3- laboratoriya ishi texnik voltmetrlarni qiyoslash ishdan maqsad

3- LABORATORIYA ISHI 

TEXNIK VOLTMETRLARNI QIYOSLASH

 

Ishdan maqsad: texnik voltmetrlarni namunaviy voltmetr bilan solishtirish usuli 
yordamida qiyoslashni o‘rganish.


Vazifa: Laboratoriya qurilmasi maketi bilan tanishish.

Asboblar va qurilmalar 
1. Tok manbai (laboratoriyaga oid). 
2. Qiyoslanayotgan voltmetr (ixtiyoriy tanlash). 
3. Namunaviy voltmetr (ixtiyoriy tanlash). 


Nazariy qism 
Elektr o‘lchashlar - elektrik kattaliklarni masalan, tok kuchi, kuchlanish, quvvatlar hamda 
noelektrik bo‘lgan kattaliklar, masalan harorat, bosim, suyuqliklar va gaz, rN va shunga o‘xshash 
boshqa kattaliklarni sarf-xarajatlarini o‘lchash uchun qo‘llaniladi. Elektr o‘lchashlar 
quyidagilarni: bitta asbobda o‘lchanadigan o‘lchashni yuqori aniqligini; yuqori sezuvchanlikni; 
qiymatlarni katta diapazonini; o‘lchash natijalarini katta masofalarga uzatish imkoniyatini; tezda 
bo‘lib o‘tuvchi jarayonlarning parametrlarini o‘lchash imkoniyatlarini; o‘lchash natijalarini 
elektron hisoblash mashinalari (EHM)ga kiritish qulayligini ta’minlaydi.
Elektr o‘lchash vositalari na faqat o‘lchash ma’lumotlarini olish uchun qo‘llaniladi, balki 
maxsus moslamalardan (ko‘rsatgichlar) foydalangan holda, texnologik jarayonlarning asosiy 
parametrlarini boshqarib turish uchun ham ishlatiladi.

Elektr o‘lchash asboblarining tasnifi
Elektr o‘lchash asboblari deganda, ularning yordamida ma’lum bir elektrik kattaliklarni 
kuzatish, qabul qilish asosida ma’lumotlar signali ishlab chiqiladigan o‘lchash vositalari nazarda 
tutiladi. Ma’lumotlarni olish va qayd qilish uslublariga ko‘ra elektr o‘lchash asboblari ikki 
guruhga ajratiladi: shkalali va elektron (raqamli) o‘lchash asboblariga bo‘linadi. 

Shkalali o‘lchash asboblari — ko‘rsatish miliga ega bo‘lib, o‘lchangan elektrik 
kattaliklarning qiymati asbobning shkalasi bo‘yicha aniqlanadi.


Elektron (raqamli) o‘lchash asboblarida o‘lchanadigan kattalik, raqamli tabloda son 
ko‘rinishida chiqarib beriladi va shu asosda aniqlanadi. Elektr o‘lchash asboblari o‘zining tuzilishi 
va ishlash prinsiplariga ko‘ra quyidagi asosiy turlarga bo‘linadilar:
1. Magnitoelektrik tizimdagi o‘lchash asboblari; 
2. Elektromagnit tizimdagi o‘lchash asboblari; 
3. Elektrodinamik tizimdagi o‘lchash asboblari; 
4. Elektrostatik tizimdagi o‘lchash asboblari.