27. Sirpanish podshipniklaridan quyidagi xollarda foydalaniladi

14. Tasmali uzatma geometriyasi va kinematikasi
Tasmali uzatmaning asosiy geometrik o‘lchamlari rasmda tasvirlangan,
bu yerda:
d1, d2 - yetaklovchi (kichik) va yetaklanuvchi (katta) shkivlar diametri, mm;
1 - tasmaning yetaklovchi shkivni qamrash burchagi, grad.;
1 – yassi tasmali uzatmalar uchun 150° ≥ , ponasimon tasmalar uchun esa 80° ≥ bo‘lishi kerak.
a - uzatmaning o‘qlararo masofasi, mm;
β - tarmoqlararo burchak, grad.
Kichik (yetaklovchi) shkiv diametri d1 uzatiladigan quvvat P yoki shkivdagi aylantiruvchi moment T1 qiymatiga bog‘liq belgilanadi:

22.Zanjirli uzatmaning turlari va tuzilishi:

Zanjirli uzatma maxsus tuzilishdagi ikkita tishli g‘ildirak (yulduzcha) va unga kiydirilgan cheksiz egiluvchan zanjirdan iborat.
Yetaklovchi va yetaklanuvchi 2 yulduzchalar va zanjir 1 o‘zaro bog‘lanib uzatmani hosil qiladi.
Uzatma harakati zanjirni yulduzcha tishlariga ilashishiga asoslangan
Zanjirli uzatma turlari
-Vtulkali
-Tishli
-Rolikli
Soniga qarab:
-Bir qatorli
-Kop qatorli

21.Zanjirli uzatmalarning afzalliklari:

1. Harakatni nisbatan uzoq masofaga uzata oladi, vallar orasida masofa 5 m ga etadi.
2. Vallarga tushadigan kuch tasmali uzatmalarga qaraganda kichik.
3. Sirpanish hodisasi ro‘y bermaydi, uzatish soni o‘zgarmas.
4. Tasmali uzatmaga nisbatan kattaroq quvvatni uzata oladi
21.davomi: Zanjirli uzatmalarning kamchiliklari:
1.Zanjir ayrim-ayrim, bikrligi katta bo‘lgan zvenolardan iborat bo‘lib, yulduzcha aylanasi bo‘yicha joylashmay, balki ko‘pburchak tashkil qiladi, natijada sharnirlarda yeyilish xosil bo‘ladi, shovqin bilan ishlay boshlaydi, qo‘shimcha zarbli yuklanish xosil bo‘ladi.
2.Tannarxi yuqori.
3.E’tibor bilan qarab turishni va
sinchiklab montaj qilishni talab etadi.
4.Katta tezliklarda qo‘llash cheklangan.

24.Zanjirli uzatmani ishlash jarayonida, zanjirning ishdan chiqishining asosiy sababi, zanjir sharnirlarining yeyilishi bo‘lib, uni baholovchi me’zon sifatida ilashishdagi zanjir sharniri bilan yulduzcha tishi orasidagi bosim qabul qilingan.

Shuning uchun zanjirli uzatmaning ishlash qobiliyati zanjirning yeyilishga chidamligi bilan baholanadi va uni hisoblash zanjir sharniridagi bosimga asoslanadi.

p=Ft*Kэ/Aоп
bu yerda, p – sharnirdagi bosim; Ft – aylana kuch;
Кэ – koeffitsiyent; Аоп - sharnirning yulduzcha tishi bilan kontakt yuzasi; [р] - ruxsat etilgan bosim.

16. Tishli uzatmalarning afzalliklari va kamchiliklari

1amalda xohlagan quvvatni(500kvt va undan yuqori)aylana tezliklarining keng chegaralarida uzatish mumkin
2uzatishlar soni doimiy
3ixcham ishonchli va uzoq muddat ishlaydi
4F.I.K yuqori (h=0,97...0,98)va xizmat ko'rsatish oson
5vallarga va tayanchlarga tushadigan bosim kuchlari nisbatan kichik
6g'ildirakli turli tuman materiallardan tayyorlash mumkin
Kamchiliklari
1uzatishlar sonining cheklanganligi bir juft tishli g'ildirak uchun Umax=I 2,5
2bikr ishlaydi shuning uchun titrash va shovqin manbai hisoblanadi hamda zarbli va keskin o'zgaruvchan yuklanishlarga yaxshi chidamaydi
3katta aniqlikdagi tishli g'ildirakli tayyorlash nisbatan murakkab va qimmatroq