27. Sirpanish podshipniklaridan quyidagi xollarda foydalaniladi

6. Mexanik uzatmalarning vazifasi va ishlatilish zarurati
Umumiy xolda uzatmalar deb xarakatni mashinaning energiya manbai, yaʼni dvigateldan ijrochi organlar(ishchi qismlar)ga uning kinematik va energetik parametrlarini o‘zgartirib uzatuvchi mexanizmlarga aytiladi. Uzatmalar elektrik, gidravlik, pnevmatik va mexanik bo‘lishi mumkin.



7. Mexanik uzatmalarning asosiy kinematik va energetik parametrlari va ular o‘rtasidagi bog‘lanishlar.
Aylanma xarakat uzatuvchi mexanik uzatmalar quyidagi kinematik parametrlar bilan tavsiflanadi:

• 
  n – minutiga aylanishlar soni, ayl/min;
  
• 
  w - aylanma xarakatning burchak tezligi, rad/s;
  
• 
   - aylanuvchi jism nuqtasining chiziqli (aylana) tezligi, m/c;
  
• 
  U – uzatmaning uzatishlar soni yoki
  
• 
  i– uzatmadagi uzatishlar nisbati. 
  
• 
  Ushbu parametrlar quyidagicha o‘zaro bog‘langan:
  
• 
  
• 
   =  n /30 ;  =  r =  d /2 =  nd /60 ;
  
• 
  i = n₁ / n₂= ₁ / ₂ ,
  
• 
  bu yerda r – detaldagi aylanuvchi nuqtaning aylanish o‘qiga nisbatan radiusi, m;
  
• 
  d – aylanma detalning nuqta joylashgan diametri, m;
  
• 
  n₁, ₁ - uzatma yetaklovchi(kirish) validagi detalning aylanishlar soni (1/min) va burchak tezligi (rad/sek);
  
• 
  n₂ , ₂ - uzatma yetaklanuvchi (chiqish) validagi detalning aylanishlar soni (1/min) va burchak tezligi (rad/sek).
  

15.TISHLI UZATMA - aylanma harakatni bir valdan ikkinchi valga ularda joylashgan aylanuvchi qismlar(g‘ildiraklar)dagi tishlarning o‘zaro ilashishi xisobiga uzatishga mo‘ljallangan mexanizm.

Eng oddiy tishli uzatma o‘zaro ilashgan ikkita tishli g‘ildirakdan tuzilgan bo‘lib, kichkina tishli g‘ildirak SHESTERNYA, kattasi G‘ILDIRAK deyiladi.
18.Тасмали узатма етакловчи ва етакланувчи шкивлардан, ҳамда уларга таранглик билан кийдирилган тасмадан иборатдир. Юкланиш етакловчи шкивдан етакланувчи шкивга тасма орқали, тасма билан шкив ўртасида ҳосил бўладиган ишқаланиш кучи ҳисобига узатилади.
Тасма кўндаланг кесимининг шаклига қараб, тасмали узатмалар: ясси (1 а-шакл), понасимон (1в-шакл), доиравий (1б-шакл), ҳамда тишли (1г-шакл) тасмали узатмаларга бўлинади.
20.Тасмали узатманинг афзалликлари:
-таннархи арзон, тузилиши оддий, ҳаракатни нисбатан узоқ масофага узатиш имконини беради, шовқинсиз ва равон ишлайди. Юкланишнинг қиймати тўсатдан ортиб, зарб билан таъсир қила бошласа, тасма шкивда сирпаниб машина ёки механизмнинг асосий қисмларини қўшимча деформацияланишдан, айрим ҳолларда синиб кетишдан сақлайди.
Тасмали узатмаларнинг камчиликлари:
ташқи ўлчамлари катта, тасманинг шкив сиртида сирпаниб туриши туфайли узатиш сони қатъий қийматга эга эмас, вал ва таянчга тушадиган куч нисбатан катта, тасманинг чидамлилиги нисбатан кичик (1000 … 5000 соат оралиғида).
19. Тасмали узатмаларнинг узатишлар сони асосий ҳолларда 2…4 гача бўлиб, махсус ҳолларда 15 гача етади.

1-шакл. Тасмали узатма:

а) ясси тасмали; в) понасимон тасмали; б) доиравий тасмали.
г) тишли тасмали.

9. Mexanizmlar va mashinalar nazariyasi(MMN)-bu analiz va sintez bilan bog'liq mexanizmlarning tuzilishini(strukturasini)kinematikasini va dinamikasini o'rganadigan ilmiy fan(yoki)fan sohasi.(I.I.Artobolevskiy).

MMN maqsadi-tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini analiz qilish va sintez qilish.
MMN vazifalari-tipik mexanizmlar va ularning tizimlarini tuzilishini,geometriyasini,kinematikasini va dinamikasini o'rganishning umumiy usullarini ishlab chiqish.

8. Mexanik uzatmalarning asosiy kinematik va energetik parametrlari va ular o‘rtasidagi bog‘lanishlar.

Aylanma xarakat uzatuvchi mexanik uzatmalar quyidagi kinematik parametrlar bilan tavsiflanadi:
•n – minutiga aylanishlar soni, ayl/min;
•w - aylanma xarakatning burchak tezligi, rad/s;
•v - aylanuvchi jism nuqtasining chiziqli (aylana) tezligi, m/c;
•U – uzatmaning uzatishlar soni yoki •i– uzatmadagi uzatishlar nisbati.
8-dovomi Mexanik uzatmalarning energetik parametrlari uzatiladigan quvvat N [Vt, kVt], undan xosil bo‘ladigan aylana kuch Ft [N, kN], yoki aylantiruvchi moment T [Nm, kNm, Nmm], xarakatni uzatish davomida yo‘qotiladigan quvvatni belgilovchi foydali ish koeffitsiyenti n bilan tavsiflanadi.
26. Val va oqlar bi r biridan ishlash sharoitiga Kora farq qiladi oqlar yuklanishni qabul qilib uni tayanchlarga uzatadi va doim egilishiga ishlaydi, Vallar Esa yuklanishni qabul qilish bn birga buronchi momentni uzatib beradi