29-Mavzu: Zamonaviy avtomobil va traktorlarning rivojlanish istiqbollari Reja

ABS elektron tormoz tizimining qismlari. 
Antiblokir (ABS) tizimi quyidagilarni o‘z ichiga oladi. G’ildirak sensori (sensor – 
ma’lumot beruvchi) 1 har bir g’ildirakga tishli g’ildirak bilan o‘rnatiladi va har bir 
g’ildiraklarning harakat tezligini 3 elektron boshqarish tizimiga beradi. U 3 esa har bir 
g’ildirakni tezligini o‘rganib chiqib bir vaqtning o‘zida qaysi g’ildirakni tormozlanishi 
to‘g’risida gidravlik yuritma 2 tizimiga yuboradi. Shu tariqa g’ildiraklarni to‘satdan 
tormozlanishini himoyalaydi. Kontrol chiroqlari esa tormoz suyuqligining holatini va elektron 
boshqarish tizimini ishlayotganligi to‘g’risidagi ma’lumotni haydovchiga yetkazib beradi. 
Agar ABS tizim avtomobilda ishlamay qolsa, oddiy gidravlik tormoz tizimi ishga 
tushadi. Demak, ABS tizimi bu avtomobil tormoz tizimiga o‘rnatilgan qo‘shimcha yordamchi 
qurilmadir. 
ABS tizimni tashkil qiluvchi qismlar. 
 
Aylanishlarni sezuvchi (sensor) magnet o‘zagidan va cho‘lg’amdan tashkil 
topadi. Aylanishlarni sezuvchi Generatorni ishlash prinsipiga o‘xshashib ketadi. 
G’ildiraklar aylanadi va shuning bilan birgalikda Rotor, g’ildirak zenzori esa ma’lum 
bir oraliqda turadi. G’ildirakning aylanishi bilan zenzordagi magnet maydoni o‘zgaradi va 
cho‘lgam O‘zgaruvchankuchlanishni ishlab chiqaradi. 
U quyidagicha ishlaydi. G’ildiraklarning aylanma harakati orqali impuls g’ildiragi 
aylanishlarni sezuvchining bosh qismida harakatlanib boradi. Tishning orasida va tishning
tillarida magnet maydoni o‘zgarib boradi. Buning ichida cho‘lgam sinusdiagrammasi ko‘rinish 
idagi o‘zgaruvchan kuchlanishni ishlab chiqaradi. Sinusdiagrammasi ko‘rinishidagi Frequenz 
ya’ni “+” va “-“ larning doimiylagi g’ildiraklarning aylanishiga bog’liq. 
Agar aylanishlar soni kichik bo‘lsa, kichk kuchlanishni. Agar katta bo‘lsa, yuqori 
kuchlanishni tashkil qiladi. Tishli g’ildirak bilan aylanishlarni sezuvchi zenzorning oraliq 
masofasi kichik bo‘lsa, yuqori kuchlanishni, aksincha katta bo‘lsa, kichk kuchlanishlarni ishlab 
chiqaradi.