aylanadi va tovar-pul munosabatlarining qonunlariga bo’ysunishi kerak. Har bir egasi boshqa mulkdorlar va jamiyat manfaatlariga muvofiq kelishilgan manfaatlarini o’zgartirish huquqiga ega.
Tadbirkorlik faoliyatining ko’plab masalalari fuqarolik, ma’muriy, mehnat, mualliflik huquqi, jinoiy va boshqa qonunchilik tomonidan tartibga solinadi va ta’minlanadi. Aytmoqchimizki, faqat huquqiy tartibga solish va himoya qilish yordamida siz nafaqat tadbirkorlikni, balki amaliyot namoyishlari sifatida tadbirkorlik xavfsizligini ta’minlash, balki tadbirkorlik xavfsizligini ta’minlash bilan bog’liq barcha muammolarni hal qilishingiz mumkin.
Bozor birinchi navbatda iqtisodiy erkinlikdir. Tadbirkorlar ustidan faqat qonun va ular tomonidan o’rnatilgan cheklovlar paydo bo’lishi mumkin. Bozor sharoitida davlat tomonidan tartibga solish asosan tadbirkorlik faoliyati va soliq tizimi normalarini shakllantirish uchun keskinlashtiriladi. Qolgan hamma narsa ishlab chiqaruvchi va iste’molchi, ularning irodasi va ma’lum darajada aniqlanadi.
29.Mualliflik huquqi, patentlash, savdo belgilari. Tashkiliy axborotni muhofaza qilish.
Intellektual mulk sohasidagi xalqaro shartnomalar normalaridan kelib chiqib, tovar belgisi va xizmat ko‘rsatish belgisining faqat tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan yuridik yoki jismoniy shaxs nomiga ro‘yxatdan o‘tkazilishiga nisbatan qonunchilikdagi mavjud cheklovlar bekor qilinsin;
Intellektual mulk ob’ektlarini davlat ro‘yxatiga olish muddatlarini keskin qisqartirish imkoniyatlarini yaratuvchi tezkor ekspertiza tartibi joriy etilsin. Bunda, intellektual mulk ob’ektini muhofazaga olish uchun topshiriladigan talabnoma bo‘yicha dastlabki qidiruv tomonlarning kelishuviga muvofiq amalga oshirilishi nazarda tutiladi.
2. Adliya vazirligi huzuridagi Intellektual mulk agentligi (keyingi o‘rinlarda – Agentlik) faoliyatida intellektual mulk ob’ektlariga talabnomalarni davlat ekspertizasidan o‘tkazish jarayonida autsorsing usullarini qo‘llash tajribasi yo‘lga qo‘yilsin.
3. Quyidagilar:
Intellektual mulk muhofazasini mustahkamlash va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” 1-ilovaga muvofiq;
Intellektual mulk (ixtiro, foydali model, sanoat namunasi, seleksiya yutuqlari) sohasini rivojlantirish bo‘yicha 2021-2023 yillarga mo‘ljallangan amaliy ishlar dasturi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Vazirlik, idora va boshqa tashkilotlar, mahalliy ijroiya hokimiyati organlarining birinchi rahbarlari zimmasiga “Yo‘l xaritasi” va dasturda belgilangan tadbirlarning o‘z vaqtida, sifatli va to‘liq bajarilishi yuzasidan shaxsiy javobgarlik yuklansin.
4. Shunday tartib o‘rnatilsinki, unga ko‘ra:
2025 yil 1 yanvarga qadar milliy eksport qiluvchilar tomonidan chet elda tovar kelib chiqqan joy nomlari (geografik ko‘rsatkichlar)ni ro‘yxatga olish bo‘yicha qilinadigan sarf-xarajatlari Agentlikning byudjetdan tashqari mablag‘lari hisobidan to‘liq qoplanadi.
30. Tashkilotni himoya qilish kontseptsiyasi. Asosiy tashkiliy choralar.
«Axborot, axborotlashtirish va axborotni himoya qilish to’g’risida» gi qonun fukarolarni axborotga konstitusion huquqini ta’minlash, uni ochiqligini va unga murojaat qilishlikni, fukarolar va tashkilotlar tomonidan qonunchilik, ijroiya va sud xoqimiyati organlari to’g’risidagi axborotni va boshqa axborotni olishni, jamoat va shaxsiy manfaatga ega bo’lgan ta’minlashga, hamda jamiyatda axborot bilan mulokot qilishga va axborotlashtirishni rivojlantirishga ko’maklashish uchun da’vat qiladi. Unda axborotni xujjalashtirish va uni axborot rеsurslarini ochiq va chеklangan murojaat qilish toifalariga tеgishligi, axborotga murojaat qilish bo’yicha mеxanizmlarni va vakolatlarni aniqlash, axborotni huquqiy himoya qilish tartibi masalalari, bu sohada buzg’unchiliklar uchun javobgarlikni o’rnatish mеxanizmlari masalalari aks ettirilgan.
Qonun bilan aniqlangan axborotni himoya qilish maqsadlari:
- o’g’irlashlarni, buzishlarni, chiqib kеtishlarni, qalbaqilashtirishlarni bartaraf etish;
- shaxsni, jamiyatni, davlatni xavfsizligini ta’minlash;
- axborotni yo’qotish, buzish, blokirovkalash bo’yicha taqiqlangan hara-katlarni bartaraf etish;
- shaxsiy sirni va shaxsiy ma’lumotlarni maxfiyligini saqlashga fuqarolarni konstitusiyaviy huquqlarini himoya qilish;
- davlat sirini, hujjatlashtirilgan axborotni maxfiyligini saqlash.
Qonun bilan axborot xavfsizligi ob’еktlari aniqlangan, ularga quyidagilar tеgishlidir:
1) axborot rеsurslarini barcha ko’rinishlari;
2) axborotni olishga, tarqatishga va ishlatishga, maxfiy axborotni va intеllеktual mulkni himoya qilishga fuqarolarni, huquqiy shaxslarni va davlatning huquqlari;
3) turli sinfli va vazifali axborot tizimlarini o’z ichiga oladigan axborot rеsurslarini shakllantirish, tarqatish va ishlatish tizimi ma’lumotlar kutubxonalari, arxivlari, tizimlari va yirik to’plamlari axborot tеxnologiyalari axborotni yig’ish, qayta ishlash, saqlash va uzatishning rеglamеntlari va jarayonlari ilmiy-tеxnikaviy va xizmat ko’rsatadigan xodimlar;
4) axborotni qayta ishlash va tahlil qilish markazlarini, axborot almashish va tеlеkommunikasiya kanallarini ishlashini ta’minlash mеxanizmlarini, tеlеkommunikasiyali tizimlarini va tarmoqlarni, shu jumladan axborotni himoya qilishni tizimlarini va vositalarini o’z ichiga olgan axborotlashgan infratuzilma;