3 – Amaliy mashg’ulot. Yarimo’tkazgichli maydon tranzistor parametrlarini hisoblash

243-rasm. Maydon tranzistorlarning tuzilish sxemalari.

MDYa tranzistorlari ishlaganda maydon effekti deb ataluvchi hodisadan foydalaniladi. Buning mohiyati shuki, kristallda tashqi manba tomonidan uning ustki qatlamining elektr oʻtkazuvchanligini oʻzgartiruvchi elektr maydon hosil qilinadi.

U tashqi manba elektr maydoni ta’sirida hosil boʻlib, stok va istok oraligidagi zatvor ostidagi yuza yaqinida hosil qilinuvchi, yupqa inversion qatlam p turidagi kovakli oʻtkazuvchanlikli kanal sifatida yuzaga keltiradi.
MDYa- tranzistorlarning asosiy parametrlariga quyidagilar kiradi:
Maydon tranzistorlarning asosiy parametrlaridan biri boʻlib tavsifi tikligi S hisoblanadi.

Uni quyidagi ifodadan aniqlash mumkin:

bu yerda boʻlgandagi maksimal tiklik. Yuqoridagi ifodalardan koʻrinib turibdiki, U_ZI ortishi bilan stok toki va maydon tranzistorining tavsifi tikligi kamayadi.
Statik tavsifilardan maydon tranzistorining boshqa parametrlarini ham aniqlash mumkin.
Tranzistorning differensial (ichki) qarshiligi istok va stok oraligʻidagi kanal R_i qarshiligini ifodalaydi.

Toʻyinish rejimida (VAT ning tekis qismida) R_i bir necha MOmni tashkil etadi va U_SI ga bogʻliq emas.
Kuchlanish boʻyicha kuchaytirish koeffitsienti tranzistorning kuchaytirish xususiyatini ifodalaydi:

Bu koeffitsient stokdagi kuchlanish stok tokiga zatvordagi kuchlanishga nisbatan qanchalik ta’sir koʻrsatishini ifodalaydi. “Manfiy” ishorali kuchlanish oʻzgarishi yoʻnalishlarining qarama-qarshiligini bildiradi. Har doim ham bu koeffitsientni tavsifidan aniqlab boʻlmaganligi sababli, bu kattalikni quyidagicha hisoblash mumkin:

Maydon tranzistorlari uchun bu qiymat 10⁸ dan 10¹⁵ Om gacha boʻladi.
Chiqish differensial qarshiligi (stok zanjirida):

U 10⁵ dan 10⁷ Om gacha boʻlishi mumkin.
Maydon tranzistorlari tikligi bir necha u_n ulushlardan 3 mA/V gacha boʻlishi mumkin.
Elektrodlararo yigʻimlar - kirishdagi (S_sh), chiqishdagi (S_si) oʻtishdagi (S_zs). Elektr maydon tranzistorlaridan yuqori chastotali kuchaytirgich sxemalarida, radio signallarini oʻzgartirish va impulsli texnikada foydalaniladi.