He-II 0 K dan qandaydir kichik temperaturagacha isitish, unda “elementar qo‘zalishni” paydo bo‘lishiga olib kelishi kerak. Bu qo‘zalishni paydo bo‘lishi, suyuqlikdagi ichki energiya zaxirasi va unda ishqalanishning borligi bilan bog‘liq.
Suyuq He-II ning normal qismi, elementar issiqlik qo‘zalishi hosil bo‘ladigan suyuqlikning qismini ifodalaydi. Ammo geliydagi elementar qo‘zalishni energiya va impulsning saqlanish qonuniga asosan mufassal ko‘rib o‘tishdan, elementar qo‘zarish paydo bo‘lmaydigan He-II ning holati bo‘lishi mumkinligi kelib chiqadi. Bu holatga geliyning o‘taoquvchan qismi mos keladi. He-II ning o‘taoquvchan qismi zarralari bir-biri bilan juda kuchli ta’sirlashadi va baozan kondensat deb ataluvchi bolangan kollektiv hosil qilishi ma’lum bo‘ldi. He-II ning o‘taoquvchan qismida zarralarni o‘zaro kuchli ta’sirlashi tufayli issiqlik “qo‘zalishi” paydo bo‘lmaydi va geliyning bu qismi ichki energiya zaxirasiga ega emas. 0K da, “elementar qo‘zalish” bo‘lmaganda hamma He-II o‘taoquvchan bo‘ladi va uning normalp tashkil etuvchisi qatnashmaydi. Temperatura ortishi bilan “qo‘zallishlar” soni o‘sadi va He-II da uning normalp qismining ulushi ortadi. Ammo T temperaturagacha He-II o‘taoquvchan qismi barcha o‘ziga xos xossalari bilan saqlanadi
Asosiy adabiyotlar:
1. B.O.Otaqulov, Yu.P.Po’latov, Z.A.G’oziyev N.Haliliov Sh. Yakubov “ Molekulyar fizika” Farg’ona 2006. 194-197 betlar.
2. R.Abdullayev va boshqalar . «MOLEKULYAR FIZIKA». “Universitet” nashriyoti. Toshkent 2014. 88 bet.
3. M.A. Karabayeva. «MOLEKULYAR FIZIKA». “Universitet” nashriyoti. Toshkent 2014 174-175 betlar.
4. B. Xayriddinov va boshqalar “Molekulyar fizika” O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, T:2013 141-142 betlar
5. DOE FUNDAMENTALS HANDBOOK, THERMODYNAMICS, HEAT TRANSFER, AND FLUID FLOW. Module 1, Thermodynamics, U.S. Department of Energy FSC-6910. Washington- 1992
Do'stlaringiz bilan baham: |
